..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..
..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

منابع طبیعی-بیابان زدایی-محیط زیست

کاهش 30 تا 40 درصدی مصرف آب حوزه دریاچه ارومیه


مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب های ایران گفت: در زمان حاضر در بسیاری از اراضی کشاورزی حوضه آبریز دریاچه ارومیه صرفه جوئی 30 تا 40 درصدی را تجربه می کنیم

.


محسن سلیمانی روزبهانی در مراسم اختتامیه نوزدهمین دوره کمیته راهبری طرح حفاظت از تالاب های ایران با اعلام اینکه تعداد هشت هزار کشاورز ساکن در روستاهای اطراف دریاچه تحت پوشش 30 شرکت فنی و مهندسی بخش کشاورزی قرار دارند، افزود: در سه سال اخیر فعالیت های بسیار چشمگیر و موثری در زمینه تغییر لگوی کشت انجام شده که نقش شرکت های فنی و مهندسی در این زمینه بسیار مفید ، موثر و پررنگ بوده است.

  ...بقیه در ادامه مطلب
ادامه مطلب ...

نگاهی به قوانین زیست محیطی در ایران

یکی از گامهای اولیه و در عین حال اساسی و موثر در جهت مقابله با آلودگی و انهدام محیط زیست و نیز تعقیب و مجازات مرتکبین جرائم علیه محیط زیست، تدوین و تنظیم قوانین و مقررات در حوزه های مختلف محیط زیست میباشد

این مقررات، گاهی جنبه فنی و تخصصی مربوط به رعایت استانداردها و دستورات زیست محیطی سازمانها و دستگاه¬های ذیربط را دارد و گاهی نیز مربوط به خسارت ناشی از فعالیت های ممنوعه علیه محیط زیست و نحوه جبران آن می باشد . برخی دیگر از مقررات نیز جنبه کیفری دارند و به نحوه تعقیب و مجازات مرتکبین جرائم و تخلفات زیست محیطی می پردازد.


تمامی این مقررات یک هدف مشترک دارند و آن پیشگیری و یا مقابله با آلودگی محیط زیست می¬باشد. کشورهای مختلف به منظور موفقیت هرچه بیشتر در جهت حمایت از محیط زیست و جلوگیری از انواع آلودگی ها و انهدام مظاهر محیط زیست، تلاش دارند با توجه به توسعه و پیشرفت صنعت و فناوری و اشکال جدید آلودگی و نیز تجربیاتی که در مراجع قانونی بدست می آورند، قوانین و مقررات مترقی و در عین حال موثر و مفید را تصویب و به مورد اجرا بگذارند . تحول و دگرگونی در قوانین زیست محیطی کشورها و اصلاح و تکمیل آن ها، به عنوان یکی از شاخص¬های پیشرفت کشورها در زمینه حمایت از محیط زیست تلقی می گردد.


کشور ما نیز به نوبه خود، علی رغم کاستی ها و اشکالات موجود در زمینه قوانین و مقررات زیست محیطی، در این مورد تلاش¬های قابل توجهی نموده و گامهای موثری برداشته است. به طور کلی قوانین و مقرراتی که در زمینه حفاظت محیط زیست وجود دارد به دو گروه شاخص محیط زیست طبیعی که شامل موضوعات مربوط به شکار و صید، مناطق چهارگانه، زیستگاه ها و گونه های گیاهی و جانوری ... می باشد و محیط زیست انسانی که بیشتر در خصوص مباحث مربوط به آلودگی ها و تخریب محیط زیست و لایه ازن خلاصه می گردد.


با یک نگاه اجمالی به قوانین و مقررات ایران به نظر می رسد مهمترین اشکالی که در این میان وجود دارد قدیمی بودن این قوانین می باشد چرا که جهان امروزی به سوی تغییر و تحول و صنعتی شدن پیش می رود و در این میان تحولات بسیار عظیمی در بخش صنعت و تکنولوژی اتفاق افتاده است که نیازمند روش ها و شیوه های نوینی جهت کاهش اثرات سوء آنها بر محیط زیست می باشد از طرفی دیگر افزایش روز به روز جمعیت باعث گردیده تا زمین قدرت خودپالایی خود را در برابر آلودگی های وارده از دست دهد در نتیجه نیازمند وضع قوانینی جدیدتر و متناسب با نوآوری و تحولات ایجاد شده باشد. در این میان نیاز به قوانین جدید زیست محیطی در بخشهای مربوط به آلودگی¬های اشعه، رادیو اکتیو، بو و...  بیش از بیش احساس می گردد.


از سویی دیگر بسیاری از مجازات هایی که در قوانین در نظر گرفته شده اند قدیمی می¬باشند که با شرایط زمان وضع قانون، مناسب بوده است ولکین با توجه به رشد تورم و شرایط اقتصادی حاضر بسیارکم و ناچیز می باشد و از جنبه تادیبی کافی برای مجرمین بالاخص صاحبان واحدهای تولیدی آلاینده و یا افرادی که جهت تجارت گونه های نادر مبادرت به شکار می کنند با توجه به منفعت و سود حاصله از این کار قابل توجه نمی باشد، مانند مجازات نقدی که در مواد 11، 12 و 13  قانون شکار و صید در نظر گرفته شده است و یا  مجازاتی که در ماده 29 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا برای کارخانجات و یا کارگاههای متخلف در نظر گرفته شده است.


