..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..
..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

منابع طبیعی-بیابان زدایی-محیط زیست

ارزیابی زیست محیطی راهبردی منابع آب (متن کامل مقاله)

مقالات زیست محیطی

مقالات دارای متن کامل


ارزیابی زیست محیطی راهبردی منابع آب

علیرضا طباطبائی نائینی

چکیده:


در برنامه ریزی پروژه های توسعه منابع آب همواره بایستی جنبه های زیست محیطی و بهداشتی آب و لزوم پیشگیری از بروز حوادث تلخ و ناگوار را مدنظر قرار داد. بعبارت دیگر اعمال مدیریت و کنترل بر کیفیت آب، و موضوعات زیست محیطی ذیربط و همچنین جنبه های بهداشتی و تندرستی را بایستی جزئی لاینکف از برنامه ریزی های منابع آب به شمار آورد. در سال های اخیر نیز حرکتی به سمت ایده ارزیابی زیست محیطی راهبردی پدید آمده است که ممکن است بهترین نقطه شروع برای شامل کردن ارزیابی اثرات زیست محیطی در درون یک سیستم مدیریت زیست محیطی تکمیلی باشد. کاربرد ارزیابی زیست محیطی در سطح سیاست ها، طرح ها و برنامه ها، کار نگاه کردن به اثرات تجمعی، راه حل های جایگزین آن و اقدامات اصلاحی را آسان تر میکند. این مورد اجازه می دهد که نتایج ضمنی زیست محیطی پیشبینی شوند و توسعه ها در جهت صحیح از آغاز پروژه هدایت شوند، بجای آنکه بیشتر تحت تأثیر ماهیت واکنشی ارزیابی اثرات زیست محیطی قرار گیرند.

در این مقاله، مدل پیشنهادی سلسله مراتبی در ارزیابی زیست محیطی راهبردی در فرآیند انتقال آب بین حوزهای ارائه شده است که با توجه به آن لزوم شفاف سازی استراتژی و سیاست های بلند مدت و منسجم در خصوص مسائل کلان بخش آب مانند فرآیندهای انتقال آب بین حوزه ای به چشم میخورد.

کلید واژه: ارزیابی زیست محیطی راهبردی، توسعه پایدار، منابع آب، انتقال آب بین حوزه ای.


ஜ▄▄▄▄▄▄▄ஜ۩۞۩ஜ▄▄▄▄▄▄▄ஜ


متن کامل تایپ شده مقاله در ادامه مطلب ...



دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب


برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .


مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

 


   

١‐ مقدمه


تحولات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی از اجزاء توسعه به شمار میروند. اگر چه هدف از توسعه ایجاد تغییرات مثبتمیباشد، لیکن توسعه در نهایتممکن استمشکلات و مسائل چندی را نیز به دنبال داشته باشد. در گذشته پیشبرد رشد اقتصادی به عنوان نیروی محرکهای در جهت افزایشرفاه، عامل مطمئن نیل به توسعه بدون حساسیت نسبت به اثرات مخرب زیست محیطی یا اجتماعی آن به شمار میرفت. ضرورت اجتناب از اثرات مخرب و اطمینان از منافع دراز مدت، موجبظهور مفهوم پایداری گردید.


در تقسیم بندی توسعه از نظر پایداری دو مفهوم توسعه پایدار و ناپایدار مطرح است که در برخورد اولیه با این مفهوم، توسعه پایدار آن نوع از توسعه است که بهرهبرداری از منابع قابل تجدید را مدنظر داشته باشد. توسعه ناپایدار نیز هنگامی بروز خواهد کرد که بهرهبرداری از منابع غیرقابل تجدید دراولویت باشد که نهایتًا منجر به تخلیه منابع شده و جایگزینی برای آنها اندیشیده نشود.


