مواد زاید و بازیافت آن

بازیافت زباله:

بازیافت فرایندی است که طی آن مواد، جمع آوری وجدا شده وبه منزله مواد خام برای تولید محصولات جدید به کار گرفته می شوند. بازیافت معمولا چهار مرحله دارد ؛ نخست جمع آوری مواد قابل بازیافت اند مانند شیشه ،فلز ،پلاستیک و مواد غذایی ؛ دوم جدا سازی این مواد در ظروف مختلف ،سوم فرایند هایی که این مواد را دوباره قابل استفاده می سازند (مانند خمیر کردن کاغذ یا نایلون وتبدیل دوباره آن به کاغذ ونایلون )؛وچهارم بازاریابی ،خرید وفروش واستفاده از کالایی که از مواد بازیافتی ساخته شده است.

مزایای بازیافت:

فرایند بازیافت نه تنها محیط زیست را از آلودگی نجات می دهد ،بلکه منافع اقتصادی متعددی نیز دارد :

1- با توجه به نبود یا کمبود زمین مناسب برای دفع زایدات ،با بازیافت مواد وکاهش حجم آن ،پتانسیل زمین برای پذیرش مواد زائد افزایش می یابد؛

2- به دلیل محدودیت منابع طبیعی ،اگر بازیافت زباله صورت گیرد ،نیاز به استخراج مواد خام ،کمتر شده ومنابع طبیعی برای نسل های آینده حفظ می گردد؛

3- با اجرای عملیات بازیافت ،حجم زباله های ورودی به محیط زیست کاهش می یابد درنتیجه ،از آلودگی ها کاسته می شود . بهداشت عمومی نیز ارتقاء یافته وبیماری ها نیز کاهش می یابد؛

4- با اجرای بازیافت وکاهش حجم زباله ،هزینه جمع آوری وحمل ونقل ودفن کاهش می یابد؛ و...

5- بازیافت واد موجب می شود که نیاز به ورود مواد خام از خارج کشور کمتر شود ودر نتیجه ،وابستگی اقتصادی کاهش وتولید ملی افزایش پیدا کند .

آیا می دانید:

در هر روز تقریبا بیش از 6 هزار تن وسالانه بیش از 2 میلیون تن زباله شهری در تهران تولید می شود که قسمت اعظم این مواد قابل بازیافت اند . فقط با 25 درصد کاغذ موجود در مواد زاید جامد کشور می توان سالانه 100 هزار تن کاغذ بازیافتی به دست آورد.

این فعالیت به مفهوم تضمین تداوم حیات 1700000 اصله درخت است (بازیافت هرتن کاغذ باطله 17 درخت جنگلی را احیا می کند ).

در سال 1989 از 9/77 میلیارد قوطی آلومنیومی تولیدی در آمریکا ،حدود 5/42 میلیارد آن بازیافت یعنی حدود 54 درصد قوطی های آلومنیومی بازیافت شدند . تقا ضا برای آلومنیومبازیافتی در آمریکا بالاست ، زیرا تولید قوطی از آلومنیوم بازیافتی 95 درصد کمتر انرژی نیاز دارد تا تولید قوطی از سنگ معدن آلومنیوم .

فیبر تولیدی از 5 بطری PETبرای تولید یک تی شرت XLیا یک متر فرش کافی است. نصف فرش پلی استر تولیدی در آمریکا ،از بطری های پلاستیکی بازیافتی است.

PET ،(poly Ethylene Terephehalat) ماده ای با مقاومت خوب ووزن کم از جنس پلی استر است ازاین ماده در ساخت بطری های آب میوه ، نوشیدنی های الکلی ،نوشابه ،آب ،بعضی از روغن ها ،پاک کننده های بهداشتی ودیگر مواد خوراکی وغیره استفاده می شود.

مواد زائد جامد :

مواد زائد جامد که به اختصار زباله نامیده می شوند ،هم اکنون در چهار چوب برنامه های زیست محیطی اهمیت ویژه ای یافته اند .انسان وسایر موجودات کره زمین زباله ساز هستند وسلامتی آنان به کنترل این ماده بستگی دارد .که در این راستا هر روز شاهد پیدایش روشهای نوینی در عرصه ساماندهی مواد زائد جامد هستیم که در جای خود دارای مزایا ومعایبی می باشند مطالعه ای که توسط WHO انجام شد مؤید این است که عدم توجه به جمع آوری ودفع موار زائد جامد ،سی ودو مشکل زیست محیطی را بوجود می آورد که با گذشت زمان مقابله با آن به سادگی امکان پذیر نیست .در همین رابطهEPAمدیریت مواد زائد جامد را بصورت یک استرات‍ژی مطرح می کند وبیان می دارد این مدیریت مواردی همچون کاهش مقدار مواد زائد تولیدی ،چرخش بیشتر تا حد ممکن وپایش مداوم زمین های دفن را شامل می شود .اما کاهش میزان زباله تولیدی واستفاده مجدد از آن راهکارهای غالبی هستند که پیشنهاد شده اند .لازم به ذکر است راهکارهای دفن وسوزاندن تنها برای موادی مناسب اند که استفاده وبهره مندی مجدد از زباله مقدور نیست .در حال حاضر بجز چندمین کشور محدود در اکثر کشورها فرایند بازیافت فقط برای بخش کوچکی از مواد زائد بکار می رود وبر اساس آخرین اطلاعات رسمی منتشره در کشورمان در روزهوای پاک در ابتدای اردیبهشت 1384 ،تنها 13 درصداز زباله های شهری بازیافت می شوند وبا توجه به حجم زباله تولیدی در کشور یعنی 50000 تن در روز مشاهده می شود که حجم بالایی از زباله در خارج از چرخه بازیافت والبته همراه با مشکلات فراوان برای مدیریت مواد زائد دفع می شود واین در حالیست که بر اساس منابع موجود تا 90 درصد زباله تولیدی قابل بازیافت می باشد .کاغذ ومقوا،پلاستیک ،پارچه ،شیشه وفلزات معمولترین موادی هستند که بازیافت می گردند ومهارت تکنولوژیکی ،تجهیزات وفرایندهای بازیافت آنها کمابیش در شهر های ایران شناخته شده است .

با توجه به اینکه منابع عمده تولید کننده کاغذ باطله ،خانوارها ،مدارس ومؤسسات هستند لذا با برنامه ریزی مناسب می توان نسبت به جمع آوری کاغذهای باطله ومقوا اقدام نمود .همانطور که گفته شد یکی از مهمترین منابع تولید کننده در کشور ادارات دولتی وخصوصی هستند که آگاهی از میزان کاغذ باطله تولیدی آنها ،اطلاعات مهمی برای برنامه ریزی در رابطه با فرایند بازیافت در اختیار کارگزارن قرار می دهد .

تعریف زباله :

زباله به کلیه مواد جامدی گفته می شود که در اثر فعالیتهای روزمره انسان متعلقات زندگی اش تولید ووارد محیط زیست می شود .

اقتصاد دانان مواد زائد را چنین تعریف کرده اند :مواد زائد به موادی اطلاق می شود که دور ریختن آنها ارزانتر از استفاده مجدد آنها باشد .

مقدمه ای بر مدیریت جمع آوری ودفع زباله :

برقراری سیستم مدیریت جمع آوری ودفع مواد زائد جامد از جمله مواردی هستند که برای کنترل تولید ،صرفه جوئی ومصرف مواد ونیز فرایند جمع آوری اهمیتی اساسی دارد .رعایت نکات زیر در مدیریت مواد زائد جامد ضروری به نظر می رسد .

الف- فرهنگ زباله وارج نهادن به حرفه رفتگری

ب- تولید کمتر زباله

ج-بهینه سازی تکنولوژی جمع آوری وحمل ونقل

د- بهینه سازی تکنولوژی دفع

ه- توجه خاص به امر بازیافت زباله بویژه جداسازی از مبدأبه عنوان یک اصل کلی

و- آموزش و بالابردن سطح آگاهی مردم و.......