با توجه به بررسی های صورت گرفته در قوانین زیست محیطی ایران از بدو ایجاد تا چند سال قبل این نتیجه حاصل گردیده است که جهت گیری خاصی در بخش محیط زیست طبیعی (بخش شکار و صید ) وجود داشته است، در حالیکه امروزه معضلات و مسائل محیط زیست در دیگر حوزه های آن بسیار حادتر و اساسی تر به نظر می رسد . امروزه آلودگی هوا، آب و آلودگیهای هسته¬ای و شیمیایی به صورت جدی محیط زیست را به خطر انداخته است . برای این گرایش خاص و جهت گیری زیست محیطی یک بعدی حداقل دو توجیه و علت را می توان ذکر نمود . اول اینکه نخستین سازمانی که در کشور ما به عنوان متولی امر محیط زیست بوده و فعالیت می کرد، کانون شکار و صید بود در این صورت طبیعی است که جهت گیری¬های زیست محیطی نیز در این راستا باشد. دوم اینکه مسائل و معضلات نوین مربوط به محیط زیست و چاره جویی در این زمینه در کشور ما با تاخیر زیاد مطرح و شروع شده است. به مضاف اینکه وظایف و حوزه قلمرو و دامنه موضوعات مربوط به محیط زیست به تدریج گسترش یافته است و حتی هنوز نیز در زمینه هایی از قبیل انهدام جنگل¬ها و مراتع، آلودگی¬ها هسته ای و رادیواکتیو و ... سازمان حفاظت محیط زیست، نقش محوری و اساسی ندارد.
برخی از آلودگی های مهم محیط زیست از سوی اشخاص حقوقی یعنی کارخانجات و کارگاهها صورت می پذیرد. نظری بر قوانین کیفری زیست محیطی نشان می¬دهد در این زمینه، چاره اندیشی کافی صورت نگرفته است . رشد روزافزون صنعت و تکنولوژی و گسترش انواع آلودگی¬های زیست محیطی از سوی واحدهای صنعتی و تجاری، ایجاب می¬نماید که در این زمینه برنامه ریزی و سیاست مناسبی اتخاذ گردد در مورد مجازات حبس مدیر یا مسئول یک واحد آلوده کننده، شاید مجازات موثر و مناسبی نباشد . چرا که اولاً هدف اینگونه واحدها کسب درآمد و سود بیشتر می باشد و با حبس نمودن مدیر یا مسئول آن، واحد مربوطه از هدف خود دور نمی¬افتند و ثانیاً با ادامه کار واحد آلوده کننده، همچنان آلودگی محیط زیست ادامه یافته و ما را به مقصود خویش نمی رساند. لذا به نظر می رسد در مورد اشخاص حقوقی آلوده کننده محیط زیست، حتی المقدور باید از مجازاهای نقدی و تعطیلی موقت و یا دائم واحد آلوده کننده، استفاده کرد و این در صورتی موثر خواهد بود که میزان جزای نقدی زیاد باشد و یا مدت تعطیلی واحد، خسارت مالی زیادی به آن وارد نماید در غیر اینصورت واحد آلوده کننده ممکن است پرداخت جزای نقدی را ترجیح داده وهمچان به آلوده سازی محیط زیست ادامه دهد.
خوشبختانه با نگاهی اجمالی بر وضعیت قوانین زیست محیط در ایران از ابتدا تا کنون گویای این مسئله است که هم مسئولین و مراجع تصمیم¬گیر مملکتی و هم مردم توجه بیشتری نسبت به این امر نشان داده بطوریکه قوانین مربوط به محیط زیست از چند تبصره در قانون برنامه اول  توسعه به چند ماده قانونی در برنامه سوم و نهایتاً به یک فصل در برنامه چهارم و پنجم توسعه یافته است و امید است که این وضعیت همچنان روند رو به رشدی را در پیش داشته باشد.

امیررضا سوری، عضو هیات علمی موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی


اجرای فوری 13 طرح برای نجات دریاچه ارومیه

بنا بر تصمیمات کارگروه ویژه نجات دریاچه ارومیه، 13 اقدام از اقدامات بیست و چهار گانه نجات دریاچه ارومیه به صورت ضرب الاجل اجرا می‌شود.

مهندس مسعود باقرزاده کریمی، ‌معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست گفت که این کارگروه همه برنامه‌های پیشگیری از خشک شدن، احیا و اقدامات بیست و چهار گانه نجات دریاچه و طرح جامع مدیریت دریاچه ارومیه مصوب دولت قبل را پذیرفت. اما دو موضوع مهم مطرح است که چرا این طرح‌ها تاکنون اجرایی نشده و آیا در میان این طرح‌ها، پروژه‌ای وجود دارد که با تأمین منابع مالی بتوان آن را به سرعت تا یک یا دو ماه آینده اجرایی کرد؟

در دولت قبل ستاد دولتی مدیریت دریاچه ارومیه به ریاست معاون اول رئیس جمهور طرح‌هایی را تصویب می‌کرد و شورای منطقه‌ای به ریاست استاندار آذربایجان غربی مسئولیت اجرایی را به عهده داشت اما کسی اجرای طرح‌ها را پیگیری نمی‌کرد. نجات دریاچه ارومیه به یک مجری توانا با اختیاراتی در حد یک وزیر نیاز دارد و منابع مالی دولتی هم نمی‌تواند پاسخگوی آن باشد. در همین خصوص پیشنهاد تشکیل صندوق نجات دریاچه ارومیه هم ارائه شد تا بتوانیم از منابع غیر دولتی هم استفاده کنیم.