مفهوم توسعه پایدار در جهان امروزی در خصوص بهره برداری بهینه از تمامی منابع مطرح بوده و با توجه به شرایط اقلیمی خشکو نیمه خشک حاکم بر پهنه فلات ایران، استفاده پایدار از منابع آب مهمترین رکن توسعه طرحهای مزبور قلمداد میشود و بدین منظور لازم است در چگونگی مهار و کنترل آبهای سطحی به آن توجه خاصی گردد. مهار و کنترل آبهای سطحی و اتخاذ روشهای مناسب جهت بهره برداری از این منبع با ارزش، سابقه طولانی در فرهنگ و تمدن مردم ایران داشته و در سالهای اخیر نیز به تدریج با افزایش میزان تقاضای ناشی از رشد جمعیت و تراکم شدید شهرها، هر چه بیشتر بر اهمیتآن افزوده شده است، بطوریکه در برنامه های اول و دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور از سال ١٣٦٨مقادیر قابل توجهی از اعتبارات عمرانی کشور صرف احداث و راه اندازی سدها و طرحهای آبی پائین دست آنها شده است [ ١]. در همین راستا تصمیم گرفته شد که در طرحریزی برنامه های توسعه و بهره برداری، تنها به برآورد نتایج اقتصادی  اجتماعی و سیاسی اکتفا نشود، بلکه اثرات ناشی از اجرای پروژه ها بر محیط زیستنیز مورد ارزیابی قرار گیرد.


پایه ای بودن طرحهای توسعه منابع آب در قبال سایر بخشها، اهمیت برنامه ریزی صحیح در رابطه با بهره برداری از آن را ضروری ساخته است. اگر چه از اجرای پروژه های مربوط به آب هزاران سال میگذرد اما عمر برنامه ریزی نوین منابع آب به بیش از پنجاه سال نمیرسد و فراتر از آن، ارزیابی پیامدهای زیست محیطی توسعه بیش از سه دهه نیست که پا به عرصه گذارده است. اما در همین مدت کوتاه نیز به اشتباه به عنوان فرآیندی، برضد توسعه مطرح شده و به همین سبب بسیاری از کشورهای در حال توسعه در ملحوظ داشتن آن در سطح سیاست گذاری بیمیل هستند. با توجه به تأکید بر نقش اساسی و عمده منابع آب کشور در توسعه اقتصادی و اجتماعی و این نکته که توسعه پایدار این منبع ارزشمند، ضامن توسعه پایدار سایر بخش ها نیز خواهد بود، در نهایت دستیابی به رهیافت های مؤثر و کارآمد در برنامه ریزی توسعه از مباحث مورد توجه در پژوهش های زیست محیطی محسوب میشود.


٢‐ نقش ارزیابی در برنامه ریزی توسعه


تاکنون آشکار گردیده است که توسعه بدون برنامه ریزی میسر نخواهد بود و هر قدر برنامهریزی بیشر مبتنی بر واقعیات عینی و توانهای بالقوه طبیعی باشد، حصول به اهداف از پیش تعیین شده آن امکانپذیرتر میشود. اگر مسائل اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی در ضمن برنامهریزی مورد نظر قرار نگیرند، رشد اقتصادی نه تنها مسائل بحرانی را برطرف نخواهد کرد بلکه چه بسا آنها را تشدید هم میکند. اگر توسعه، مشکلات اجتماعی را در نظر نگیرد نمیتواند به اهدافواقعی خود دستیابد و اگر با حفظ منابع طبیعی همگام نباشد، مایه حیاتی خود را از دستخواهد داد.


