..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..
..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

منابع طبیعی-بیابان زدایی-محیط زیست

روز زمین پاک-22 آوریل

روز جهانی زمین پارک گرامی باد

فراموش نکنیم آنهایی که الان باید به یاد بیاوریم
22 آوریل مصادف با 2 اردیبهشت ماه، روز زمین پاک است. بیش از 40 سال است که مردم و دولت‌ها این روز را گرامی می‌دارند. گرامی داشتی نمادین که می‌تواند توجه همگان را به سیاره‌ای که در آغوش آن زندگی می‌کنند، جلب کند. سیاره‌ای که 5 میلیارد سال عمر دارد و تنها در 200 هزار سال گذشته میزبان انسان هوشمند بوده است. انسان هوشمندی که دست کم در 150 سال اخیر تبدیل به میهمانی خفقان‌آور برای زمین شده و به سرعت در حال تخریب گهواره‌ی خود است. مسئولیت عمده‌ی تخریب بر عهده‌ی تولیدات صنعتی انسان است. تولیداتی صنعتی که در سطح کلان، منابع زمین را استثمار می‌کنند و سپس به صورت فراورده‌هایی ناخوانده دوباره به دامان زمین بازمی‌گردند. این فراورده‌های ناخوانده را، مواد آلاینده و مسئله‌ی مواجه شده با آن را آلودگی می‌خوانیم. مواد آلاینده می‌توانند حاصل سوزاندن حامل‌های انرژی و یا تولیداتی باشند که پس از مصرف بلااستفاده شده‌اند. زباله‌های الکترونیک از جمله آلاینده‌های مدرن هستند. محصولاتی کثیرالتولید مثل گوشی‌های همراه، باتری‌ها و کامپیوترها، در حجم بسیار زیاد تولید زباله می‌کنند. راه مبارزه با آلودگی الکترونیک استفاده از مواد قابل بازیافت و راحت در هضم برای زمین، یا به طور کلی استفاده از فن آوری هایی است که به هر شیوه‌ی ممکن مواد آلاینده‌ی کمتری تولید کنند. بعضی از سازندگان فعال در عرصه‌ی الکترونیک، چنین نهضتی را آغاز کرده‌اند، نهضتی برای ساختن محصولات سازگار با محیط‌ زیست. 



وب سایت دیجی کالا برای روز زمین پاک (2 اردیبهشت) یک ویدیو تهیه کرده که در ادامه همین مطلب قابل دانلود خواهد بود.


دانلود ویدیو در ادامه مطلب...
ادامه مطلب ...

روز جهانی حیات وحش(12 اسفند، سوم مارس)

روز جهانی حیات وحش گرامی باد.

روز 12 اسفند (سوم مارس) از سال جاری بعنوان روز جهانی حیات وحش نامگذاری شده است.


امسال اولین سالی است که روز 12 اسفند(سوم مارس) با نام روز جهانی حیات وحش در دنیا معرفی می شود.


طبق اعلامیه صادره از طرف کنوانسیون تجارت جهانی گونه های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض (سایتیس)، بر اساس پیشنهاد ارائه شده در شانزدهمین نشست متعاهدین این کنوانسیون در سال 2013 به سازمان ملل متحد، این سازمان طی نشست عمومی خود در تاریخ 20 دسامبر 2013، روز سوم ماه مارس (12 اسفند) مصادف با تاریخ پذیرش کنوانسیون سایتیس در تاریخ 1973 را به عنوان روز جهانی حیات وحش معرفی کرد.

در اعلامیه صادره از کشورها خواسته شده تا بر اساس اهمیت گونه های مختلف حیات وحش (گیاهی و جانوری) اقداماتی را برای افزایش آگاهی عمومی و معرفی این روز به انجام برسانند. اهمیت و ارزش های بسیار متنوع گونه های حیات وحش از جمله ارزش های اقتصادی، بوم شناختی، علمی، فرهنگی و زیباشناختی و تهدیدات و فشار هائی که متاسفانه به اشکال مختلف متوجه گونه ها و زیستگاه های آنهاست، جامعه جهانی را بر آن داشته تا ضمن افزایش توجه کشورها به موضوع گونه های حیات وحش از این طریق بتوان گامی در جهت کاهش این تهدیدات و بهبود وضعیت کنونی برداشت، در غیر اینصورت نسل های آتی ما بسیاری از گونه ها حیات وحش را نخواهند دید. بیان ارزشهای زیستی گونه های بسیار متنوع و زیبای حیات وحش، افزایش آگاهی عمومی از فوایدی که حیات وحش برای انسان تامین می کنند، و همچنین نیاز مبرم به مبارزه با جرائم حیات وحش از مهم ترین اهداف این روز اعلام شده است.