به گفته وی لایروبی دهانه رودخانه‌هایی که به دریاچه می‌ریزند، انتقال آب تصفیه خانه تبریز به دریاچه، باز کردن دیواره خاکی اطراف دریاچه که وزارت نیرو در سال 77 برای جلوگیری از پیشروی آب دریاچه بنا کرده بود، بستن چاه‌های غیر مجاز و تعیین محل معیشت مناسب برای ساکنین، جمع‌آوری پمپ‌های غیرمجاز از رودخانه‌ها و مدیریت کردن نهاده‌های کشاورزی از جمله این طرح‌ها است.

وی افزود: رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بر سه اصل الگوسازی، اجرا و پایش برای موفقیت در نجات دریاچه ارومیه تأکید ویژه‌ای دارد؛ به خصوص استفاده از الگوهای سازگار با محیط زیست برای مدیریت کشاورزی که سازمان در این زمینه طرح‌های بسیاری ارائه داده است.

گفتنی است معصومه ابتکار اولین سفر خود در جایگاه ریاست سازمان حفاظت محیط زیست کشور را به ارومیه اختصاص داد و گفت که تشکیل کارگروه نجات پارک ملی دریاچه ارومیه از سوی دولت تدبیر و امید، در راستای تحقق اهداف بلند زیست محیطی برای منطقه و کشور است و بحران دریاچه ارومیه با توجه به اهمیت آن در کنوانسیون تالاب‌ها، در کمترین زمان ممکن باید حل شود.

ابتکار از سال 79 در سازمان محیط زیست در مورد وضعیت دریاچه ارومیه هشدارهای لازم را داده بود و در همان زمان مطالعاتی هم انجام و طرح‌های جامع و تفصیلی ارائه شد اما به گفته او حیات دریاچه زودتر از آن چیزی که فکر می‌کرده با بحران خشک شدن مواجه شد.

او معتقد است آثار مخرب خشکی دریاچه ارومیه بر سلامت و اقتصاد منطقه به ویژه حوزه کشاورزی قابل مشاهده است و در حال حاضر باید بیش از هرچیز دیگری به اجرایی کردن طرح‌های نجات و احیا بیندیشیم و این مسأله باید به شکل مستمر پایش شود تا دیگر شاهد خشکی و کم آبی دریاچه ارومیه نشویم.

اکنون مطالعات و برنامه‌ریزی‌ها انجام و اراده سیاسی بین دستگاه‌ها به وجود آمده و این امید وجود دارد که با مشارکت وسیع مردم و عزم جدی جوامع محلی، بحران دریاچه ارومیه پایان یابد.

منبع : روزنامه ایران - چهارشنبه 92/8/1

نظر شما در مورد این مطلب چیست ؟ 
(از اینجا نظر و دیدګاه خود را بیان بفرمایید)

نجات دریاچه ارومیه در 19 بند توسط دولت(جزئیات)

زیست بوم: دولت در جلسه چهارشنبه هفته جاری خود، 19 راهکار پیشنهاد شده از سوی کارگروه ویژه نجات دریاچه ارومیه را تصویب کرد و به وزیر نیرو ماموریت داد تا هرچه سریعتر برای جلوگیری از بروز فاجعه زیست محیطی در این دریاچه دست به کار شود. توقف کامل سدسازی ها، از جمله راهکارهای تعیین شده در دولت است.

دولت در جلسه چهارشنبه هفته جاری خود، 19 راهکار پیشنهاد شده از سوی کارگروه ویژه نجات دریاچه ارومیه را تصویب کرد و به وزیر نیرو ماموریت داد تا هرچه سریعتر برای جلوگیری از بروز فاجعه زیست محیطی در این دریاچه دست به کار شود. توقف کامل سدسازی ها، از جمله راهکارهای تعیین شده در دولت است.


ادامه این مطلب در ادامه....


 

ادامه مطلب ...

ببر می آورند و ابر می بارورند

ببر می آورند و ابر می بارورند

ابتدا: می گوید بدون گزافه ها بشریت از یاس و یکنواختی نابود می شد. البته بعید است رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از جهت تعلق خاطر به این گفته آناتول فرانس چنان وعده های بعیدی را در سفر هفته جاری شان به ارومیه بر زبان آورده باشند.


ایشان اشاره کرده است سازمان متبوعش همچنان برنامه احیای نسل ببر مازندران و شیر ایرانی را در دست پیگیری دارد و از جمله قرار است به زودی شمار تازه ای ببر و کارشناس روسی در تداوم همین پروژه به ایران بیایند. طرفه تر طرح شان برای احیای نجات جانوران در معرض نابودی جزایر دریاچه ارومیه است: قرار است برای تامین آب شیرین این جزایر ابرهایی که از فراز آنها می گذرند بارور شوند. البته سخنانی امیدبخش است. به شرط آنکه شما هم گمان کنید ببر مازندران یعنی هر ببری که در مازندران به دنیا بیاید ولو آنکه والدین آن ببر سیبریایی باشند و ابرها هم تانکرهای عظیم حمل آبند که هر جایی می شود آنها را پارک کرده و محموله آبشان را خالی کرد.