با شناخت فرآیند ارزیابی، این روش به عنوان یکابزار مدیریتی برای مقامات مسئول و مدیران پروژههای بزرگ توسعه این فرصت را پدید میآورد که تصمیمات سنجیده و منطقی را اتخاذ نمایند. عدم توجه به ارزیابی، در سالهای گذشته سبب گردیده که پروژه های بزرگ به دلیل بها ندادن و کم توجهی به محیطزیست، با مشکلات جدی مواجه گردند. برخی از این پروژهها به واسطه تهی شدن منابع، قابلیت تداوم ندارند، بعضی دیگر به دلایل مختلف نظیر مخالفتهای عمومی جامعه، مشکلات مالی ناشی از عدم پیشبینی هزینه ها، پرداخت جریمه به خاطر تخریب منابع طبیعی و حتی ایجاد حوادث و مخاطرات بزرگو ناگوار تعطیل گردیدهاند. بر این اساس ارزیابی به عنوان یکابزار برنامه ریزی برای تصمیمگیرندگان پروژههای توسعه مطرح میگردد. در این راستا ارزیابی به عنوان دو اصل اساسی مورد استفاده قرارمیگیرد:


ارزیابی میتواند به عنوان یکابزار عملی در برنامه ریزیهای عمده کشورها نقش و جایگاه خاصی داشته باشد. در مراحل طراحی و در چرخه پروژه ها و طرحها، اطلاعات مفید و مورد نیاز برای تصمیم گیرندگان و مسئولین از طریق ارزیابی، قابل حصول خواهد بود. به عبارت دیگر انجام ارزیابی سبب ازدیاد اطلاعات مناسب و مورد نیاز در جریان برنامه ریزی گردیده و موجب حصول اطمینان از توفیق اقتصادی پایدار میشود. جنبة اصلی و اولیه کاربرد ارزیابی به عنوان ابزار برنامه ریزی، استفاده از آن در کلیه مراحل توسعه پروژه شامل برنامه ریزی، طراحی نهائی، عملیات ساختمانی و آغاز کار و نیز بهرهبرداری از آن است.


ارزیابی پیامدهای زیست محیطی  [Environmental Impact Assessment (EIA)] برای کمک به تصمیم گیری در مورد پروژه ها بوجود آمد و نه به عنوان وسیله طرح ریزی و مدیریت. بنابراین در مورد آنچه که امروزه ضرورت آن بطور  تجربه کمی  روزافزون دیده می شود (و همانا EIA در گستره بخشها، سیاستهای منطق های و ملی، طرحها و برنامه ها است) وجود دارد، بنابراین سعی میگردد تا از این رهگذر نتیجهای جهت برنامه ریزی اصولی و مدیریت صحیح در سیاست های کلان و طرحها و برنامه ها بوجود آید.



٣‐ ارزیابی زیست محیطی راهبردی (استراتژیک)


در سالهای اخیر نیز حرکتی به سمت ایده "ارزیابی زیست محیطی راهبردی(استراتژیک)" [Strategic Environmental Assessment (SEA)] پدید آمده استکه ممکن است بهترین نقطه شروع برای شامل کردن ارزیابی اثرات زیست محیطی در درون یک سیستم مدیریت زیست محیطی تکمیلی باشد. ارزیابی زیست محیطی راهبردی بنا به تعریف، فرآیند رسمی شده، اصولی (سیستماتیک) و جامع ارزیابی کردن اثرات زیست محیطی یکسیاست، طرح یا برنامه و راه حلهای جایگزین آن میباشد. سپساین یافته ها را می توان برای تصمیم گیری مسئولانه برای عموم مردم استفاده کرد [٢] . کاربرد ارزیابی زیست محیطی در سطح سیاستها، طرح ها و برنامه ها، کار نگاه کردن به اثرات تجمعی، راه حل های جایگزین آن و اقدامات اصلاحی را آسانتر میکند، این مورد اجازه میدهد که نتایج ضمنی زیست محیطی پیش بینی شوند. و توسعه ها در جهت صحیح از آغاز پروژه هدایت شوند [٣].