عناصر موظف در مدیزیت مواد زائد جامد :

قبل از شناخت منابع ،ترکیب وخواص مواد زائد باید عناصر موظف مدیریت زباله را شناخت .فعالیتهای مرتبط با مدیریت مواد زائد جامد از تولید تا دفع نهایی بر شش عنصر مؤظف گروه بندی شده است .با در نظر گرفتن هر عنصر مؤظف این امکان وجود داردکه اولاجنبه های اساسی وروابط مؤثر عنصر شناخته شده وثانیاً روابط کلی به منظور مقایسه ،آنالیز وارز یابی در هر جا امکان داشته باشد ،مشخص گردند .شش عنصر مؤظف عبارتند از:

1- تولید مواد زائد 2- جابجایی،جداسازی ،ذخیرهوپردازش در محل تولید

3- جمع آوری 4- جداسازی ،پردازش وتبدیل مواد زائد

5- حمل ونقل 6-دفع

برای حل بعضی از مشکلات خاص ،عناصر مؤظف مختلف با هم ترکیب شده ومجموعه ایی به نام مدیریت جامع مواد زائد (IWM) را بوجود آورند. IWM عبارت از انتخاب وکاربرد تکنیکها ،تکنولوژیها وبرنامه های مدیریت مناسب جهت دستیابی به اهداف مدیریت خاص مواد زائد می باشد .در اغلب شهر ها ندیریت مواد زائد دارای 4 عنصر مؤظف است :تولید ،ذخیره در محل ،جمع آوری ودفع .

ترکیبات مختلف زباله :

برای ارزیابی وبرگزیدن سیستم حمل ونقل ولوازم مورد نیاز مواد زائد جامد ،از جمله مدیریت ،برنامه ریزی وطرحهای جمع آوری زباله ،پی بردن به ترکیبات این مواد از اهمیت ویژه ای برخوردار است .مثلا مواد زائد تولید شده در یک منطقه تجاری که غالبا شامل کاغذ وکارتن است می تواند مستقیما به کارخانه باریافت کاغذ وکارتن منتقل شود .همچنین موادی که به خرد شدن نیاز دارند ودوباره بتوان از آنها استفاده نمود ،باید در چهارچوب برنامه منحصر به خود جمع آوری وبه صنایع مربوطه حمل شود. بدین ترتیب برنامه های جمع آوری زباله های تفکیک شده در محل تولید ،همواره مورد توجه قرار می گیرد .

ترکیبات فیزیکی زباله

نتایج به دست آمده از تجزیه وتحلیل مواد تشکیل دهنده زباله تأثیر مستقیمی در عملیات جمع آوری ونگهداری ماشین آلات ونیز امکان استفاده مواد جداسازی شده دارد.در اینجا لازم به یاد آوری است که ترکیبات فیزیکی وشیمیایی زباله هر شهر با شهر دیگر تفاوت دارد ونمی توان از نتایج حاصله برای یک شهر ،برای شهرهای دیگر استفاده نمود .حتی ترکیب زباله برای یک شهر در فصول مختلف متفاوت است .به عنوان مثال در حالیکه درصد نان در زباله های زاهدان 66/4 درصد است ،در شهر ایرانشهر که با زاهدان در یک استان قرار دارد ، 16/0درصد است 

بدیهی است آزمایش تشخیص نوع وارزشیابی واقعی ترکیبات زباله امکان پذیر نیست مگر با اعمال یک برنامه ریزی صحیح وتجزیه وتحلیل اصولی که بایستی در دفعات منظم ومتوالی انجام گیرد .

باتوجه به جدول زیر می توان اعلام کرد که در کشورهای جهان سوم میزان تولید زباله از کشورهای غربی کمتر است .زیرا کاهش ،جداسازی وبکارگیری مجدد بسیاری از مواد دفع شده توسط افراد فقیر وکم درآمد جامعه انجام می گیرد . نسبت مواد بسته بندی شده ،پلاستیکی شیشه ای ،کاغذی وامثال آن در داخل زباله تولیدی این مناطق به مراتب از زباله های دنیای غرب کمتر است .

جدول - مقایسه کمی وکیفی زباله در کشورهای مختلف

ترکیبات زباله	یک شهر در خاورمیانه	یک شهر آسیایی	یک شهر درانگلیس	زاهدان
سبزی	50	75	28	85/49
کاغذ	16	2	37	3/13
فلزات	5	1/0	9	63/5
شیشه	2	2/0	9	2
پارچه و منسوجات	3	3	3	53/1
پلاستیک	1	1	2	85/11
سایرترکیبات	23	7/18	12	84/15
میزان زباله تولیدی توسط هر نفر در روز	06/1	415/0	845/0	442/0

آ
نقل از : سایت بهداشت محیط ایران

نگاهی به قوانین زیست محیطی در ایران

یکی از گامهای اولیه و در عین حال اساسی و موثر در جهت مقابله با آلودگی و انهدام محیط زیست و نیز تعقیب و مجازات مرتکبین جرائم علیه محیط زیست، تدوین و تنظیم قوانین و مقررات در حوزه های مختلف محیط زیست میباشد

---

این مقررات، گاهی جنبه فنی و تخصصی مربوط به رعایت استانداردها و دستورات زیست محیطی سازمانها و دستگاه¬های ذیربط را دارد و گاهی نیز مربوط به خسارت ناشی از فعالیت های ممنوعه علیه محیط زیست و نحوه جبران آن می باشد . برخی دیگر از مقررات نیز جنبه کیفری دارند و به نحوه تعقیب و مجازات مرتکبین جرائم و تخلفات زیست محیطی می پردازد.

تمامی این مقررات یک هدف مشترک دارند و آن پیشگیری و یا مقابله با آلودگی محیط زیست می¬باشد. کشورهای مختلف به منظور موفقیت هرچه بیشتر در جهت حمایت از محیط زیست و جلوگیری از انواع آلودگی ها و انهدام مظاهر محیط زیست، تلاش دارند با توجه به توسعه و پیشرفت صنعت و فناوری و اشکال جدید آلودگی و نیز تجربیاتی که در مراجع قانونی بدست می آورند، قوانین و مقررات مترقی و در عین حال موثر و مفید را تصویب و به مورد اجرا بگذارند . تحول و دگرگونی در قوانین زیست محیطی کشورها و اصلاح و تکمیل آن ها، به عنوان یکی از شاخص¬های پیشرفت کشورها در زمینه حمایت از محیط زیست تلقی می گردد.

کشور ما نیز به نوبه خود، علی رغم کاستی ها و اشکالات موجود در زمینه قوانین و مقررات زیست محیطی، در این مورد تلاش¬های قابل توجهی نموده و گامهای موثری برداشته است. به طور کلی قوانین و مقرراتی که در زمینه حفاظت محیط زیست وجود دارد به دو گروه شاخص محیط زیست طبیعی که شامل موضوعات مربوط به شکار و صید، مناطق چهارگانه، زیستگاه ها و گونه های گیاهی و جانوری ... می باشد و محیط زیست انسانی که بیشتر در خصوص مباحث مربوط به آلودگی ها و تخریب محیط زیست و لایه ازن خلاصه می گردد.

با یک نگاه اجمالی به قوانین و مقررات ایران به نظر می رسد مهمترین اشکالی که در این میان وجود دارد قدیمی بودن این قوانین می باشد چرا که جهان امروزی به سوی تغییر و تحول و صنعتی شدن پیش می رود و در این میان تحولات بسیار عظیمی در بخش صنعت و تکنولوژی اتفاق افتاده است که نیازمند روش ها و شیوه های نوینی جهت کاهش اثرات سوء آنها بر محیط زیست می باشد از طرفی دیگر افزایش روز به روز جمعیت باعث گردیده تا زمین قدرت خودپالایی خود را در برابر آلودگی های وارده از دست دهد در نتیجه نیازمند وضع قوانینی جدیدتر و متناسب با نوآوری و تحولات ایجاد شده باشد. در این میان نیاز به قوانین جدید زیست محیطی در بخشهای مربوط به آلودگی¬های اشعه، رادیو اکتیو، بو و...  بیش از بیش احساس می گردد.

از سویی دیگر بسیاری از مجازات هایی که در قوانین در نظر گرفته شده اند قدیمی می¬باشند که با شرایط زمان وضع قانون، مناسب بوده است ولکین با توجه به رشد تورم و شرایط اقتصادی حاضر بسیارکم و ناچیز می باشد و از جنبه تادیبی کافی برای مجرمین بالاخص صاحبان واحدهای تولیدی آلاینده و یا افرادی که جهت تجارت گونه های نادر مبادرت به شکار می کنند با توجه به منفعت و سود حاصله از این کار قابل توجه نمی باشد، مانند مجازات نقدی که در مواد 11، 12 و 13  قانون شکار و صید در نظر گرفته شده است و یا  مجازاتی که در ماده 29 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا برای کارخانجات و یا کارگاههای متخلف در نظر گرفته شده است.