بعد: قطعا به واسطه تداوم خشکیدگی و واپس نشینی دریاچه ارومیه، شمال غرب ایران در حال نزدیک شدن به بحرانی ترین شرایط زیست محیطی تاریخ این پهنه از فلات ایران است. به واقع این گستره عظیم قدم به قدم دارد به مغاک نمکبادهای ویرانگر حاصل از خشک شدن دریاچه ارومیه نزدیک می شود. شماری از کارشناسان جغرافیای طبیعی اعتقاد دارند که حتی شاید برای نجات این دریاچه دیر شده باشد و به فرض (محال) برچیدن چند ده سد پیرامون و رهاسازی همه حقابه طبیعی آن هم دیگر نمی تواند دریاچه ارومیه را به وضعیت سابق برگرداند. در چنین شرایطی، هیچ نشانی از نگرانی در حرفهای معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست دیده نمی شود. با آذربایجانیان از خط و خال زیبای ببر مازندران سخن گفته و زلالی آبی که از باروری ابرها به دست می آید. ایشان هیچ اشاره نکرده است به اعتراض آمیخته به استهزاء کارشناسان به مرحله پیشین طرح احیای ببر مازندران با این مضمون که اولا این طرح نشدنی است و دوما به فرض اجرا هم عبارت است از تکثیر باغ وحشی (یعنی غیر طبیعی) ببر سیبری در یکی از نقاط ایران. و اگر بنا بر اجرای اینجور طرح های باغ وحشی باشد چرا فقط احیای ببر مازندران؟ می توان از تکثیر نسل کرگدن سیستان و کانگوروی ایلام و زرافه سمنان و فیل قزوین هم سخن به میان آورد. از سوی دیگر، جزایر دریاچه ارومیه مساحت های بسیار کوچکی دارند و قاعدتا آب گرانبهای حاصل از باروری ابرها اگر فقط در آبشخورهای محدود این جزیره ها ببارد به صرفه خواهد بود وگرنه روانه شوراب دریاچه خواهد شد. اما مگر می شود ابرها را واداشت همچون تک تیراندازان ماهر دقیق و درست وقت باریدن آن آبشخورهای محدود را هدف بگیرند؟ در کجای دنیا باروری مصنوعی ابرها به پروژه ای ارزان و به صرفه برای آبیاری علفزارها و رفع تشنگی وحوش تبدیل شده است؟


سرانجام: شاید این یک دوره خاص از تاریخ ایران باشد: هر گزافه ای را بی بیم هیچ گزندی از نیوشندگان می توان بر زبان آورد. مهم نیست که فرسایش خاک زاگرس را فرو می بلعد و خشکیدن دریاچه ارومیه آذربایجان و احتمالا کردستان را و بیابانزایی اصفهان و یزد و کرمان و سمنان و خراسان را و جنگل زدایی گیلان و مازندران و گلستان را. به خوان خیال تکثیر فیل قزوین و کرگدن سیستان و تزویج ابرهای ولنگار و رهگذر فراخوانده شده ایم. در این خیال غوطه ور بمانیم و یاس به دل راه ندهیم.


دکتر ناصر کرمی

ایرن

در دریاچه ارومیه چه می گذرد؟!؟(علل ایجاد بحران دریاچه ارومیه)

دریاچه ارومیه از دیر باز مورد توجه عموم بوده است ، قبلا به واسطه وجود سیمای زیبا و ویژگ یهای فوق العاده زیست محیطی آن ، اما اکنون به دلیل وجود تهدیدات جدی که پس از خشک شدنش محیط زیست منطقه را به چالش خواهد کشید.

منابع تامین کننده آب دریاچه ارومیه را 21 رودخانه دائمی ، 7 رودخانه فصلی و 39 مسیل و چشمه های داخل دریاچه و بارش مستقیم به سطح دریاچه هستند.

در حال حاضر سطح تراز دریاچه به 77/1270 متر رسیده که در سال 74 به میزان 4/1278 متر بود و این کاهش در یک پروسه پانزده ساله اتفاق افتاده است .

از مهم ترین عوامل طبیعی تاثیر گذار بر وضعیت کنونی دریاچه ارومیه ، بروز پدیده خشکسالی در طی پانزده سال اخیر است ، همچنین افزایش دو سانتی گرادی درجه حرارت در سطح حوضه دریاچه و به تناسب آن افزایش تبخیر به میزان 2/11 درصد از سطح دریاچه ارومیه و افزایش تبخیر به میزان 4/8 در صد از سطح حوزه که خود باعث افزایش مصرف آب کشاورزی نیز می شود از دیگر عوامل طبیعی تاثیر گذار بر وضعیت دریاچه به شمار می رود.

عوامل انسانی تاثیر گذار بر این روند ، راندمان بسیار پایین در آبیاری اراضی کشاورزی حوزه آبخیز ، افزایش احداث سازه های آبی و ذخیره آب در این مخازن ، برداشت بی رویه از منابع آب سطحی ، افزایش جمعیت و به تناسب آن افزایش نیاز به آب در مصارف کشاورزی ، شرب وصنعت ، افزایش برداشت های مجاز و غیر مجاز از آبهای زیرزمینی ، سنتی بودن سیستم انتقال آب به مزارع و روشهای آبیاری ، وجود حدوداً 24000 حلقه چاه غیر مجاز و عدم رعایت الگوی کشت مطابق با میزان آب در سطح حوزه (کشت محصولات با نیاز آبی بالا ) در روند خشک شدن دریاچه ارومیه تاثیر داشته اند.

میزان شوری دریاچه در وضعیت فعلی چهارصد گرم نمک در هر لیتر یعنی در حد فوق اشباع است که در وضعیت نرمال یعنی در 15 سال قبل در حدود 180 تا 220 گرم در لیتر در نوسان بوده است.

همچنین در وضعیت نرمال جمعیت کثیری از پرندگان از جمله فلامینگو به این دریاچه مهاجرت می نمودند اما با کاهش آب دریاچه و افزایش شوری در حد فوق اشباع جمعیت این پرنده در این دریاچه بسیار کاهش یافته است.