اگرچه این مفهوم هنوز در اوایل راه خود است و به توسعه و اصلاح و تنظیم زیادی نیاز دارد اما عنوان نمیشود که یک ارزیابی زیست محیطی راهبردی، نیاز به ارزیابی اثرات زیست محیطی مخصوص پروژه را نفی میکند. به هر حال ارزیابیهای اثرات زیست محیطی پروژه در چهارچوب ارزیابی زیستمحیطی راهبردی انجام خواهد شد و فقط شامل اطلاعات مخصوص پروژه است و تأیید پروژه بر اساس این اطلاعات اعطاء خواهد شد [٤] . ارزیابی زیست محیطی راهبردی به عنوان یکی از مستقیمترین و مؤثرترین راههای تضمین این مطلب که فعالیتهای انسانی در سطحی انجام شوند که از نظر زیست محیطی پایدار است، در نظر گرفته شدهاند. در حالیکه اکثر ارزیابی های اثرات زیست محیطی در سطح پروژه بکار میرود، مطلوب استتا در سطح برنامه و سیاستنیز ارزیابی صورت گیرد.


ارزیابی زیست محیطی راهبردی را میتوان در موارد زیر عملی کرد:


• با یکتمرکز بخشی (برای مثال برای برنامههای بازیافت، و حمل و نقل)
• با یکتمرکز ناحیهای (برای مثال برای طرحهای ناحیهای، روستائی و ملی)


ارزیابی زیست محیطی راهبردی (SEA) را میتوان در یک طبقه بندی بالاتر، زودتر یا استراتژیک تر نسبت به ارزیابی اثرات زیست محیطی مخصوص پروژه (EIA) برای تصمیم گیری بکار برد.


ارزیابی زیست محیطی راهبردی برای انتخاب جایگاه یا مکان نیز مفید است و با اجراء کردن یک چنین ارزیابی مرتبه بالاتر، ممکن است احتیاج و عمق مورد نیاز کمتری به ارزیابیهای اثرات زیست محیطی پروژه جزء (EIA) وجود داشته باشد. روش ارزیابی زیست محیطی راهبردی (SEA) ممکن است نسبت به ارزیابی اثرات زیست محیطی معمول (EIA)، بهتر با اثرات تجمعی، ارزیابی راهحلهای جایگزین و اقدامات اصلاحی هماهنگ باشد و از عهده آنها برآید.


این ادعا وجود دارد که SEA میتواند تضمین کند که EIA در مقطع مناسب در چرخه برنامه ریزی آغاز شود و بنابراین می تواند از طریق کمک به جلوگیری از مسائلی که به دشواری برگشت پذیر هستند، ساده تر ادامه دهنده توسعه پایدار باشد. بطور روز افزون ارزیابی زیست محیطی راهبردی به عنوان یک روش کلیدی برای اجرای مفهوم توسعه پایدار مشاهده و در نظر گرفته شده است، چون اجازه می دهد که اساس یا اصل پایداری از سطح سیاستها به سطح پروژه های اختصاصی منتقل شود.     [٥]. ارزیابی زیست محیطی راهبردی، حداقل از نظر اصولی می تواند کشورها را قادر سازد تا در رابطه با مسائل بین مرزی با یکدیگر همکاری نمایند [٦].




٤‐ ضرورت انتقال حوزه به حوزه آب و لزوم ارزیابی زیستمحیطی راهبردی در این فرآیند


از سالها پیش مسئله انتقال آب از حوزه های پر آب به حوزه های کم آب مطرح بوده است. در کشور ایران نیز در پاره ای از نقاط با انحراف یا احداث سد بر روی رودخانه های پر آب، انتقال حوزه به حوزه در یک مسافت طولانی صورت گرفته است. خرابه های کانال در نزدیکی سپیدان به شیراز و یا انتقال آب در جنوب و جنوب شرقی کشور از زمره این طرحها میباشد. در طی سال های اخیر به دلیل نیاز مبرم به آب در نقاط خشک، انتقال حوزه به حوزه آب، شتاب و روند بیشتری پیدا نموده تا از حداکثر پتانسیل رودخانه در داخل سرزمین مادر استفاده شود و بدین وسیله جریان رودخانه از کشور خارج نگردد و یا به دریاها و دریاچه ها و باتلاق ها نریزد. از جمله این طرحها می توان انحراف آب توسط تونل های کوهرنگ، انتقال آب حوزه زاینده رود به یزد و کاشان، انتقال آب سد کرج، لار، لتیان و طالقان به تهران، انتقال آب به حوزه قم، انتقال آب از رودخانه های شمالی کشور به جنوب البرز، انتقال آب رودخانه زهره به سواحل خلیج فارس، انتقال آب از سر شاخه کارون به رفسنجان، انتقال آب چاه نیمه ها به زاهدان، انتقال آب از سد میناب به بندرعباس، انتقال آب سد پیشین به چابهار و .... را نام برد.