بقیه در ادامه مطلب...

ادامه مطلب ...

جنگ و محیط زیست(روایت 2 هفته ای از جنگ اسرائیل و حزب‌الله لبنان)

شاید بتوان یکی از بزرگ‌ترین قربانی‌های جنگ‌های عصر جدید را منابع طبیعی، محیط زیست و میراث فرهنگی برشمرد که در برخی موارد، آثار و پیامدهای این بحران‌ها، پس از گذشت سالیان سال آشکار می‌گردد. شاید یکی از بارزترین نمونه‌های این موضوع را بتوان در جنگ اخیر اسرائیل و هجوم همه جانبه این رژیم به کشور لبنان برشمرد که طی آن بسیاری از منابع طبیعی و ثروت‌های زیست‌محیطی این کشور با آلودگی‌های شدید روبرو شد.
جنگ اسرائیل با حزب‌الله لبنان، با قتل عام حدود ۱۵۰۰ نفر و عمدتاً غیرنظامیان و نابودی بیش از پانزده هزار منزل مسکونی همراه بود. اما این تراژدی به همین جا خلاصه نشد، چرا که این جنگ به جهنمی برای محیط زیست و میراث‌های فرهنگی لبنان مبدل شد.

هجوم هوایی اسرائیل به نیروگاهی در بیست کیلومتری جنوب بیروت، به بزرگ‌ترین نشت نفت در قسمت شرق مدیترانه انجامید، به طوری که حدود پانزده هزار تن یعنی بیش از چهار میلیون گالن نفت سنگین در دریا منتشر شد و در قسمت‌های ساحلی لبنان و سوریه گسترش یافت. عمدهٔ این نفت در خط ساحلی‌ای به طول هفتاد و پنج کیلومتر در لبنان و قسمت‌های ساحلی سوریه و ترکیه انتشار یافت و بقیه آن نیز به بستر دریا نفوذ کرد. همچنین در نتیجهٔ این حمله، بیست و پنج هزار تن نفت در این نیروگاه سوخت که منجر به شکل‌گیری ابری سمی در آسمان و بارش باران‌های آلوده شد.
 
ادامه مطلب ...

مهمترین تحولات زیست محیطی در ایران و جهان

مهمترین تحولات زیست محیطی در ایران و جهان

مساله بهسازی محیط زیست، پس از جنگ جهانی دوم و در حقیقت بعد از نیمه دوم قرن بیستم، با رشد سریع و نامتناسب صنعت اهمیت یافت وایجاد مراکز صنعتی در اروپا وآمریکا و گرایش شدید شهرنشینی ورشد مصنوعی جمعیت در شهرها، آلودگی و بهم خوردن تعادل حیاتی طبیعت را به ارمغان آورد و در اثر الوده شدن هوا، آب و موادغذایی و .. مخاطراتی را برای زندگی انسان ایجاد کرد و به همین جهت سال 1970 در اروپا و آمریکا سال حفاظت از محیط زیست اعلام شد ورهبران سیاسی کشورها وظیفه خود دانستند که اجتماع را از آلودگی بیشتر بر حذر دارند و هزینه های هنگفتی را برای این امر در بودجه کشورهای خود منظور نمایند.
در سال 1970 انجمن های حفظ و حمایت از منابع طبیعی تشکیل شد وموسسات خیریه ودولت ها، دانشمندان را در یافتن راه حل هایی،تشویق وکمک مادی نمودند و با کمک علم و قانون توانست اقدامات موثری انجام گیرد.
پس از آن در ژوئن 1972 برنامه محیط زیست و توسعه سازمان ملل متحد UNEP، اولین کنفرانس جهانی را در استکهلم سوئد درزمینه مسائل زیست محیطی ترتیب داد و اولین بیانیه مشترک 26 ماده ای بین 13 کشور با تاکید بر حقوق زیست محیطی منعقد شد که اصل اول بیانیه مقرر می دارد:

« انسان حق اساسی آزادی، برابری و شرایط مناسب زندگی در محیطی را دارد که شان انسانی و خوشبختی او را تامین کند. او می تواند مسئولیت رسمی حمایت و اصلاح محیط زیست را برای نسل خود و نسل های آینده بر عهده گیرد».
اصل مذکور، بر حقوق فردی زیست محیطی اشاره دارد که حق فردی مسئولیت حفاظت از محیط زیست را بر عهده یکایک افراد جامعه قرار داده، به گونه ای که ضمن اجتناب خود از تخریب محیط زیست، دیگران را نیز از این امر نهی می نماید که از طریق آموزش افراد در همه گروه های سنی، در زمینه حفاظت محیط زیست و گسترش تحقیقاتی علمی انجام می شود.
حق جمعی، نیز حل مسایل زیست محیطی را بر عهده دولت ها نهاده که با همکاری های بین المللی ممکن می باشد.
«اصل 21 بیانیه استکهلم نیز به دولت ها هشدار می دهد ک ضمن آزادی عمل در بهره برداری از منابع طبیعی و حق حاکمیت بر آن ها، از هر گونه عملی که منجر به خسارت بر محیط زیست دیگرکشورها می شود پرهیز نمایند.»
در سال 1975، در پی توصیه کنفرانس استکهلم در زمینه آموزش، کارگاه بین المللی آموزش محیط زیست توسط یونسکو در بلگراد تشکیل شد و جهت افزایش مبادله اطلاعات و برگزاری کارگاه های مختلف آموزشی وانجام پروژه های پژوهشی و تالیف کتب و مقالات از اندیشمندان دعوت به همکاری شد.
در سال 1977، یونسکو با همراهی سازمان ملل متحد کنفرانس بین دولتی آموزشی محیط زیست را در تفلیس گرجستان برگزار نمود که در بیانیه این کنفرانس به آموزش افراد در کلیه سنین وسطوح به صورت آموزش های رسمی وغیررسمی و نقش وسایل ارتباط جمعی تاکید شده است و از کارشناسان رشته های گوناگون وافرادی که اعمال و تصمیمات آن ها بر محیط زیست تاثیر می گذارد خواسته شده تا با شرکت در دوره های آموزشی وکسب دانش ومهارت های لازم نسبت به مسئولیت خود دراین مورد آگاه تر شوند.
در سال 1991، شورای جوانان انگلیس در زمینه محیط زیست کنفرانسی با نام «محیط زیست ما، انگیزه » برگزار کرد.
مسایل مورد توجه جوانان در زمینه محیط زیست، حول محورهای زیر مطرح گردید تا مورد توجه تصمیم گیران تمام سطوح اجرایی قرار گیرد:
«آگاهی، حمل ونقل ،آلودگی، طبیعت، انرژی اقتصاد، بهره برداری از زمین، مدیریت منابع تولیدات غذایی، جمعیت و همکاری جهانی»
در دهه 1990، 80% امریکایی ها و بیش از دو سوم اروپایی ها خود را طرفدار محیط زیست دانسته اند، که بیداری مردم در اروپای غربی با ظهور جنبش سیاسی سبز تسریع شد. این جنبش در سال های آخر دهه 70 در آلمان غربی و هم اکنون در 16 کشور، حزب سیاسی دارد و در حال حاضر، در خود پارلمان اروپا نیز تعدادی از اعضای حزب سبز عضویت دارند واحزاب و نامزدهایی که برنامه ها وسیاست های خود را «سبزنساخته» باشند به زحمت می توانند در انتخابات پیروز شوند.


بقیه این نوشته را در ادامه مطلب مشاهده فرمائید....

ادامه مطلب ...

نشست محیط زیستی سازمان ملل بدون توافق( ورشو)

کنفرانس محیط زیستی ورشو آغاز به کار کرد


هزاران نفر از نمایندگان کشورها و سازمان های محیط زیستی از سراسر  جهان در ورشو گردهم آمده اند، تا زمینه را برای تدوین  یک پیمان جدید برای مبارزه با گرمایش زمین  آغاز کنند. 

کنفرانس ۱۲ روزه سازمان ملل روز دوشنبه آغاز به کار کرد، در حالی که هشدارهای فزاینده ای نسبت به خرابیهای بالقوه فاجعه بار گرمایش  زمین وجود دارد، که می خواهد انسان آلاینده های ناشی از سوختهای فسیلی در جوّ زمین را کاهش دهد. 

مارسین کورولک وزیر محیط زیست لهستان در آغاز کنفرانس گفت توفانی عظیمی که اواخر هفته گذشته فیلیپین را در هم نوردید، باید هشیاردهنده باشد.

مارسین کورولک گفت: فقط دو روز پیش توفانی قدرتمند فیلیپین را درنوردید، هزاران نفر را کشت، و صدها هزار نفر را بی خانمان کرد، که تراژدی بزرگی است، فراموش ناشدنی، دردناک، و هشیارکننده. من گفتم هشیار کننده، زیرا این واقعه تاییدی دیگر است که ما در حال باختن مبارزه نابرابر میان انسان و طبیعت هستیم، که از هر سو به ما حمله آورده، و در آینده هم ادامه خواهد یافت، مگر ان که ما به اتفاق عمل کنیم و به آن پاسخ دهیم.

کریستینا فیگورس مدیر ادارۀ اقلیمی سازمان ملل متحد نیز  در سخنانش به تاثیر مخرب این توفان اشاره کرد و از هیاتهای نمایندگی خواست امنیت بیشتری در تغییرات آب و هوایی برای نسل های پیش رو تضمین شود. وی گفت: شکی نیست که تغییرات جوی محیط نامساعدی برای نسلهای آینده فراهم کرده است. نسلهای گذشته، بی آن که بدانند، از مزیت هایی دراین زمینه برخوردار بودند. و اکنون می دانیم که نسلهای آینده با مبارزه ای بزرگ رو به رو خواهند بود. ما باید سریعاً محیط عمل را برای آنان مساعد کنیم.

انتظار زیادی از نتیجه مذاکرات ورشو نمی رود، اگر چه این  مذاکراتمی تواند نشانه ای از احتمال دستیابی به یک پیمان جدید مبارزه با گرمایش جهانی در سال ۲۰۱۵ میلادی باشد.

***********************************************************************************

نمایندگان ۱۹۰ کشور جهان که در مذاکرات سازمان ملل درباره تغییرات جوی در ورشو شرکت کردند، در رسیدن به پیمانی برای کنترل گرمایش جهانی، پیشرفت اندکی داشتند. جامعه بین الملل در این نشست برای رسیدگی به مسائل کلیدی دیگر زیست محیطی نیز پیشرفت چندانی نداشت. 

آنی پتسونک، مشاور بین المللی و از کارشناسان صندوق حمایت از محیط زیست می گوید بر خلاف انتظارات و با وجود مذاکرات دو هفته‌ای، نشست ورشو دستاوردهای چشمگیری نداشت و هیات ها نتوانستند اهدافی چون کاهش تولید گازهای سوخت فسیلی را مورد رسیدگی قرار دهند.

به گفته این کارشناس، مسئله بعدی کمک مالی کشورهای ثروتمند به فقیر برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و همچنین کمک به آنها برای وفق یافتن با تغییرات جوی بود. خانم پتسونک گفت این دو مسئله نیز پیشرفتی نداشت. 

کشورهای ثروتمند و صنعتی بالاترین تولید گازهای گلخانه‌ای را دارند. چین از نظر تولید گازهای گلخانه‌ای از آمریکا پیش گرفته و در صدر آلاینده‌های عمده است. 

سازمان ملل متحد امیدوار است چین، که پیمان کیوتو را امضا نکرده، نقش بهتری در هرگونه توافق در آینده برای حفظ محیط زیست ایفا کند.

خشم بر سر نبود پیشرفت معنادار در مذاکرات محیط زیست ورشو، موجب شد تا حدود ۸۰۰ فعال توسعه و محیط زیست، از جمله گروه‌های عمده‌ای چون صلح سبز و صندوق حیات وحش، مذاکرات را ترک کنند. خانم پتسونک می‌گوید علی رغم ترک بسیاری از شرکت کنندگان، بخش عمده شرکت کنندگان باقی ماندند از جمله صندوق دفاع از محیط زیست که یک گروه تحقیقاتی و مدافع محیط زیست است. 

این کارشناس شاغل در حوزه محیط زیست می گوید نشست سازمان ملل متحد تنها محل رسیدگی به مشکلات زیست محیطی نیست و چارچوب‌های دیگر بین‌المللی نیز هستند که برای از بین بردن مشکلات زیست محیطی تلاش می‌کنند. 

یکی از دستاوردهای نشست ورشو توافق بر سر کاهش گازهای گلخانه‌ای از طریق مهار روند نابودی جنگل‌ها بود و مجموعه تدابیری برای پرداخت پول به کشورهایی که صورت گرفت که با جلوگیری از قطع درختان به کاهش گازهای گلخانه‌ای کمک می کنند.

منبع : صدای آمریکا

زمستان‌های سخت در اروپا و آمریکا

چرا اروپا و آمریکا با وجود گرم‌تر شدن کره زمین در سال‌های اخیر زمستان‌هایی سخت تجربه کرده‌اند؟ مطالعات جدید نشان می‌دهد که این موضوع به کاهش تابش پرتوها‌ی خورشید بستگی دارد.

روز دوشنبه ۱۰ اکتبر در مجله‌ی علمی "نیچر جئوساینس" گزارشی انتشار یافت که از تأثیر تغییرات دوره‌ای میزان تابش خورشید بر آب و هوای نیمکره‌ی شمالی زمین سخن می‌گوید.

پژوهشگران با سنجش اطلاعات ماهو‌ار‌‌ه‌ای به این نتیجه رسیده‌اند که وقتی انتشار اشعه‌ی ماوراء بنفش خورشید کاهش می‌یابد، مردم قسمت‌هایی از اروپا و شمال آمریکا زمستان‌هایی بسیار سرد را تجربه می‌کنند.

چرخه‌ی‌لکه‌های خورشیدی

لکه‌های خورشیدی نقاطی از خورشید هستند که به دلیل فعالیت‌های بسیار شدید مغناطیسی سردتر از سایر نقاط ‌بوده و تیره‌تر به نظر می‌آیند.

تعداد لکه‌های خورشیدی در یک چرخه‌ی زمانی ۱۰ تا ۱۱ ساله بین بیشترین و کمترین در نوسان است. زمانی‌که فعالیت خورشیدی بیشتر باشد، تعداد و اندازه‌ی لکه‌های خورشیدی بیشتر و بزر‌گ‌تر خواهد بود.

تعداد لکه‌های خورشیدی تأثیرات فراوانی بر روی منظومه شمسی و از جمله آب و هوای اطراف زمین دارند.

کاهش فعالیت چرخه‌ی خورشید و ظاهر شدن تعداد کم لکه‌ها منجر به سردتر شدن جو زمین می‌شود، در حالی که فعالیت بالاتر از حد متوسط خورشید در یک چرخه‌ی خورشیدی منجر به گرم‌تر شدن آب و هوای زمین خواهد شد.

با مطالعه‌ی این لکه‌ها و تعدادشان می‌توان میزان فعالیت خورشید و در نتیجه تابش اشعه‌ی ماوراء بنفش که هماهنگ با چرخه‌ی فعالیت‌های خورشیدی است را سنجید.

مطالعه بر روی تازه‌ترین یافته‌‌ها نشان می‌دهد که قابلیت تغییر فعالیت لکه‌های خورشیدی بیش از تصورهای قبلی است.

اثر کاهش تابش پرتوهای ماوراء بنفش بر جو زمین

خیابانی یخ‌بسته در دالاس (آمریکا) در ژانویه ۲۰۱۱
جف نایت، یکی از نویسندگان این بررسی‌ها از مرکز "مت آفیس هادلی" در اگزتر، واقع در جنوب غربی انگلستان به دویچه‌وله می‌گوید: «ما در حال اندازه‌گیری میزان تابش مستقیم پرتو ماوراء بنفش رسیده به زمین هستیم.»

دانشمندان دریافته‌اند که کاهش پرتو ماوراء بنفش تابیده از خورشید، دمای هوای اطراف زمین در حدود ۴۰ کیلومتری بالای مناطق استوایی را پایین می‌آورد.

جف نایت با اشاره به همین موضوع می‌‌افزاید: « این مسئله زنجیره عللی در پی دارد که به کاهش بادهایی منجر می‌شوند که در زمستان از اقیانوس اطلس به اروپا می‌وزند.»

در زمستان‌‌، وزش این بادها از غرب به اروپا باعث می‌شود که دما بالا برود.

نایت در ادامه نتیجه می‌گیرد: «با کاهش این بادها اثر گرمابخش آنها از دست رفته و جای آن را سرمایی از نوع سرمای ناشی از وزش بادهای سیبری به شمال اروپا خواهد گرفت.»

این بادهای سرد قسمتی از چرخه‌ی بزرگ‌تری هستند که از محورهای مختلف اقیانوس اطلس وارد مناطق ساحلی شرقی آمریکا خواهد شد و «آب و هوایی مانند آنچه که زمستان سال گذشته شاهد آن بودیم را موجب می‌شوند.»

در همین حال به موازات غیبت بادهای غربی، شاهد آن خواهیم بود که در کانادا و مدیترانه آب و هوا معتدل‌تر می‌شود.

دانشمندان می‌گویند در دوره‌ای که تابش‌های خورشیدی به بیشترین مقدار خود می‌رسد، پیامدهایی برعکس پیامدهای یادشده به وجود خواهد آمد.

نقش فعالیت‌های خورشیدی بر گرمایش زمین

برخی‌‌ بر این گمان‌اند که نوسان‌های فعالیت‌های خورشیدی عامل زمین‌‌گرمایی است. اما جف نایت تأکید می‌کند که بررسی‌های جدید «هیچ چیزی را پیدا نکرده است که بتواند این گمانه‌زنی را اثبات کند.»

وی همچنین خاطرنشان ساخته که با دیگر پژوهشگران سرگرم تحقیق بر روی این گمانه‌زنی‌ها است که آیا خورشید در حال وارد شدن به دوره‌ای طولانی از کاهش فعالیت‌های خود است؟ مانند آنچه که در عصر یخبندان کوچک (Little Ice Age) در فاصله‌ی قرون ۱۶ تا ۱۹ رخ داد؟

در این مطالعات از داده‌های جدید ماهواره‌ی استفاده شده که از سال ۲۰۰۴ اندازه‌گیری دقیق‌تر پرتوهای ماوراء بنفش را امکان‌پذیر کرده است.

منبع : http://www.dw-world.de

مسایل زیست محیطى بین الملل

در اواخر قرن بیستم ، مسایل زیست محیطى جایگاه والایى در دستور کار اجلاس بین المللى یافته و اذهان رهبران سیاسى ، مقامات دولتى ، دانشمندان ، کارشناسان صنعتى و دیگر افرادى که به نوعى با این گونه امور ارتباط داشتند را به خود معطوف نمود، ازا اواخر دهه 1960 تاکنون بر آگاهى عمومى نسبت به خطرات و عواقب طیف گسترده اى از معضلات زیست محیطى بین المللى افزوده شده و البته این رشد آگاهى نیز بى دلیل نبوده است .
در همان سالها بود که اقشار مختلف مردم دریافتند که از حجم ماهیهاى اکثر دریاها و اقیانوسها به میزان بسیار زیادى کاسته شده است ، خاک اکثر نقاط دنیا به میزان وسیعى در حال تخریب و فرسایش است و خلاصه اینکه منابع طبیعى در حال نابودى است براى نمونه ، از دهه 1950 تاکنون ، میزان جنگلهاى حاره اى به نصف تقلیل یافته و هیچ گونه کاهشى در سرعت این روند مشاهده نمى گردد. در نتیجه هر ساله دهها گونه گیاهى و جانورى رو به انقراض مى رود. دفع زباله ها و مواد زاید به درون آب ، خاک و هوا حکایت گر عالم گیر بودن مشکلات ناشى از آلودگى است . انبوهى از مواد زاید شامل زباله هاى خطر آفرین شیمیایى ، فلزات سنگین و مواد رادیو اکتیو که بصورت مستقیم یا غیر مستقیم از طریق رودخانه ها وارد دریا شده است . این آلاینده ها به همراه نشت نفت خام و فاضلاب ، به شدت اکوسیستم دریایى ، به ویژه دریاچه ها و دریاهاى تقریبا بسته را با خطر مواجه ساخته است . روزانه میلیونها نفر هواى آلوده استشمام مى کنند و این هواى آلوده ، بارانهاى اسیدى ، نابودى لایه ازون و تغییرات آب و هوایى را به دنبال دارد. مشکلات زیست محیطى ، مشکلات تازه اى نیستند. بشر همواره بر محیط زیست خویش تاثیر گذاشته است و تلاش او براى بهره بردارى از محیط اطرافش با این تصور که منابع زیست محیطى پایان پذیرند، مکررا به مشکلات و فاجعه هاى ناگوارى منجر شده و گاه تمامى حوامع بشرى را مورد تهدید قرار داده است . آنچه جوامع بشرى را مورد تهدید قرار داده است . آنچه که در مورد بهره جویى هاى بى رویه بشر از منابع خدادادى و آلودگى محیط زیست در قرون گذشته شایان ذکر مى باشد این است که اثرات و عواقب این اعمال عمدتا محدود و موضعى بوده است و بشر اولیه قادر بوده که با مهاجرت به سرزمین هاى بکر و دست نخورده خود را از گزند عواقب اقدامات مخرب خویش رها سازد.
علاوه بر این ، ماهیت اقدامات مخرب انسان در محیط زیست آن زمان به گونه اى بود که آسیبى به رفاه و آسایش جوامع همسایه وارد نمى ساخت . متاسفانه با رشد سریع جمعیت و پیشرفت علم و صنعت اوضاع دگرگون شد. کران تا کران دنیا شاهد تخریب گسترده محیط زیست و بهره جویى هاى پایان ناپذیر گشت ، از این رو در اواخر قرن بیستم جهان و جهانیان پیامدهاى ناگوار آنرا به چشم دیدند.
مبحث پیش روى در نظر دارد سیاستهاى ترسیم شده در زمینه مسایل جهانى محیط زیست را مورد بررسى قرار دهد. علت آنکه محیط زیست بصورت موضوعى جهانى در آمده است را مى توان در چند مورد جستجو کرد:
O بعضى معضلات زیست محیطى ذاتا بعدى جهانى دارند. براى مثال ، کلروفلوروکربنهاى (CFC) وارد شده به جو زمین ، صرف نظر از محل ایجاد آنها، معضل جهانى تخریب لایه ازون را باعث مى گردد و همچنین تولید دى اکسید کربن به گرم شدن کره زمین و تغییر آب و هوا در سرتاسر آن منجر مى شود. همان گونه که ملاحظه کردید اثرات دفع مواد آلاینده دامنه اى جهانى دارد و از این رو جز از طریق همکاریهاى بین المللى نمى توان با آنها به مقابله برخواست .
O برخى معضلات زیست محیطى به بهره جویى از منابع مشترک جهانى باز مى گردند، یعنى به منابعى چون اقیانوسها، بستر دریاهاى عمیق ، جو و فضاى بیرونى جو که متعلق به تمامى افراد و ساکنان جامع بین المللى است . بد نیست بدانید بسیارى بر این عقیده اند که منابع ژنتیک دنیا نیز در این زمره جاى دارد و از این رو باید مورد محافظت قرار گیرند.
O بسیارى از معضلات زیست محیطى ذاتا منطقه اى هستند یعنى از مرز یک کشور فراتر مى روند و ممکن است در کشورهاى مجاور نیز تاثیر گذارند. به عنوان نمونه ، گاز دى اکسید سولفور تولید شده در یک کشور ممکن است با باد به کشورهاى مجاور انتقال یابد و باعث ریزش بارانهاى اسیدى گردد. همچنین دفع مواد زاید و زباله بوسیله یکى از کشورهاى حوزه یک دریاچه یا یک دریاى تقریبا بسته بر محیط زیست تمامى کشورهاى آن حوزه تاثیر مى گذارد این قبیل معضلات منطقه اى در سرتاسر دنیا به چشم مى خورد بنابراین عواقبى جهانى دارد. علاوه بر این کشورها و دیگر عوامل (محدودتر از کشورها) خارج از منطقه مى توانند در ایجاد معضلات و یا در تلاش براى مقابله با آنها تاثیر گذار باشند.
O برخى معضلات زیست محیطى داراى گستره اى تقریبا محدود و کشورى هستند، اما تعداد کشورهایى که در آنها فرایند بهره جویى بى رویه از محیط زیست صورت مى گیرد، چنان زیاد است که این گونه معضلات نیز خود به خود گستره اى جهانى مى یابند. این معضلات عبارتند از: فعالیتهاى کشاورزى ناپایدار، فرسایش و تخریب خاک ، جنگل زدایى ، آلودگى رودخانه ها و بسیارى دیگر از معضلات ناشى از رشد شهر نشینى و فعالیتهاى صنعتى .
O پنجمین و آخرین موردى که مساله محیط زیست را به موضوعى جهانى تبدیل مى کند این است که بسیارى از فرآیندهایى که به بهره جویى بیش از حد منابع طبیعى و تخریب آنها منجر مى شود رابطه تنگاتنگ با فرآیندهایى چون سیاست ، اجتماع و اقتصاد دارند، فرآیندهایى که خود بخشى از اقتصاد سیاسى جهانى هستند. از این رو بسیارى عقیده دارند که عوامل ایجاد کننده بسیارى از معضلات زیست محیطى به مواردى چون ایجاد و توزیع ثروت و درآمد، علم ، قدرت ، الگوى مصرف انرژى ، رشد صنعت ، گسترش جمعیت ، ثروت و فقر وابسته اند. بدین سبب فرآیندهاى جهانى شدن و وابستگى متقابل در حوزه اقتصاد و دیگر حوزه هاى بشرى به محیط زیست بعدى جهان شمول مى بخشد. عبارت (مسایل جهانى محیط زیست ) در برگیرنده مسایل و معضلات گوناگون است . معضلاتى که هر یک راه حل خاصى را مى طلبد. البته این معظلات مشترکاتى با هم دارند ولى تفاوتهى آنها نیز تا به حدى است که باید آنها را به گونه اى مجزا مورد بررسى و موشکافى قرار داد. این بخش عمدتا به طرح مسایل زیست محیطى که مبناى جهانى دارند، مى پردازد و بخصوص سیر تاریخى واکنشهاى بین المللى در قبال این مسایل را مورد تحقیق قرار مى دهد و همچنین مرورى بر خط مشى هاى ترسیم شده در جهت ترغیب (توسعه پایدار) دارد (منظور آن دسته از توسعه هاى اقتصادى و اجتماعى است که به لحاظ زیست محیطى پایدارند) در بخش حاضر این موارد زیر نیز مطرح و بسط داده مى شود، سیر تحول تاریخى سیاستهاى زیست محیطى در عرصه بین الملل با ذکر مثالهایى در مورد مساله لایه ازون ، گرم شدن کره زمین و نقش نهادهاى بین المللى در ایجاد و گسترش توسعه پایدار.
 کات اصلى
O مسایل بین المللى محیط زیست از اواخر دهه 1960 به بعد توجه سیاستمداران و کارشناسان را به خود معطوف ساخت .
O گرچه معظلات زیست محیطى مسبوق به سابقه اند، اما گسترش صنعت و رشد سریع جمعیت بر میزان و شدت بهره جویى بى رویه از منابع طبیعى افزوده و آهنگ تخریب محیط زیست را سرعت بخشیده است و از این رو مشکلات بین المللى و جهانى گسترده اى را موجب گشته است .
O به چند دلیل مسایل محیط زیست در زمره مسایل جهانى قرار مى گیرند، بسیارى از مسایل زیست محیطى ذاتا منطقه اى یا جهانى هستند و یا با منافع مشترک جهانى ارتباط مى یابند. برخى دیگر از این مشکلات که به ظاهر کشورى و محدود هستند در نقاط بسیارى از دنیا مشاهده مى شوند و در نهایت اینکه فرایندهاى ایجاد کننده معضلات زیست محیطى رابطه اى تنگاتنگ با فرایندهاى سیاسى و اجتماعى - اقتصادى دارند، فرایندهایى که بخشى از نظام جهانى در گسترش مى باشند.
O مسایل جهانى محیط زیست در شکلهاى گوناگونى ظاهر مى شوند، اگر چه این انواع مختلف مشترکاتى با یکدیگر دارند، اما باید هر یک از این مسایل را جداگانه بررسى کرد.
منبع : کتاب محیط زیست   مولف : احمد علیخانی