با توجه به بررسی های صورت گرفته در قوانین زیست محیطی ایران از بدو ایجاد تا چند سال قبل این نتیجه حاصل گردیده است که جهت گیری خاصی در بخش محیط زیست طبیعی (بخش شکار و صید ) وجود داشته است، در حالیکه امروزه معضلات و مسائل محیط زیست در دیگر حوزه های آن بسیار حادتر و اساسی تر به نظر می رسد . امروزه آلودگی هوا، آب و آلودگیهای هسته¬ای و شیمیایی به صورت جدی محیط زیست را به خطر انداخته است . برای این گرایش خاص و جهت گیری زیست محیطی یک بعدی حداقل دو توجیه و علت را می توان ذکر نمود . اول اینکه نخستین سازمانی که در کشور ما به عنوان متولی امر محیط زیست بوده و فعالیت می کرد، کانون شکار و صید بود در این صورت طبیعی است که جهت گیری¬های زیست محیطی نیز در این راستا باشد. دوم اینکه مسائل و معضلات نوین مربوط به محیط زیست و چاره جویی در این زمینه در کشور ما با تاخیر زیاد مطرح و شروع شده است. به مضاف اینکه وظایف و حوزه قلمرو و دامنه موضوعات مربوط به محیط زیست به تدریج گسترش یافته است و حتی هنوز نیز در زمینه هایی از قبیل انهدام جنگل¬ها و مراتع، آلودگی¬ها هسته ای و رادیواکتیو و ... سازمان حفاظت محیط زیست، نقش محوری و اساسی ندارد.
برخی از آلودگی های مهم محیط زیست از سوی اشخاص حقوقی یعنی کارخانجات و کارگاهها صورت می پذیرد. نظری بر قوانین کیفری زیست محیطی نشان می¬دهد در این زمینه، چاره اندیشی کافی صورت نگرفته است . رشد روزافزون صنعت و تکنولوژی و گسترش انواع آلودگی¬های زیست محیطی از سوی واحدهای صنعتی و تجاری، ایجاب می¬نماید که در این زمینه برنامه ریزی و سیاست مناسبی اتخاذ گردد در مورد مجازات حبس مدیر یا مسئول یک واحد آلوده کننده، شاید مجازات موثر و مناسبی نباشد . چرا که اولاً هدف اینگونه واحدها کسب درآمد و سود بیشتر می باشد و با حبس نمودن مدیر یا مسئول آن، واحد مربوطه از هدف خود دور نمی¬افتند و ثانیاً با ادامه کار واحد آلوده کننده، همچنان آلودگی محیط زیست ادامه یافته و ما را به مقصود خویش نمی رساند. لذا به نظر می رسد در مورد اشخاص حقوقی آلوده کننده محیط زیست، حتی المقدور باید از مجازاهای نقدی و تعطیلی موقت و یا دائم واحد آلوده کننده، استفاده کرد و این در صورتی موثر خواهد بود که میزان جزای نقدی زیاد باشد و یا مدت تعطیلی واحد، خسارت مالی زیادی به آن وارد نماید در غیر اینصورت واحد آلوده کننده ممکن است پرداخت جزای نقدی را ترجیح داده وهمچان به آلوده سازی محیط زیست ادامه دهد.
خوشبختانه با نگاهی اجمالی بر وضعیت قوانین زیست محیط در ایران از ابتدا تا کنون گویای این مسئله است که هم مسئولین و مراجع تصمیم¬گیر مملکتی و هم مردم توجه بیشتری نسبت به این امر نشان داده بطوریکه قوانین مربوط به محیط زیست از چند تبصره در قانون برنامه اول  توسعه به چند ماده قانونی در برنامه سوم و نهایتاً به یک فصل در برنامه چهارم و پنجم توسعه یافته است و امید است که این وضعیت همچنان روند رو به رشدی را در پیش داشته باشد.

امیررضا سوری، عضو هیات علمی موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی

وزارت بهداشت: پارازیت بد نیست

همه دنیا پارازیت دارند!
وزارت بهداشت: پارازیت بد نیست

---

رئیس اداره پرتوهای وزارت بهداشت از بررسی اثرات پارازیتهای ماهواره ای خبر داد و گفت: براساس بررسیهای صورت گرفته تشعشعات و سیگنالهای ماهواره ای جدای از سایر پرتوها نیست و منطقی نیست که بخواهیم پارازیت را عاملی برای بروز برخی بیماریها عنوان کنیم.

---

تشعات و پرتوهای محیطی که روزانه بر انسان ساطع می‌شود، اظهار داشت: این سازمان بنا بر رسالتی دارد که در زمینه پرتوهای محیطی کاملا پاسخگوی افراد جامعه است.

وی با بیان اینکه به دلیل ورود ابزار تکنولوژیک و فناورانه به ابعاد مختلف زندگی بشر، روزانه انرژی های بسیاری از محیط و این ابزار به انسان ساطع می‌شود، گفت: به صورت کلی پرتوهایی که بر انسان تابیده می‌شود خطرناک است و باید راهکارهای پیشگیری و مقابله با این پرتوها در صورت امکان به کار گرفته شود و تا جایی که ممکن است از این تشعشعات دوری کرد.

گورانی در مورد ارسال پارازیتهای ماهواره ای و شائبه هایی که در زمینه تشعشعات آن وجود دارد، تصریح کرد: این پرتوها جدای از سایر پرتوها نیست و مقداری انرژی که از آن تابیده می‌شود تفاوتی با دیگر سیگنالهای الکترومغناطیسی ندارد.

رئیس اداره پرتوهای مرکز سلامت محیط کار وزارت بهداشت با تاکید بر بررسی هایی که روی پارازیتهای ماهواره ای صورت گرفته است به مهر گفت: این امواج در شعاع گیرنده و فرستنده های تلویزیونی ارسال می‌شود و مربوط به افراد نیست.

وی با بیان اینکه انسان امروزی با امواج همزیستی مسالمت آمیز را بکار گرفته است، گفت: مراقبت در این زمینه همیشه توصیه می‌شود با این حال منطقی نیست که بگوییم بیماریها تنها ناشی از پارازیتهای ماهواره ای است.

گورانی با اشاره به اظهاراتی که از بروز برخی بیماریها مانند ناباروری و یا سقط جنین به دلیل پارازیتهای ماهواره ای حکایت دارد تصریح کرد: بیماری صدها عامل می تواند داشته باشد و تاکنون ثابت نشده است که به طور خاص این سیگنالها باعث به وجود آمدن یک بیماری شده باشد.
وی گفت: اینکه در زمینه پارازیت ماهواره ای موضوع تا این حد پررنگ شده است ابعاد دیگری دارد و مربوط به مسائل بهداشتی نمی شود. چرا که سیگنالها و پارازیت ماهواره ای در همه جای دنیا وجود دارند و مختص ایران نبوده و تنها مربوط به کانالهای ماهواره ای نیست.

منبع : ایرن

خطرات لامپ های کم مصرف

نور لامپ کم‌مصرف و سلامت پوست

هرچند لامپ‌های فلورسنت برق کمتری مصرف می‌کنند اما به دلیل وجود پرتوهای ماورای بنفش برای پوست مناسب نیستند. بررسی‌های انجام شده نشان داده است که میزان تابش پرتوهای اشعه ماورای بنفش از یک لامپ معمولی فلوروسنت بیش از ۲۸۰۰ نانومتر بوده که این مقدار از اشعه تابیده شده می‌تواند تغییرات پاتولوژیک در سلول‌های پوست ایجاد کند...
در اوایل دهه 80 میلادی با تولید لامپ‌های فلورسنت فشرده تحول عظیمی‌در روشنایی ایجاد شد و به دلیل مصرف بسیار کمتر انرژی نسبت به لامپ‌های رشته‌ای این لامپ‌ها به «لامپ‌های کم‌مصرف» شهرت یافتند. لامپ کم‌مصرف نوعی لامپ فلورسنت است و شیوه کار آن به‌ این صورت است که برخورد الکترون‌ها، اتم‌های جیوه داخل لامپ را برانگیخته و اشعه ماورای بنفش تولید می‌کند. برخورد این اشعه نامریی با لایه فسفر پوشش داده شده روی سطح داخلی تیوپ، نور مریی ایجاد می‌کند که با تغییر فسفر می‌توان نورهایی با رنگ‌های گوناگون مانند سبز، زرد، سفید، قرمزو آبی ایجاد کرد.

نتایج تحقیقات نشان داده است، افرادی که در خانه و یا محل کارشان روزانه بیش از هشت ساعت در معرض نور لامپ‌های فلوروسنت قرار دارند، پنج برابر بیشتر از افرد دیگر دچار بیماری کاتاراکت یا آب مروارید می‌شوند. همچنین نور لامپ‌های فلوروسنت در طولانی مدت ممکن است موجب مشکلاتی مانند خستگی زودرس، افسردگی، ضعف و بی‌حالی، از دست دادن تمرکز، کاهش راندمان یا بازده کاری و افزایش تنش‌های روانی در افراد شود.