باید اذعان نمود که این روش تأمین آب برای نقاط خشک تنها نقطه امید مردم ساکن در این نواحی می باشد و در پاره ای از موارد بقای تمدن در این نقاط منوط به تأمین آب است، این امر به خصوص در کشورهای نیمه خشک و خشک مصداق پیدا می کند. اما نباید فراموش کرد که این تغییرات ممکن است در پایین دست حوزه آبریز، در مسیر انتقال و یا در ناحیه مصرف عوارضی را به وجود آورد، لذا بایستی با شناخت کامل این عوامل به تخفیف و تسکین پیامدهای ناگوار دست زد.


با توجه به انتقال مقدار آب قابل ملاحظه در این فرآیند، لزوم ارزیابی زیست محیطی راهبردی به خوبی نمایانگر میگردد.


خلاصه وضعیت طرح های مهم انتقال آب بین حوزه ای در جدول (١) نشان داده شده است.





جدول ١: خلاصه وضعیت طرحهای مهم انتقال آب بین حوزه ای[٧].


طرح های مهم انتقال بین حوزه ایتعدادمیزان انتقال سالانه آب(میلیارد مترمکعب)
طرح های در دست بهره برداری١٢ ٢/٦
طرح های در دست اجراء١٢٢
طرح های در دست مطالعه٨٣/٢
جمع٣٢٧/٨


٥‐ مدل پیشنهادی ارزیابی زیست محیطی راهبردی در فرآیند انتقال آب بین حوزه ای


در مورد ارزیابی زیست محیطی راهبردی و تعاریف و مفاهیم آن بحث گردید. در این قسمت با توجه به مفاهیم سیاست، طرح و برنامه به ارائه یک مدل پیشنهادی سلسله مراتبی در ارزیابی زیست محیطی راهبردی با توجه به سطوح و شاخص های در نظر گرفته شده برای فرآیند انتقال آب میان حوزه ای پرداخته میشود [٨]. در مدل پیشنهادی ارزیابی زیست محیطی راهبردی که در شکل (١) نشان داده شده است، در فرآیند انتقال آب میان حوزه ای چهار سطح مشخص شده است که از سطح مسائل مربوط به سیاستهای کلان آغاز گشته و به سطح مسائل مربوط به پروژه های اختصاصی که در آن از تکنیک EIA جهت ارزیابی اثرات زیست محیطی استفاده میشود، ختم میگردد.


سطوح مشخص شده در این مدل به ترتیب عبارتند از:


١. مسائل مربوط به سطح سیاستهای کلان در فرآیند انتقال آب
٢. مسائل مربوط به سطح سیاستهای میانی در فرآیند انتقال آب
٣. مسائل مربوط به سطح هماهنگی بین برنامهها در فرآیند انتقال آب
٤. مسائل مربوط به سطح پروژههای اختصاصی در فرآیند انتقال آب


همانطور که در شکل (١) نشان داده شده است، در هر یکاز سطوح مشخص شده شاخص های مهم و اساسی تعیین گشته و با توجه به این شاخص ها، فرآیند ارزیابی زیست محیطی راهبردی در سه سطح نخست با طرح مسائل و سؤالاتی که در ارتباط با این شاخص های اساسی است، صورت میگیرد [٨].