افزایش نمک موجود در حد فوق اشباع ، کویر زایی در حاشیه پارک ملی دریاچه ارومیه ، مشکلات شدید مدیریتی و حفاظتی حیات وحش جزایر دریاچه ، تهدید جمعیتی حیات وحش ، عدم امکان جابجایی شناورها و در نتیجه عدم امکان دسترسی به جزایر ، تهدید اراضی کشاورزی و باغات حتی جوامع سکونت گاهی در اطراف دریاچه و کاهش شدید ذخایر ارتمیا در سطح دریاچه عمده ترین پیامدهای وضعیت موجود میباشد.

کاهش شدید جمعیت پرندگان مقیم و مهاجر ، برهم خوردن سیمای طبیعی حواشی دریاچه ارومیه و از دست رفتن ارزشهای گردشگری سنتی ، پدیدار شدن گنبد های نمکی در سطح دریاچه و مشکلات تردد شناورها ، کاهش آبدهی چشمه های آب شیرین موجود در جزایر و لزوم آب رسانی به جزایر ، ملحق شدن خشکی های داخل دریاچه به یکدیگر و از دست رفتن ارزشهای زیستی و کرسیتالیزه شدن نمک در بال و پر پرندگان از دیگر پیامدها و مشکلات پیش آمده این دریاچه نیلگون است.

ناگفته نماند برنامه جامع مدیریت حوضه آبخیز دریاچه ارومیه بعد از تهیه و تائید آن در سطح منطقه ای در سطح ملی نیز به تصویب هیئت دولت رسیده و ستاد ملی دریاچه ارومیه به ریاست معاون محترم اول ریاست جمهوری جلسات زیادی را برگزار نموده که نتیجه آن تعــریف ده ها طرح اضطراری و اولویت دار جهت احیاء دریاچه ارومیه می باشند که بایستی توسط دستگاه های مختلف به اجرا در آید.
از جمله مهمترین آنها می توان به طرح گسترش آگاهی های عمومی در کاهش مصرف منابع آب حوضه ، شناسایی و جلو گیری از برداشتهای غیر مجاز از منابع آب سطحی و زیر زمینی ، مطالعه ریسک خشکسالی حوضه آبخیز ، مطالعه چگونگی احیاء تالابهای اقماری ، پایش کمی و کیفی منابع الاینده دریاچه و تالابهای اقماری و غیره را در آن راستا ذکر نمود . البته اجرای طرح های مدرن آبیاری نوین ، اقدامات اجرایی احیاء تالابهای اقماری دریاچه ، انتقال هوایی آب به جزایر ، احداث آب انبار برای حیات وحش در جزایر ، از جمله مهمترین پروژه های در دست اجرا میباشد.

ستاد ملی دریاچه ارومیه نیاز اکولوژیک این دریاچه را بالغ بر 3.1 میلیارد متر مکعب تصویب نموده اما متاسفانه عدم رعایت حق آبه مصوب و عدم همکاری کشاورزان در جهت کاهش مصرف آب زراعی در اراضی کشاورزی ، از عوامل تشدید کننده ی کاهش سطح تراز و کاهش مساحت دریاچه می باشد .

انتقال ذرات نمک به شهر و اراضی اطراف ، پایین رفتن سطح آبهای زیر زمینی در منطقه ، کوچ مردم روستاها و شهر های مجاور دریاچه به سایر مناطق ، بروز بیماریهای ریوی برای اهالی منطقه ، احتمال خروج حیات وحش جزایر به خارج از دریاچه و مرگ و میر حیات وحش در جزایر به دلیل کاهش آب و علوفه از عمده ترین چالشهای خشک شدن دریاچه ارومیه است.


حجت جباری

عصر ایران

مقایسه دریاچه وان ترکیه با دریاچه ارومیه

کارشناس ترک: دریاچه "وان" را با این راهکارها حفظ کردیم ،

شما هم "ارومیه" را نجات دهید


اگر تا کنون مقوله ای به نام خشک شدن دریاچه وان ، ترکیه را به چالش نکشیده است به این علت است که ما توانسته ایم با چند راهکار دریاچه وان را حفظ کنیم.


یک استاد بیولوژی دانشگاه یوزیل شهر وان ترکیه گفت: مشکل دریاچه ارومیه ، مشکل ایران نیست حتی مشکل کشورهای منطقه هم نیست بلکه متعلق به کل دنیا می باشد و این وظیفه ما را در پاسخگویی به نسلهای آینده سنگین تر می کند.

 دکتر فوزی اوزگوکجه افزود: زیبایی های موجود در این تالاب بی نظیر است و ثروت بی پایانی در آن نهفته می باشد. از این رو همه متخصصان دنیا وظیفه دارند با ایران همکاری نمایند تا مشکل این دریاچه حل گردد مخصوصاً کشور ما که همسایه ایم .

این زیست شناس ترک در ادامه تأکید کرد که صرفاً تبخیر آب عامل خشک شدن دریاچه ارومیه نشده است بلکه با توجه به خشکسالی موجود در منطقه ، بخش کشاورزی از منابع زیرزمینی استفاده بیشتری کرده است. لذا برای مدیریت منابع آب زیر زمینی حفر چاههای غیر مجاز کشاورزی باید متوقف شود چرا که برداشت بی رویه آب نه تنها آبهای زیر زمینی را کاهش می دهده بلکه باعث انتقال آب شور از دریاچه به چاهها می گردد که لطماتش به اکوسیستم و کشاورزی بسیار بیشتر از خشک شدن دریاچه است.