به همین دلیل توصیه می‌شود:

▪ افرادی که روزانه بیش از چهار ساعت در معرض این نورها قرار می‌گیرند، از کرم ضد آفتاب استفاده کنند.

▪ نور این لامپ‌ها با استفاده از محفظه‌های مشبک محصور شود تا پرتوهای مستقیم نور هنگام تابش شکسته و در محیط پخش شود.

▪ نور لامپ‌های فلوروسنت با نور زرد لامپ‌های معمولی ترکیب شود تا ضمن ایجاد روشنایی مطلوب، تا حدود زیادی از میزان خطر کاسته شود.

▪ از این لامپ‌ها برای تامین روشنایی محل‌هایی مانند راهروها، پارکینگ و سالن‌های بزرگ و محل‌هایی که افراد مدت طولانی در آن قرار نمی‌گیرند، استفاده شود.

کجا استفاده از این لامپ‌ها توصیه نمی‌شود؟

۱) محیط‌های با حرارت بالای ۴۸ درجه و کمتر از ?? درجه سانتی‌گراد زیر صفر.
۲) قاب‌ها و حباب‌های بسته و بدون جریان هوا.
۳) مکان‌هایی که رطوبت بالایی دارند مانند گل‌فروشی، گلخانه، حمام و سونا.
۴) محل‌هایی با دفعات روشن و خاموش شدن زیاد مانند دست‌شویی و مدارهای چشمک زن.

گران‌تر اما به صرفه‌تر

در چند سال گذشته تولید و استفاده از لامپ‎های کم‎مصرف نیز رواج زیادی پیدا کرده است. این نوع لامپ‎ها که از لحاظ شکل و اندازه شبیه لامپ‎های رشته‎ای هستند، حدود هشت برابر بیشتر از لامپ‎های رشته‎ای عمر می‎کنند. این لامپ‌ها با قیمت دو هزار تا شش هزار تومان به فروش می‌رسند و اگر چه قیمت آنها نسبت به بقیه لامپ‎ها بیشتر است اما با توجه به عمر زیاد و مصرف کمی‌که دارند، به‌ویژه برای مصرف‎کنندگانی که بیشتر از هزار کیلووات ساعت در ماه مصرف می‎کنند، مقرون به صرفه‌تر هستند. لامپ‎های کم‎مصرف 18، 20، 26، 40 و 50 وات در بازار موجود است. در حال حاضر 45 شرکت جواز تولید لامپ‌های کم‌مصرف الکترونیکی را از وزارت صنایع اخذ کرده و از میان آنها 12 شرکت فعال هستند.

2 دوتا، چهارتا

لامپ‌های کم‌مصرف به میزان قابل‌توجهی نسبت به لامپ‌های رشته‌ای سبب کاهش مصرف انرژی می‌شوند، به‌طوری‌که آزمایش‌های انجام شده روی لامپ‌های کم‌مصرف نشانگرآن است که این لامپ‌ها یک پنجم لامپ‌های رشته‌ای انرژی الکتریکی مصرف می‌کنند یعنی هزینه برق برای یک لامپ رشته‌ای100 وات با 1000 ساعت کارکرد 15000 ریال و برای یک لامپ کم‌مصرف 20 وات با همان میزان کارکرد فقط 3000 ریال است. اگر هرمشترک خانگی به جای پنج لامپ رشته‌ای100 وات، پنج لامپ کم‌مصرف 20وات جایگزین کند و روزانه به‌مدت پنج ساعت ازاین لامپ‌ها استفاده شود،هزینه مصرف برق لامپ‌های کم‌مصرف در مدت طول عمر این لامپ‌ها (10 هزار ساعت)در5/5 سال بامحاسبه هزینه اولیه خریدلامپ‌ها، معادل 25 هزار ریال و هزینه لامپ‌های رشته‌ای نیز با محاسبه هزینه خرید لامپ‌ها در همین مدت کارکرد معادل یک میلیون ریال خواهد شد، که با مطابقت عددهای مذکور مشخص می‌شود که لامپ‌های کم‌مصرف از لحاظ عمر و مصرف برق نسبت به لامپ‌های رشته‌ای بسیار بهینه‌اند.

مقاله : مناسب سازی فضای شهری رفع آلودگی های صوتی

مناسب سازی فضای شهری رفع آلودگی های صوتی

 حمید مطلبی محمدآبادی

 کارشناس ارشد آمار و اطلاعات، کارمند بنیاد شهید و امور ایثارگران

خلاصه مقاله:

در مناسب سازی فضای شهر ی موضوعات بسیاری زیاد و قابل توجه ای می تواند مورد بحث قرار گیر د . یکی از این مباحث می تواند مقوله حمل و نقل باشد که سعی شده است در این مقاله به آلودگی صوتی ن اشی از حمل ونقل پرداخته وحل این معضل را با مناسب سازی فضای شهری خواهان باشیم.

براستی یکی از شگفتی های آفرینش معما ی " عادت " است که از طرفی بقا و دوام و گسترش حیات انسان ( و همه ارگانیسمهای زنده ) را در گرو خود دارد واز طرف دیگر میتواند مرگ تدریجی را برای آدمی " حیات " جلوه دهد . اگرقراربود هجوم اولین سرما یا گرمای غیر عادی را نتوان با سد سحر آمی " عادت " در هم شکست یا اگر زخمهای سردی و گرمی روزگاران را پنجه معجزه گر " عادت " به آهنگ آرام زندگی تبدیل نمی کرد مسلمًا کاروان حیات از طی طریق باز می ما ند و کاروانیان آن در همان منزل نخست از حرکت و حیات باز می ماند البته آن طرف قضیه هم شگفت آور است اگر بیاری همین "عادت" اسارت ها، آزادی نام نمی گرفت و یا اگر آلودگی ها وناسلامتی ها پای ، و سلامتی خوانده نمی شد این بار هم مسلم ًا زوال جای دوام نمی نشست و " مر گ تدریجی " ، " زندگی " نام نمی گرفت . 

داستان آلودگی محیط زیست و هوای شهرهای ما نیزگرفتار همین افسون " عادت " است . نابودی محیط زیست شهری و افزایش آلودگیهای گوناگون و از جمله آلود گی صوتی و آلودگی هوای شهر ها آنچنان برای عموم مردم عادی شده است که گوئی اتفاقی نیفتاده و فاجعه ای در حال شکل گرفتن نمی باشد. خبرهای روزانه سکته های ناگهانی ، افزایش تلفات سرطانی ، فزونی عصبانیت های جنون آمیز ،سردردهای مزمن ، ناراحتیهای تنفسی ، کاهش در شنوائی ، آسم های مادر زادی ، اختلالات در متابلیسم ،ناراحتیهای قل بی و تصادفات مرگبار رانندگی و دهها موارد مشابه آنچنان عادی شده است که گویا هر یک از این نغمه های مرگ نوائی از آهنگ حیات و زندگی بوده و اساسا چنین آهنگی را برای شهر و جامعه ما ساز کرده است .

گاهی عده معدودی در گوشه و کنار این آهنگ زندگی نما را به حق آهنگ مر گ می شنوند و فریاد بر میدارند اما صد افسوس که فریاد آنها همچون بسیاری از فریاد های دیگر جز به یک مشت حرکات نمایشی مق طعی و موضعی و پراکنده و گذرا از قبیل نوشتاری در حاشیه روزنامه ، برنام ه رادیوئی و حداکثر کمیته و کمیسیون و سمینار تجلی و اخیر ا هم " روز سلامتی " در میان تمام روزهای سال به چیز دیگری منجر نمی شود و پس از چند روزی و حداکثر بعد از گذشتن از چله زمستان و فروکش روزهای وارونگی هوا همه چیز ب ه حال اول خود بر گشته و همان آهنگ عادت به چنین زندگی همچنان به گوشها ی شنوا می نوازد.

کلمات کلیدی:

مناسب سازی فضای شهری ، آلودگی های صوتی ، حمل و نقل شهری ، برنامه ریزی شهری ، GIF ، برنامه ریزی اجتماعی

منبع : مرجع دانش ( اصل مقاله در سایت منبع موجود می باشد .)

فناوری اطلاعات (IT) و مناسب سازی محیط شهری

فناوری اطلاعات (IT) و مناسب سازی محیط شهری

 محسن سلسله

 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

علی سلسله  

مهندس عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی

خلاصه مقاله:

امروز در کلان شهرهای ایران، شهروندان زمان زیادی را صرف فعالیت های تکراری و غیر مفید – نظیر پیمودن مسافت های طولانی برای خرید کالا و دریافت خدمات، معطل شدن در ترافیک های سنگین انتظار در صف بانک ها – می کنند. همچنین ، کلان شهرها با مشکلاتی نظیر کمبود مراکز تحصیلی، بیکاری ، آلودگی هوا، توزیع نامتناسب خدمات شهری رو به رو هستند.

در عصر حاضر فناوری اطلاعات مهمترین ابزار برای مدیریت صحیح کلیه واحدهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی محسوب میگردد. برگزاری دو اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی در (2003) ژنو و (2005) تونس که در راستای جامعه اطلاعاتی جهانی تحقق یافت، شهرهای الکترونیکی را هم شامل شده است. در شهر الکترونیک، شهروندان در تمام اوقات شبانه روز به پایگاه های داده خدمات دولتی و بخش خصوصی بر روی شبکه وب دسترسی دارند. ایجاد شهر الکترونیک تاثیرات بسیاری را در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی برای اداره شهر و شهروندان به دنبال خواهد داشت.

در زمینه اقتصادی مسائل ذیل قابل طرح است: ایجاد شغل های جدید، توسعه تجارت الکترونیکی، بانکداری الکترونیکی، ایجاد زمینه مناسب برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی، جلب توریست، از نظر فرهنگی شفاف سازی، آموزش مجازی، کتابخانه دیجیتالی، اطلاع رسانی و در زمینه اجتماعی و سیاسی ، معرفی شهر در جهان .

برنامه چهارم توسعه ایران بر روح اقتصاد دانایی محور بر سه پایه پژوهش و فناوری منابع و زیر ساخت اطلاعاتی و ارتباطی پیشرفته استوار است.

مهمترین راهکار برای فراهم کردن شرایط دسترسی سریع و ارزان عامه مردم به اطلاعات وارتباطات را می توان توسعه زیر ساخت های ارتباطی دانست. ارتقا و بهبود روابط عمومی های الکترونیکی دستگاه های دولتی و خصوصی و گسترش خدمات الکترونیکی به ویژه در حوزه دولت الکترونیک و تاکید بر توسعه سواد دیجیتالی عمومی از طریق توسعه آموزش الکترونیکی از جمله راهکارهای دیگر تلقی می شود.

استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش اساسی در حل مسائل تهران و کلان شهرها دارد. این مساله به ویژه در مدیریت شهری، اقتصاد شهری، تولید شغل و ارتقای سطح فرهنگ شهروندی نقش اساسی ایفا می کند.

اساسی ترین محور برنامه های شهرداری تهران برای ایجاد شهر الکترونیک، بهره برداری از فناوری اطلاعات در مدیریت شهری است.

روباط عمومی الکترونیک یا دیجیتال که امکان اطلاع رسانی و اطلاع یابی سریع، باز خورد همزمان و ارتباط دو طرفه با مخاطبان را موجب شده است، نقش عمده ای در کاهش حجم انبوهی از رفت و آمدها در شهر، در بسیرای از نقاط کلیدی شهرها شده است. البته باید به این نکته توجه کرد که فناوری اطلاعات یک شمشر دو لبه است.

در این زمینه مسائل مهمی نظیر سواد دیجیتالی وشکاف دیجیتالی و افزایش عمیق فاصله میان داراها و فقرا در میزان بهره بردن از فناوری اطلاعاتی، حاکمیت در اینترنت، نیازمند مطالعات بسیار عمیق می باشد . لذا باید سعی در بومی سازی این فناروی در جهت استفاده حداکثر از قفرصت ها و تبدیل تهدید ها به فرصت نمود.

یکی از مهمترین زمینه ها برای ایجاد شهرهای الکترونیک فرهنگ سازی در این زمینه است. باید توجه داشت که دولت الکترونیک صرفا ارائه اطلاعات نهادها و وزارتخانه ها روی وب سایت نیست. به اعتقاد صاحب نظران ارتباطی دولت الکترونیک استفاده از فناروی های اطلاعاتی و ارتباطی برای متحول کردن دولت و فرایند حکومت از طریق قابل دسترسی تر، کارآمد تر و پاسخگوتر کردن آن است.

مدیران و برنامه ریزان باید با درک ویژگی ها جامعه اطلاعاتی به پیاده سازی اصولی و صحیح دولت الکترونیک بپردازند و از سوی دیگر رسانه های جمعی اعم از رادیو و تلویزیون و مطبوعات باید با اطلاع رسانی مناسب نسبت به آگاه سازی افکار عمومی شهروندان در خصوص مفاهیم و مزایای دولت الکترونیک اقدام نمایند.

کلمات کلیدی:

فناوری اطلاعات ، اینترنت ، مناسب سازی ، الکترونیک ، کاهش بوروکراسی ، کاهش ترافیک ، جامغه اطلاعاتی ، توسعه ، شکاف دیجیتالی

لطفا با +1 (سمت راست وبلاگ ) ما را یاری کنید .

منبع : مرجع دانش

مقاله : آسیب شناسی محیط زیست شهری

آسیب شناسی محیط زیست شهری

(نمونه موردی: سردشت - اولین شهر قربانی سلاحهای شیمیایی جهان)  

 ناصر ابراهیمی

 کارشناسی ارشد جغرافیایی طبیعی

---

خلاصه مقاله:

طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، 10 درصد از جمعیت جهان دچار معلولیت جسمی هستند (سعید نیا – جلد دوازدهم – 1382 – ص 83) . به نظر می رسد در ایران با توجه به وقوع جنگ هشت ساله ی تخمیلی این آمار بیشتر باشد. و از طرفی بایستی عواقب روانی ناشی از جنگ را که طیف بیشتری از جمعیت ایران را در معرض آسیب قرار داده است، مد نظر داشت.

این مساله بخصوص در شهرهای مرزی غرب کشور که در تمام طول جنگ در معرض حملات مداوم، انواع بمباران ها و همچنین تجربه آوارگی بوده اند و درصد قابل توجهی از ساکنان آنها را افراد دارای معلولیت های جسمانی و مشکلات روانی ناشی از جنگ تشکیل می دهند، اهمیت بیشتری می یابد.

بنابراین لزوم توجه اساسی به جنبه های مختلف محیط زیست این افراد در شهرها و تلاش در جهت بهبود کیفیت محیط زندگی آنها از طریق حذف موانع و آلودگیهای زیست محیطی موجود و بکارگیری روشهای صحیح و چند بعدی در طراحی ها و برنامه ریزی های شهری و هماهنگ سازی تصمیمات اجرایی با نیازهای جسمی و روانی آنها به منظور کاستن از بار مشکلات این افراد و ایجاد محیط شهری سالم و مناسب سازی آن، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

شهر مرزی سردشت یکی از شهرهایی است که در جریان جنگ تحمیلی در معرض شدیدترین حملات و بمباران ها قرار داشته است و بویژه اینکه در هفتم تیرماه سال 1366 مورد حملات شیمیایی قرار گرفته است. در این حمله بیش از 8000 نفر از جمعیت 12000 نفری سردشت، مصدوم شدند (چراغعلی – 1380)

از طرفی هزاران نفر از ساکنان روستاهای مرزی سردشت، به دلیل شدت حملات و بمباران ها مناطق مسکونی خود را ترک کرده، در شهر ساکن شده اند.

علاوه بر این منطقه در طول جنگ تحمیلی در گستره ی فراوانی با کاشت مین روبرو بوده است. بخشی از این مین ها به دلایل مختلف تاکنون برداشت نشده اند. با گذشت زمان عوامل اقلیمی بویژه بارش ها سبب جابجایی، انتقال و پراکندگی بیشتر این مین ها شده است. بنابراین هراز گاهی فرد یا افرادی توسط این مین ها کشته شده و یا قطع عضو می گردند.

آزادگان نیز بخشی از کسانی هستند که اثرات جسمی و روانی مخرب جنگ را تجربه کرده اند.

بنابراین طیف وسیعی از جمعیت 50000 نفری فعلی ساکن سردشت را کسانی تشکیل می دهند که یا مستقیما جنگ را تجربه کرده اند و یا به نخوی از اثرات و عواقب جسمی و روانی ناشی از آن رنج می برند.

متاسفانه این شهر در حال حاضر دارای مشکلات متعدد زیست محیطی میباشد، به شکلی که نه تنها زندگی جانبازان و بازماندگان جنگ را که دارای حساسیت بیشتری به کیفیت محیط زیست شهری هستند در معرض آسیب های مضاعف قرارداده است، بلکه سلامت افراد عادی را نیز تهدید نموده است.

از آنجا که در برنامه ریزیهای شهری و منطقه ای، لزوم تاکید بر حفظ محیط زیست سالم، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است (شیعه – 1379 – ص 203) ، شناسایی وضعیت و مشکلات زیست محیطی موجود وتلاش در جهت رفع آنها و مناسب سازی محیط زیست شهری به منظور دستیابی به یک شهر سالم ، ضرورتی اساسی و حیاتی محسوب می گردد. در این مقاله ضمن بررسی اهم مشکلات زیست محیطی شهر سردشت پشنهادهایی به منظور مناسب سازی محیط شهری خصوصا برای جانبازان، آزادگان، جنگ دیده ها و بازماندگان جنگ ارائه می گردد.

---

کلمات کلیدی: 

محیط زیست شهری ، مراکز خدماتی ، کارگاه های تولیدی و صنعتی شهری ، فضاهای سبز شهری ، مدیریت مواد زاید جامد (زباله) ، برنامه ریزی شهری ، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

نخستین شهر سازگار با محیط زیست : تدا

چین نخستین شهر سازگار با محیط زیست خود را در صد کیلومتری پکن بنا کرده است. شهر تدا نخستین شهر سازگار با محیط زیست چین است که در یک نمک زار بنا شده است. ساخت این شهر از سال دوهزار و هفت آغاز شده است. این در حالی است که چین شانزده شهر از آلوده ترین شهرهای جهان را در خود جای داده است.معاون اداره ساخت شهر تدا می گوید ما به زمین بیشتری نیاز داریم.

جمعیت چین رو به افزایش است اما منابع ما بسیار اندک است.شهر تدا با مساحت سی کیلومتر مربع با همکاری دولت چین ، سنگاپور و شرکت های خصوصی در سال دوهزار و ببیست مورد بهره برداری کامل قرار می گیرد.صفحات خورشیدی نه مگاوات الکتریسیته این شهر را تامین می کنند.


حمل و نقل عمومی و بازیافت زباله ها کاملا منطبق با محیط زیست خواهد بود. هزینه ساخت این شهر بیش از سی میلیارد یورو برآورد شده است و می تواند سیصد و پنجاه خانواده را در خود جای دهد.هم اکنون تنها شصت خانوار در تدا زندگی می کنند. شهر هنوز مدرسه و بیمارستان ندارد. بهای هر مترمربع خانه در این شهر هزار و پانصد یورو است.

مشکلات زیست محیطی

این مجموعه شامل مشکلات و معضلات زیست محیطی جهانی مرتبط با محیط زیست شهری است:

حاشیه نشینی

پدیده حاشیه نشینی به دلیل اجبار و یا بعضی جاذبه ها صورت می پذیرد می تواند به راحتی و به طور فزاینده، کیفیت محیط زیست به ویژه زمین را کاهش و محرومیت اجتماعی را افزایش دهد.

دلایل حاشیه نشینی متعدد است و مواردی مانند کاهش منابع مشترک، تلاش برای فرار از ناراحتی، امید به اشتغال، دستیابی به اراضی مرغوب، اخراج از مناطق تحت حفاظت، اخراج از املاک کاربران عمده زمین، جایگزین کردن موقعیت های تجاری بهتر، اثرات ناشی از تعدیل ساختار اقتصادی، افزایش هزینه ها، در دسترس قرار دادن نیروی کار، فوت سرپرستان خانوارها، بلایای طبیعی و غیره را شامل می شود.

تغییرات اقتصادی ـ اجتماعی و زیست محیطی ناشی از تکنولوژی های جدید می تواند مردم را به حاشیه بکشاند. به عنوان مثال خشکسالی، بیماری، آفات، آلودگی، کاهش تقاضا، تغییر مد، جنگ، افزایش هزینه ها،تغییر در ارتباطات، محصولات جدید، مهاجرت نیروی کار، طرز برخورد کاربران جدید زمین، شکوفایی یا افت اقتصادی، جملگی از مواردی هستندکه به طور مستقیم یا غیر مستقیم به سبب ابداعات تکنولوژیکی باعث جابجایی جمعیت به صورت حاشیه نشینی می شود.

مطالعات فقر و کاهش کیفیت محیط زیست نشان می دهد که ترکیب سه عامل، باعث پدیده حاشیه نشینی می شود:

1- رشد سریع جمعیت

2- استفاده انحصاری از زمین همراه با مدرنیزه شدن کشاورزی در مناطق حاصلخیز

3- افزایش نابرابری در سیستم زمان بندی استفاده از زمین



رشد جمعیت و مشکلات زیست محیطی

بسیاری کشورهای درحال توسعه با ابعاد گوناگون فقر و مبارزه برای حفظ استانداردهای زندگی دست به گریبان هستند، ولی با این حال توجه کمی را در قبال خنثی سازی یا برطرف نمودن مشکلات زیست محیطی معطوف می دارند.

باید اذعان داشت که رشد جمعیت به خودی خود به معنی کاهش در کیفیت محیط زیست نبوده و حتی می تواند باعث بهبود تکنولوژی و یا افزایش تولیدات کشاورزی باشد.



شهر نشینی

در نیم قرن گذشته، شهرها با سرعت زیادی شروع به رشد کرده اند. بررسی های آماری نشان می دهد که در حال حاضر بیش از 50 درصد جمعیت جهان را به دنبال داشته است، مثل آلودگی آب، هوا، دفع زباله، افزایش مصرف سوخت، اعتصاب و فقر.

مدیریت زیست محیطی به ویژه در قرن بیست و یکم باید هر چه بیشتر ـ همراه با رشد مشکلات اجتماعی ـ مسائل محیط زیست شهری را مورد ملاحظه قرار دهد.



آلودگی و مواد زائد، ناشی از توسعه شهر نشینی

عمران شهری به طور عمده به ساکنان شهرهای بزرگ و کوچک اطلاق می گردد. در حال حاضر بسیاری از مناطق شهری به محیط زیست های آلوده و ناسالم زمین تبدیل شده اند.

شهرها بر یکدیگر اثر می گذارند و این تاثیرات با سرعت، به سایر مناطق شهری، گسترش می یابد. در کشورهای فقیر، فشارهای ناشی از عدم ثبات در ساختار اقتصادی ـ غالباـ نقطه آغازین نابودی شهرها به شمار می روند.

بسیاری از شهرها حتر در کشورهای توسعه یافته دارای سطوح خطرناکی از آلودگی هوا هستند و با اشکالی مختلفی از مشکلات مربوط به دفع مواد زائد و فاضلاب مواجه هستند.



اثر جزیره گرمایی

منظور از جزیره گرمایی این است که برخی از مناطق شهری (مثل مراکز شهرها) گرمتر از سایر مناطق اطراف خود بوده و باعث ایجاد جریانهای موضعی هوا می گردد.



پراکندگی شهری

توسعه شهرها، همواره با از بین رفتن زمینهای زراعی، تنوع بیولوژیکی و تفرجگاه های طبیعی همراه است. بیشتر شهرها در مناطق متروکه ای هستند که می توان از آنها برای کاهش آثار مخرب ناشی از توسعه شهرها استفاده نمود؛ ولی رفع آلودگی، بازسازی و اسکان این مناطق غالبا از هزینه های بالایی برخوردار می باشد. در چنین مواردی می توان با کاشت درخت و صرف هزینه های نسبتا پایین این مناطق را به تفرجگاههای عمومی تبدیل نمود و یا از چشم انداز زیبای آن لذت برد.



بارندگی و روان آب های شهری

در شهرها، به هنگام بارندگی، جریان آب موجود از طریق مسیل ها، جوی ها و کانالهای مختلف به حرکت در آمده و به فاضلاب مبدل می شوند. روان آبهای موجود همواره با خود مقداری گل و لای و مواد آلاینده را وارد مجاری فاضلاب شهرها می نمایند. بنابراین هر گونه پوسیدگی، شکستگی و خرابی در مجاری عبور روان آبها، می تواند باعث آلودگی سفره های آب زیرزمینی موجود در پایین شهرها می شود. لندن از شهرهایی است که از قدیم الایام با چنین مشکلاتی روبرو بوده است.



فاضلابهای شهری

تا قبل از قرن نوزدهم میلادی، مشکل دفع فاضلاب فقط به مناطق شهری مربوط می شد و به اشکال مختلفی مثل: تخلیه چاه توالت ها و فاضلاب خانگی، جمع آوری فضولات انسانی از معابر عمومی و یا کانالهای روباز فاضلاب شهری ـ که فاقد هر گونه امکانات بهداشتی بودند ـ مربوط می گردید.

با توسعه شهرها، مدیریت فاضلاب، از بازیافت به دفع تغییر شکل یافت و منابع موجود در فاضلابها را از قابل مصرف به دور ریختنی تبدیل نمود.



زباله های خانگی

زباله های خانگی می تواند با همکاری ومساعدت خانوارها به ویژه اقشار کم در آمد منافع اقتصادی فراوانی را به دنبال داشته باشد. یکی از این روش ها، جمع آوری زباله های قابل بازیافت از گوشه و کنار خیابان می باشد که این کار ممکن است به نوبت از ساکنان یک محله صورت گیرد.

برخی مواقع، زباله های خانگی با زباله های صنعتی، زائدات نیروگاهها و یا فاضلاب های عمومی مخلوط می شوند و می توانند آثار زیانبار مواد خطرناک را افزایش داده یا تسریع نمایند که خود نیازمند تدبیر و روشهای ویژه می باشد.

مواد پلاستیکی اساسی ترین مشکل مراکز دفن زباله هستند که به صورت پراکنده در روی زمین و یا شناور در اقیانوسها به چشم می خورند.



آلودگی سرب

از اوایل دهه 1930 میلادی تا کنون، بسیاری از شهرها با مشکل آلودگی سرب در هوا مواجه هشتند. 90 درصد سرب موجود در اتمسفر ناشی از سوخت خودروهای بنزینی می باشد. آلودگی سرب باعث کاهش وزن نوزادان می شود. کودکان در مقابل سرب آسیب پذیرتر هستند و ممکن است از این طریق دچار عقب ماندگی های ذهنی شوند.

انسانها ممکن است با تنفس هوای آلوده به سرب، نوشیدن آب های آلوده شده به وسیله اتصالات و لوله کشی های قدیمی و یا قرار گرفتن در محیطهایی که با رنگهای حاوی سرب نقاشی شده اند دچار عوارض ناشی از آلودگی سرب شوند.



دود گرفتگی شهرها

در خلال سالهای 1860 تا 1950 میلادی در انگلستان و بسیاری از شهرهای اروپا، دی اکسید گوگرد و دود ناشی از سوخت ذغال سنگ به ویژه برای مصارف خانگی در زمستان ـ مشکل آفرین بوده است. در حال حاضر این مشکل تا حد زیادی کاهش یافته ولی به صورتهای دیگر مثل مه دود فتوشیمیایی جلوه گر شده است. این پدیده باعث افزایش جهانی دمای زمین شده و همچنین دی اکسید نیتروژن موجود در هوا را بالا برده است.




در حال حاضر این مشکل تا حد زیادی کاهش یافته ولی به صورتهای دیگر مقل مه دود فتو شیمیایی جلوه گر شده است. این پدیده باعث افزایش جهانی دمای زمین شده و همچنین دی اکسید نیتروژن موجود در هوا را بالا برده است. قوانین هوای پاک (1956 و 1968) و قانون کنترل آلودگی (1974)، توانستند تا حد زیادی باعث کاهش آلودگی هوای دریای شمال شده و همچنین هوای دود گرفته انگلستان را بهبود بخشند.

مه دودهای فتو شیمیایی، وضعیت هوا را مانند روزهای ابری نموده و جریان هوا را به ویژه در ارتفاعات بالا، آنجایی که سپر حفاظتی اشعه ماورای بنفش نازکتر است از حد انداخته و در نتیجه آلودگی هوا ماندگار می شود.

آلودگی هوا از طریق باد و یا حرکت وسایل نقلیه موتوری، در شهرها منتشر می شوند. آلودگی هوا، ناشی از احتراق سوخت و تردد وسایل نقلیه موتوری می تواند از طریق کاربرد اگزوز های کاتالیزوری، سوخت تصفیه شده، موتورهای انژکتوری، جلوگیری از احتراق ناقص، ممانعت از تبخیر فراورده های نفتی، محدودیت تردداتومبیل های تک سرنشین، توسعه حمل و نقل عمومی و استفاده از انرژی های پاک در وسایل نقلیه موتوری به طور موثری کاهش پیدا نماید.



مشکل آلودگی و بهداشت عمومی

استفاده از آفت کشها، به طور گسترده از سوی مسئولین بهداشت عمومی، برای مبارزه و کنترل پشه، مگس، شپش، کنه، موش و غیره انجام می شود.

روشهای مختلف دیگری وجود دارد که توسط آنها ـ بدون استفاده از آفت کشها ـ می توان به طور چشمگیری از آسیب جانوران موذی در امان ماند. به عنوان مثال با درز گیری پنجره ها، استفاده از مقدار کمی نفت سفید روی آب های راکد، برای جلوگیری از رشد و تکامل حشرات، استفاده از ماهی های حشره خوار یا حلزون خوار در آبگیرها، دام گذاری برای جوندگان و یا بکارگیری تمهیداتی که مانع از جفتگیری و زاد و ولد حیوانات موذی می شود، می تواند از جمله این موارد باشد.



آلودگی مواد زائد صنعتی (غیر پرتوزا)

ذرات معلق، گازها، اشعه ها و اصوات به طرق مختلف در محیط پراکنده و پخش می شوند. زمینهایی که به دلایل مختلف از طریق صنایع آلوده می شوند، پس از مدتی به محلهای غیر قابل سکونت یا غیر قابل استفاده تبدیل می گردند که این امر خطرات بسیار جدی را برای سلامت و بهداشت انسان ها به دنبال خواهد داشت. در این رابطه راه حلهایی مثل وضع قوانین مناسب، ثبت اسناد و مدارک، ایجاد محدوده های کاربری زمین و انواع طرحهای احیای مجدد، می تواند به طور موثری مفید واقع شود.



رسوبات اسیدی و دی اکسید گوگرد

آلودگی ناشی از نیروگاههای حرارتی و صنایع می تواند در مقیاس گسترده ای باعث اثرات نامطلوب زیست محیطی شود. یکی از مهمترین این اثرات اسیدی شدن خاک است.

تقریبا 70 درصد رسوبات اسیدی به دلیل آلودگی ناشی از SO2 بوده و 30 درصد باقی مانده مربوط به سایر ترکیبات نیتروژن دار، مانند NO2 و N2O می باشد.



آلودگی خطرناک

آلودگی خطرناک را می توان به سه گروه عمده شیمیایی، بیولوژیکی و هسته ای طبقه بندی نمود. مواد شیمیایی خطرناک مثل PCB ها و سموم کلر دار، حتی در غلظت های پایین هم می توانند به عنوان یک تهدید جدی جلوه گر شوند. در زباله سوزها برای اجتناب از انتشار دوده و ذرات خطرناک، عمل سوزاندن، باید به طور کامل و در حرارتهای بسیار بالا انجام شود. ذکر این نکته ضروری است که حتی با وجود فیلترهای پیشرفته و روشهای نوینی مثل تزریق اکسیژن به داخل زباله سوزها، باز هم ممکن است ذرات به درستی هدایت نشوند.

آزبستهایی که در ساختمان سازی عایقکاری، ساخت لنت های ترمز و کلاچ وسایل نقلیه مواد نسوز و غیره بکار می روند، به هنگام تولید و مصرف ـ به دلیل ذرات ریزی که تولید می کنندـ برای سلامت انسان مضر هستند.

استان البرز از اسم تا نام گذاری

 ند سالی شایع شده بود که قرار است نام یکی از استانی کشور را به نام البرز نام گذاری کنند و حتی پیش از اینکه قزوین استان شود قرار بود نام استان قزوین را استان البرز نام گزاری کنند ولی این کار انجام نشد تا این شایعات به واقعیت پیوست و چند روزی است که در همسایگی شهر تهران ؛ استانی در حال شکل گیری می باشد که به استان البرز مشهور است و قرار است مرکز این استان شهر کرج باشد و شهرهای غربی استان تهران نیز از توابع این استان باشند و چند سالی است که سیاست دولت جمهوری اسلامی ایران در این است که استانهای بزرگ کشور به علت برخی از مشکلات اقتصادی ؛ اجتماعی و امنیتی به دو یا چند استان کوچک تر تقسیم کند که این تقسیم استانها بزرگ به استانهای کوچک دارای موافقین و مخالفینی می باشد ولی اینکه قرار است در مجاور شهر بزرگ هم چون تهران یک استان دیگری شکل بگیرید آیا مشکلاتی فعلی تهران و کرج مخصوصا" مشکلات زیست محیطی آن حل خواهد شد.
 یش از شروع اصل مطلب جا دارد که ابتدا به گذشته شهرستان کرج اشاره ای داشته باشم . با توجه به اینکه بنده دوران دانشجوی خود را در شهر کرج بودم و هر حتی حال نیز هر وقت مسیرم به سمت شهرستان کرج می افتد در ذهن خودم کرج بیست و یک سال پیش را تجسم می کنم . در آن سالهای که بنده ساکن شهر کرج بود هنوز بسیاری از باغات کرج وجود داشت مخصوصا" باغات جهانشهر که در مرکز شهر و باغات مهر شهر در حاشیه شهر که شکل و شمایل باغی خود را حفظ کرده بودند و در آن ایام کرج هنوز به علت توسعه شهری این چنین لجام گسیخته بزرگ نشده بود. در آن ایام حد فاصل بخشهای مختلف شهر همچون عظیمیه ؛ مهر شهر ؛ باغستان ؛ فردیس و حصارک به صورت زمین کشاورزی وجود داشت ( به قول قدیمی ها دیوار و باروهای این بخشها شهراز دور کاملا" مشخص بود )و به علت ساخت ساز بیرویه این دو دهه خانه مسکونی این مرزها از بین نرفته بود . وقتی از بالای کوه عظیمیه به شهر کرج نگاه می کردید به جای خانه های آپارتمانی ؛ ویلائی ها ؛ مغازه ها ؛ جاده ها ومراکز صنعتی امروزی فقط چشم آدمی درخت می دید و شهر کاملا" سر سبز بود ؛ ولی امروز که وارد کرج می شوید جز آلودگی و سرو صدا و گسترش لجام گسیخته شهر هیچ چیز نمی بینید.