در سطح نخست، یعنی سطح سیاست های کلان، شاخص ها و مسائل کلیدی در سطح کلان و بزرگ در نظر گرفته شده اند که پاسخ مثبت به سؤالات مطرح شده در این بخش نشان از مستحکم بودن اسکلت سیاست ها و قوانین مدون در امور مربوط به بخش آب دارد و برای ادامه ارزیابی زیست محیطی راهبردی به سطح دوم میرویم.


با توجه به پاسخ سؤالات مطرح شده در این سطح، تصمیم گیری در مورد سطح بعدی که هماهنگی بین برنامه ها می باشد، صورت می پذیرد. در صورت پاسخ مثبت به سؤالات مطرح شده در این بخش به سطح هماهنگی بین برنامه ها رفته و در غیر این صورت به سطح نخست برگشته و با اصلاح یا تدوین سیاستهای جدید به سطح دوم بازگشته و ارزیابی زیست محیطی راهبردی را در سطح سوم ادامه می دهیم. در این قسمت با توجه به پاسخ مثبت یا منفی که به سؤالات مطرح شده در این سطح داده می شود، تصمیم گیری در مورد سطح بعدی که مسائل مربوط به پروژه های اختصاصی می باشد، صورت می پذیرد. در صورت پاسخ مثبت به سؤالات مطرح شده در سطح سوم به سطح چهارم، یعنی مسائل مربوط به پروژه ه ای اختصاصی رفته و در غیر این صورت به سطح دوم یا احتمالا ً نخست برگشته و با اصلاح یا تدوین شاخصهای جدید به سطح سوم بازگشته و ارزیابی زیست محیطی راهبردی را در سطح چهارم (که در اینجا از تکنیکها و متدهای EIA استفاده می شود) ادامه میدهیم.


شکل ١: مدل پیشنهادی سلسله مراتبی در ارزیابی زیست محیطی راهبردی

(به دلیل وقت گیر بودن تایپ نشد.فقط در فایل pdf قابل مشاهده است.)





٦‐ نتیجه گیری


٦-١‐ چگونگی برخورد با انتقال حوزه به حوزه آب در حیطه مدل پیشنهادی


در زمینه مدل ارائه شده ارزیابی زیست محیطی راهبردی در خصوص فرآیند انتقال آب بین حوزهای با توجه به تحقیق صورت گرفته در برخی از این گونه طرحها [٨]، نتایج آن به صورت زیر مشخص می گردند:


برنامه ریزی منابع آب چه در سطح کلان (تنظیم برنامه جامع بلند مدت آب کشور) و چه در سطح خرد (برنامه ریزی برای پروژه های منفرد و یا برنامه ریزی برای بهره برداری جاری و روزمره از تأسیسات موجود تأمین و انتقال و توزیع آب) ضرورتی آشکار و تردید ناپذیر است.


• آشکار بودن استراتژی و سیاستهای مصوب بلند مدت و منسجم در فرآیند انتقال آببین حوزه ای


• مشارکت مؤثر بهره برداران در نظام برنامه ریزی و مدیریت به ویژه در تعریف نیازها، تعیین اولویتها و مشارکت در اجرای برنامه ها ضروری است، که مورد فوق در غالب این طرح ها مشهود است.


• ضرورت تهیه طرح جامع انتقال آب و برنامه ریزی دقیق در کشور بر اساس اصل توسعه پایدار


٦-٢-اعتلای جایگاه مدیریت آب در نظام های برنامه ریزی ‐


جایگاه مدیریت آب در نظام های برنامه ریزی باید به شکلی باشد که امکان لحاظ کردن هدف ها و مقتضیات مدیریت آب در سیاست گذاری و برنامه ریزی فرا بخشی (نظیر برنامه های کلان اقتصادی و آمایش سرزمین) فرآهم، هماهنگی های بین بخشی میسر، و امکان بررسی و ارزیابی سیاست های مختلف مدیریت آب در سطح مدیریت و اقتصاد کلان تأمین شود. برنامه ریزی و تصمیم گیری درباره انتقالات بین حوزه ای و یا برای مسافت های دور باید در چهارچوب مدیریت تقاضای آب و با توجه به ملاکهای کمینه سازی هزینه ها، بهره وری خدمات و کارایی استفاده از آب انجام پذیرد.