وی افزود: اگر تا کنون مقوله ای به نام خشک شدن دریاچه وان ، ترکیه را به چالش نکشیده است به این علت است که ما توانسته ایم با چند راهکار دریاچه وان را حفظ کنیم.
اول اینکه ، به طور جدی و عملیاتی چاه های آب حاشیه و اطراف دریاچه وان را مدیریت کرده ایم.
کار دوم ما این بوده که سد سازی را کنترل کردیم و بیش از حد آب جلوگیری می کنیم . 

دریاچه ارومیه (سمت راست) و مقایسه آن با دریاچه وان در 150 کیلومتری


این استاد دانشگاه ترکیه ای افزود: یک نکته هم درباره هدر روی آب وجود دارد که باید در مدیریت منابع آب بدان توجه شود و ان این که همواره مقدار قابل ملاحظه ای آب درحوضه آبخیز دریاچه ها به هدر می رود ولی آب هدر رفته الزاماً همان آب تبخیر شده پشت سد ها و یا مسیر رودخانه های منتهی به دریاچه نیست بلکه بعضاً از طریق راههای زیر زمینی به یک تالاب دیگر منتقل گشته و در آنجا انباشت می گردد.




دریاچه وان


دریاچه ارومیه



دکتر فوزی در پایان از مردم ایران خواست دریاچه ارومیه را تنها نگذارند.


گفتنی است همایش بین المللی "دریاچه ارومیه ، چالش ها و راهکارها" اول هفته جاری در ارومیه برگزار شد.


نقل از عصر ایران

نمک دریاچه ارومیه به تهران هم می رسد !!

یکی از معاونان سازمان محیط زیست ایران وضعیت کنونی دریاچه ارومیه را "خطرناک" توصیف کرده و هشدار داده است که اگر "اقدامی عاجل، جدی و ملی" در مورد این دریاچه انجام نشود، توفان و غبار نمک ناشی از خشک شدن آن تا استان تهران به راه خواهد افتاد.

اصغر محمدی فاضل، معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ایران، با اشاره به افت شدید سفره آب زیرزمینی در محدوده دریاچه ارومیه به خبرگزاری فارس گفته است: "در حال ایجاد یک فاجعه ملی زیست‌محیطی هستیم."



او اضافه کرد که در گزارش‌هایی به "مقامات کشور" هشدار داده شده است که در صورت ادامه وضعیت کنونی دریاچه ارومیه، در منطقه توفان نمک به راه خواهد افتاد.


او گفت: "توفان نمک را در حوزه استان آذربایجان شرقی بسیار محتمل می‌دانیم و حتی گستره آن را تا مرزهای غربی استان تهران پیش‌بینی می‌کنیم."


آقای فاضل اضافه کرد: "احتمال رسیدن غبار نمک به استان زنجان به صورت جدی است و استان‌های البرز و تهران هم در معرض خطر سونامی نمک هستند."


نزدیک به یک سال پیش نیز یکی از مدیران ارشد سازمان محیط زیست ایران درباره احتمال "بارش ۱۰ میلیارد تن نمک" در مناطق غربی این کشور هشدار داده بود.


گزارش شده است که در تجربه‌ای مشابه، به دنبال خشک شدن تالاب هامون در شرق ایران در سال ۱۳۸۹ جریان باد شدید ذرات شن، ماسه و مواد آلی را از محدوده تالاب به شهر زابل منتقل کرد و به تدریج زمین‌های اطراف این شهر به شوره‌زار تبدیل شدند.


این نگرانی وجود دارد که در صورت ادامه روند کنونی خشک شدن دریاچه ارومیه، سرنوشت مشابهی در انتظار ساکنان شهرها و روستاهای نزدیک این دریاچه باشد.


دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخل ایران و دومین دریاچه بزرگ آب شور جهان خوانده می‌شود.


"گزارش‌های هشدارآمیزی به مقامات کشور داده شده است که در صورت ادامه وضعیت کنونی دریاچه ارومیه، در منطقه توفان نمک به راه خواهد افتاد."

اصغر محمدی فاضل معاون سازمان محیط زیست



حق‌آبه کم

معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ایران توضیح داده است که باید سالانه ۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب به عنوان حق‌آبه دریاچه ارومیه در نظر گرفته شود، ولی "این میزان در سال‌های گذشته تامین نشده" و کسری آب دریاچه به تدریج افزایش پیدا کرده است.


او میزان کسری آب کنونی دریاچه ارومیه را نزدیک به ۲۴ میلیارد مترمکعب اعلام کرد و گفت: حتی اگر ۳ میلیارد مترمکعب حق‌آبه امسال را دریافت کنیم، باز کسری آب دریاچه جبران نمی‌شود.


به گفته آقای فاضل، اقداماتی همچون رهاسازی آب از سدهای مخزنی، حذف برداشت‌های غیرمجاز و چاه‌های غیرقانونی در حوزه دریاچه ارومیه و لایروبی مسیرهای انتقال آب به این دریاچه می‌تواند به بهبود شرایط آن کمک کند.


او همچنین هشدار داد که با وجود شرایط کنونی دریاچه ارومیه، وزارت نیروی ایران همچنان موضوع مطالعه سدهای جدید را در دستور کار دارد.


پیش از این به نقل از مقامات ارشد سازمان محیط زیست ایران گزارش شده بود که به دنبال بارندگی ماه‌های گذشته، سطح آب دریاچه ارومیه افزایش پیدا کرده است. با این حال، آقای فاضل گفت که با آنکه سال آبی ۹۰-۹۱ "بهترین سال نسبت به سنوات گذشته" بود، تا امروز هنوز ۶۰ درصد حق‌آبه امسال دریاچه ارومیه باقی مانده است.


مهرنگ دوستی رضایی، از مدیران ارشد آب استان آذربایجان غربی نیز امروز به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفت که سطح آب دریاچه ارومیه در اردیبهشت ماه اندکی افزایش یافت، ولی در مدت دو ماه گذشته ۳۵ سانتی‌متر کم شد.


او اضافه کرد: با توجه به آغاز فصل کشاورزی، میزان برداشت از آب‌های زیرزمینی حوضه دریاچه ارومیه افزایش یافته است.


او گفت که حتی اگر تمام آب پشت سدهای احداث شده روی روخانه‌های منتهی به دریاچه ارومیه، وارد این دریاچه شود، باز هم کمبود آب آن جبران نخواهد شد،


آقای دوستی رضایی گفت که "جبران تمام آب تبخیرشده دریاچه نیازمند پروسه زمانی چندین ساله است و نباید انتظار داشت دریاچه به زودی تمام آب از دست رفته خود را به دست آورد."




دریاچه ارومیه 65 درصد از وسعتش را از دست داد...

معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ایران در خصوص تشدید بحران دریاچه ارومیه گفته است که در حال حاضر بیش از ۶۵ درصد عرصه این دریاچه خشک شده و کمتر از ۳۵ درصد از آن هنوز آبدار است.


کمتر از ۳۵ درصد از عرصه دریاچه ارومیه هنوز آبدار است


اصغر محمدی فاضل، معاون سازمان حفاظت از محیط زیست، به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفته است که "در جریان مشاهدات از راه هوا مشخص شد که بخش هایی از دریاچه به دلیل غلظت و تراکم املاح به رنگ قرمز در آمده که نشان دهنده وخامت وضعیت دریاچه در آن بخش ها است."


او گفت که اندازه گیری املاح برخی از نقاط دریاچه نشان می دهد که در آن بخش ها املاح به حالت فوق اشباع رسیده یعنی ترکیبات املاح و نمک دریاچه به حدی است که نشان می دهد دریاچه در آن قسمتها هم آماده خشک شدن است.


وزارت نیروی ایران از مهرماه سال ۱۳۹۰ اقدام به رها سازی "حق آبه" دریاچه ارومیه تا سقف ۱.۸ میلیارد متر مکعب کرده است؛ اما با توجه به شرایطی که مسیرهای رودخانه های منتهی به دریاچه به دلیل عدم لایروبی، برداشت های غیر مجاز در مسیر و انحرافی که در مسیرهای آبی منتهی به دریاچه وجود دارد، این میزان آب هرگز به دریاچه نمی رسد.


آقای محمدی گفت "شرایط این دریاچه در حال حاضر نشان می دهد که هنوز ۱.۸ میلیارد متر مکعب آب که وزارت نیرو مدعی آن است، به این دریاچه نرسیده است. بنابراین این وزارتخانه علاوه بر اهتمامی که نسبت به تامین میزان بیشتری آب به صورت حق آبه در حوضه دریاچه ارومیه انجام می دهد، باید موضوع لایروبی و بازگشایی مسیرهای منتهی به دریاچه ارومیه و برخورد با برداشت های غیر مجاز از منابع آب را هم مورد توجه قرار دهد."


او همچنین گفت که حدود بیست و چهار هزار حلقه چاه غیر مجاز در حوضه دریاچه ارومیه وجود دارد که مقدار زیادی برداشت غیر قانونی آب از طریق آنها انجام می شود و "این امر باید مورد توجه مسئولان وزارت نیرو قرار گیرد."


به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، قرار است که پیش از پایان ماه رمضان، نشست مشترکی میان نمایندگان مجلس از سه استان آذربایجان غربی، شرقی و کردستان، و نمایندگانی از وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست برگزار شود تا اقدامات مورد نیاز در مورد دریاچه ارومیه به بحث گذاشته شود و برای نجات دریاچه همفکری بیشتری انجام شود.

توافق با ارمنستان برای احیاء دریاچه ارومیه

یک مقام بلندپایه در دولت ایران گفته است که برای احیای دریاچه ارومیه که با خطر خشکی بیشتر مواجه است، با ارمنستان مذاکره شده است.


ه گفته محمدجواد محمدی زاده، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران، این کشور برای انتقال آب از ارمنستان به ایران توافق کرده است.


آقای محمدی زاده هشدار داده است که دریاچه ارومیه به سبب گرمی هوا و تبخیر فوق العاده در حداقل تراز آبی خود است.


به گفته رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران قرار است برای کمک به احیای دریاچه ارومیه، انتقال آب از دشت های آذربایجان شرقی صورت بگیرد.




پیشتر ایران از طرح استفاده از آب رودخانه مرزی ارس که میان ایران و جمهوری آذربایجان قرار دارد برای انتقال به دریاچه ارومیه خبر داده بود اما مقام های جمهوری آذربایجان فورا به این طرح اعتراض و انتقال آب از رودخانه مرزی را خلاف قواعد حقوقی خواندند.


دولت ایران تصمیم داشت با بودجه ای معادل ۹۵۰ میلیارد تومان آب رودخانه ارس و رودخانه‌ای در کردستان را به دریاچه ارومیه انتقال دهد اما با اعتراض جمهوری آذربایجان به انتقال بخشی از آب از رودخانه ارس، به نظر می رسد که انتقال آب از رودخانه واقع در کردستان هم متوقف شد.


حدود دو هفته پیش از توافق اخیر برای انتقال آب از ارمنستان به ایران، دو کشور توافق نامه همکاری های زیست محیطی امضا کرده بودند. مقام های زیست‌محیطی ایران می گویند که با خشک شدن دریاچه ارومیه ایران در معرض "یک فاجعه ملی زیست‌محیطی" است. کارشناسان می گویند که این وضعیت می‌تواند بر محیط زیست کشورهای همجوار ایران هم تاثیر منفی بگذارد.

به گفته مقام های دولتی، بیش از نیمی از مساحت این دریاچه که افزون بر سه هزار کیلومتر مربع است، خشک و تبدیل به شوره‎زار شده است.


در ماه های گذشته شهرهای تبریز و ارومیه صحنه برخورد نیروهای دولتی با معترضان به "سوء مدیریت مسوولان محلی" به عنوان یکی از عوامل اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه بوده است.

از سوی دیگر در پی افزایش غلطت نمک در دریاچه ارومیه و افزایش فعالیت نوع خاصی از جلبک های آبزی، رنگ این دریاچه قرمز شد.


مقام های زیست محیطی ایران هشدار داده اند که اگر "اقدامی عاجل، جدی و ملی" در مورد این دریاچه انجام نشود، توفان و غبار نمک ناشی از خشک شدن آن تا استان تهران خواهد رسید.

منبع: بی بی سی فارسی

به نظر شما این طرح موفق خواهد بود یا خیر

افزایش پنج سانتیمتری سطح آب دریاچه ارومیه

مشاور معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا خبر داد:
افزایش پنج سانتیمتری سطح آب دریاچه ارومیه


مشاور معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا، از افزایش پنج سانتیمتری سطح آب دریاچه ارومیه از ابتدای سال آبی جاری تاکنون خبر داد. 


«علیرضا دایمی» دیروز از لایروبی رودخانه های حوضه دریاچه ارومیه و باروری ابرها به عنوان برنامه های علاج بخشی توسط وزارت نیرو برای این دریاچه یاد کرد و گفت: از ابتدای سال 90 تاکنون بخشی از رودخانه های این حوضه لایروبی شده است تا مسیر رودخانه ها باز شود. 
دایمی که با پایگاه اطاع رسانی وزارت نیرو گفت و گو می کرد، ادامه داد: همچنین مقدماتی برای انجام باروری ابرها در حوضه صورت گرفته است به این ترتیب که در استان آذربایجان غربی توسط ژنراتورهای زمینی و در استان آذربایجان شرقی پروازهایی برای باروری ابرها انجام شده است.
وی درخصوص حجم بارش هایی که در اثر باروری ابرها در سطح حوضه رخ داده است، گفت: از آنجایی که ارزیابی ها با فاصله زمانی انجام می شود هنوز ارزیابی دقیقی از میزان افزایش بارش ها از ابتدای سال آبی جاری تاکنون در دست نیست.
دایمی خاطر نشان کرد: اما با این وجود از ابتدای سال 90، حجم بارش ها بین پنج تا 15 درصد موثر بوده است و به عبارتی دیگر از ابتدای سال 90 تاکنون، این فناوری به طور متوسط حدود 10 درصد باعث افزایش بارش ها شده است.
به گفته وی، با توجه به این که بخش عمده ای از بارش ها به صورت برف بوده است، آثار این بارش ها هنوز بر روی دریاچه ارومیه مشخص نشده است اما با این وجود بر اثر بارش ها از ابتدای سال آبی جاری تاکنون سطح دریاچه ارومیه حدود پنج سانتی متر افزایش ارتفاع داشته است. دایمی تصریح کرد: امکان این که دریاچه در کوتاه مدت به تراز طبیعی یا اکولوژیکی (1274.1) برسد، وجود ندارد و در زمان کنونی تنها کاری که می توان انجام داد این است که نگذاریم تراز دریاچه سیر نزولی خود را ادامه دهد.
وی افزود: هم اکنون باید برای حفظ تعادل نسبی دریاچه تلاش شود و در آینده با اجرای برنامه های میان مدت و بلندمدت شرایط را بهبود بخشید.
مشاور معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا گفت: اگرچه بارش هایی که تاکنون انجام شده، موجب شده است تا وضعیت دریاچه ارومیه بهبود پیدا کند، اما این بارش ها تنها می تواند کمک کند که دریاچه در شرایط بدتر از این قرار نگیرد و تراز نزولی آن ادامه پیدا نکند.
وی افزود: بارش های حوضه دریاچه ارومیه از ابتدای سال آبی جاری تاکنون 82 میلیمتر بوده است.
مشاور معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا، کاهش برداشت ها از آب های زیر زمینی و سطحی که به بهره وری و افزایش بازده آب در حوضه منجر می شود را یکی از برنامه های آینده برای علاج بخشی دریاچه ارومیه دانست.
وی انتقال آب از حوضه های مجاور که در زمان کنونی در دست مطالعه است را نیز یکی دیگر از برنامه های آینده اعلام کرد و گفت: اگر این اقدام به نتیجه برسد، در دراز مدت می تواند بسیار موثر باشد.
دایمی تعیین تکلیف چاه های غیر مجازی که در حوضه وجود دارد را نیز موضوع مهمی دانست و افزود: بخش زیادی از آب دریاچه ارومیه از این طریق در حال از بین رفتن است.
وی تغییر روش های آبیاری به روش های مدرن و اختصاص آب اضافی از این روش به دریاچه را آخرین اقدامی که در زمان کنونی در نظر وزارت نیرو است، بیان کرد و گفت: بعد از این که مسیر رودخانه ها لایروبی شد، رهاسازی از مخازن سدها صورت می گیرد.

منبع : سبز پرس