  کرج و معضلات زیست محیطی فراوان

 ) به علت سیاستهای غلط و اشتباهات دولت های پیش از انقلاب که بسیاری از مراکز حساس و مهمی مانند مراکز اقتصادی ؛ صنعتی ؛ علمی ؛ اجتماعی ؛ سیاسی ؛ نظامی و فرهنگی مهم کشور را در شهر تهران و حاشیه های آن متمرکز کرده بودند ( شاید کسانیکه باعث این تمرکز را پی گیری می کردند فکر نمی کردند که آیندگان و نسلهای بعد باید تاوان این سیاست های غلط را بپردازند) لذا شهر کرج به علت کمی فاصله آن با شهر تهران یکی از آن شهرهای است که امروز دارد تاوان این سیاستهای غلط را پرداخت می کند و این نزدیکی موجب شده است که تعداد زیادی از کسانیکه که در تهران کار می کنند در اصل ساکن کرج باشند و فقط شهر کرج خوابگاه آنان باشد . زیرا هر روز بین ۹۰۰۰۰۰ نفر تا ۱۲۰۰۰۰۰ نفر از ساکنان کرج صبح زود با وسایل نقلیه از کرج به تهران می آیند و شبهای نیز دیر وقت به شهر کرج باز می گردند وفقط زمان خوابیدن خود را در کرج ساکن هستند و حال اگر از نظر زیست محیطی بخواهی معضلات این تردد ها را بررسی کنی این همه انسان که از انواع وسایل نقلیه جهت رفت و برگشت استفاده می کنند آیا باعث آلودگی هوای شهر های کرج و تهران نمی شود ؟

 ) از زمانیکه به علت سیاست های اشتباه اقتصادی مهاجرت بی رویه مردم از بقیه نقاط کشور به شهر تهران شروع شد این مهاجرت ها بی رویه به غیر از خود شهر تهران بر روی شهرهای اطراف تهران نیز تاثیر جدی داشته است مخصوصا" حاشیه های شهر بزرگ هم چون کرج مانند مهر شهر ؛ حصارک ؛ فردیس ؛ باغستان و حتی هشتگرد نیز شدیدا" در گیر این مهاجران هستند. به علت اینکه زندگی در شهر تهران و حتی شهرکرج برای مهاجرانی که نه تحصیلات عالی دارند و نه ثروت کافی برای صاحب خانه شدند لذا اینان به حاشیه شهرها که زندگی برایشان راحت تر است می روند شاید در این چند دهه کرج یکی از بزرگترین شهرهای مهاجر پذیر کشور باشد که مهاجرین از کلیه نقاط کشور به این شهر آمده اند و اکثر آنان به این امید حاشیه شهر کرج برای زندگی انتخاب کرده اند که شاید این انتخاب سکوی پرش بر آینده آنان جهت زندگی در شهر تهران باشد.

 ) کرج از قدیم و ایام به علت داشتن آب و هوای معتدل کوهستانی یکی از بهترین تفرجگاه تهرانی ها بوده است و زمینهای حاصل خیز و آب فراوان و داشتن باغهای زیبا پر از درختان میوه هم محلی برای کسب در آمد و رونق اقتصادی و هم همیشه محل ییلاق پول داران تهرانی بوده است ولی با ساخت سد کرج و برداشت مقداری زیادی از آب این سد برای آب شرب شهروندان تهرانی و ساخت ساز های بی رویه خانه های ویلای باعث تغییر اساسی در اکوسیستم آن منطقه شده است که از بین رفتن خیلی از این باغها نتیجه آن می باشد .

 ) کرج به علت اینکه در مسیر شهر تهران به چند استان کشور قرار دارد (حدود ۱۲ استان ) یکی از محلهای پر تردد تعداد زیادی وسایل نقلیه سنگین و نیمه سنگین و سبک و همچنین مسافرانی می باشد که از این استانها به تهران می آیند و یا بل عکس آنان تهران را به مقصد این استانها ترک می کنند این ترددها که بیشتر آن از طریق جاده های شهرستان کرج انجام می شود یکی دیگراز موارد آلوده کنندگان محیط زیست این شهرمی باشند .

 ) به علت نزدیکی به شهر تهران و سرمایه گذاری دولت و افرادی شخصی وجود انواع و اقسام کارخانه های تولید وسایل صنعتی و خدماتی در شهرستان کرج و حومه و همچنین وجود کارخانه های ماشین سازی و نیروگاهها در اطراف این شهر از دیگر موارد آلودگی شدید شهر از قبیل آلودگی هوا ؛ صدا ؛ خاک و فاضلاب می باشند .

 ) وجود تعداد زیادی شعبات مراکز علمی و پژوهشی از قبیل شعبات دانشگاه ها و شرکتهای زراعی ؛ دامی و کارخانجات تولید سرم و دارو و مواد شیمیای نیز از موارد دیگری است که باعث آلودگی مناطق کرج و اطراف آن شده اند .

 ) وجود تعداد سه الی چهار زندان بزرگ و پادگانهای آموزشی و نظامی در سطح شهرستان کرج نیز ازمی تواند از معضلات زیست محیطی شهر کرج باشند.

 ) حضور تعداد زیادی پناهندگان و مهاجرین خارجی از جمله افاغنه با توجه به پایین بودن فرهنگ عمومی زیست محیطی آنان که به علت مراعات نکردند نکات زیست محیطی می تواند باعث مشکلات زیست محیط این شهر گردند.

 ) برداشت به رویه شن و ماسه از معادن شن و ماسه رودخانه ها اطراف کرج و کندی اجرای طرح ها و پروژه های عمرانی و تبدیل شدن زمینهای زراعی به بیابان از دیگر موارد آلودگی زیست محیطی این شهر می باشد.

 ۰) وجود تعداد زیادی مراکز صنعتی در منطقه کرج و ورود پسابهای صنعتی ؛ خانگی و مواد شیمیایی به فاضلاب و جاری شدن آن در رودخانه ها و یا نشئت آن به سفره های زیر زمینی آب از دیگر معضلات زیست محیط شهر کرج می باشد.



  سخن پایانی

برای اینکه استان البرز شکل بگیرد راه دور درازی در پیش است و برای اینکه شهر کرج به مرکز این استان تبدیل شود ابتدا باید زیر ساختارهای شهری ؛ اقتصادی ؛ اجتماعی ؛ فرهنگی و غیره در این شهر مهیا گردد که هم زمان با ایجاد این زیر ساختارها و تهیه امکانات و بسترسازی برای سازماندهی و ارتقاء سطح عملی افراد منطقه جهت انتخاب مدیران کلان استان آماده شد ( مگر اینکه از افراد غیر بومی بخواهند در پست های کلیدی استفاده شود) پس از پشت سر گذاشتن و رفع این مشکلات آنگاه می توان امیدوار بود که جدا شدن بخشی از استان تهران و ارتقای آن به یک استان آن هم به نام البرز که نام اصیل ایرانی می باشد تصمیم صحیح و آگاهانه بوده است و از طرفی آیا در عرض چند سال که زیاد هم نمی تواند طولانی باشد امکان اینکه استان البرزچنان از نظر اقتصادی به مرزخود کفائی برسد دیگری کارمندی بین دو تا مرکز استان که فاصله آنان بیشتر ۲۵ کیلومتر نمی باشد جهت در آوردن لقمه ای نان تردد نکنند و ده ها سوال دیگر که آینده به آن پاسخ خواهد داد .

منبع : آفتاب