٧‐ فهرست منابع و مراجع


[١] سازمان برنامه و بودجه ( ١٣٧٣ ). مستندات برنامه اول و دوم توسعه اقتصادی  اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.


[2] Therivel, R. Wilson, E., Thompson, S., Heaney, D. and Pritchard, D.( 1992). Strategic Environmental
Assessment, London: Earthscan Publications.

[3] Glasson, J., Therivel, R. and Chadwick, A. (1994). Introduction to Environmental Impact Assessment
London: UCL Press.
[4] Partidario, M.R. (1996). “Strategic environmental assessment: key issues emerging from recent
practice” Environmental Impact Assessment Review, New York: Elsevier, Vol.16, No.1, pp.31-55.
[5] Therivel, R. and Partidario, M.R. (1996). Practice of Strategic Environmental Assessment, London:
Earthscan Publications.
[6] Barrow, C.J. (1999). Environmental Management: principles and practice, London and New York:
Routledge Environmental Management Series.



[٧] وزارت نیرو ( ١٣٨١ ).مطالعات جامع آب کشور.


[٨] طباطبائی نائینی، ع. ( ۱۳۸۱ ). “ ارزیابی زیست محیطی راهبردی منابع آب” به راهنمائی دکتر رضا مکنون، پایان نامه کارشناسی ارشد گرایش مهندسی آب، دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر.




دانلود فایل pdf  این مقاله


ارزیابی زیست محیطی راهبردی منابع آب


علیرضا طباطبائی نائینی


نوع فایل :
pdf

حجم فایل : 63.37 Kb



نظرات 3 + ارسال نظر
محمد جمعه 3 دی‌ماه سال 1395 ساعت 09:17 ب.ظ

فایل پی دی اف خرابه

کربلایی محمدرضا کاشانیان جمعه 18 بهمن‌ماه سال 1392 ساعت 06:19 ب.ظ http://www.beynolharameyn.org

سلام و ادب
وب خوب و زیبایی دارید
امیدوارم همیشه موفق و سالم باشید و همیشه شاهد درج مطالب زیبایتان باشیم
خوشحال میشوم به بنده هم سری بزنید و بنده رو از نظرات ارزشمند خود بهره مند گردانید
منتظر حضورتان هستم
ملتمس دعای فرج
تا دم لحد
بی حد و عدد
یا علی مدد

ستاره کویر جمعه 18 بهمن‌ماه سال 1392 ساعت 04:56 ب.ظ http://hadiseashna.blogsky.com

«همه از خدائیم، به سوی خدا میرویم»
کلّ هستی از خداست. آنچه در دنیای توهّمتان می بینید، از ذات احدیّت نشأت گرفته است. آیا چیزی جز خدا و جز از خدا می بینید؟ خدا آنچه هست، آنچه نیست، آنچه خواهد بود و آنچه بوده است، می باشد. خدا تنها حقیقت، تنها زندۀ واقعی، تنها حیات جاودان و تنها شعور حاکم بر هستی است.
جز خدا نیست. هر چه هست، خداست. جز خدا نبینید، جز خدا نپندارید و جز خدا حامی ای نجوئید که او ذات یگانۀ هستی است. تنها حقیقت ماندگار و تنها پدیدۀ جاودان. جز او هر چه هست، همه از اوست. با اوست. در اوست و تنها اوست که هست و غیر او هر چه هست، زندگانی از او می یابد که او وحدت بی منتهاست. (از وبلاگ حدیث آشنا)

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد