..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..
..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

منابع طبیعی-بیابان زدایی-محیط زیست

مناطقی که »باید« حفاظت شوند

مناطق چهارگانه+ منطقه شکار ممنوع تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست


سازمان حفاظت محیط زیست «منطقه حفاظت شده» را به شرح زیر تعریف نموده است: «اراضی به نسبت وسیع با ارزش حفاظتی زیاد که با هدف حفظ و احیای رویشگاه های گیاهی و زیستگاه های جانوری انتخاب می شوند. مناطق حفاظت شده، محیط های مناسبی برای اجرای برنامه های آموزشی و پژوهش های زیست محیطی به شمار می آیند.انجام فعالیت های گردشگری و بهره برداری مصرفی و اقتصادی متناسب با نواحی هر منطقه و بر اساس طرح جامع مدیریت مناطق، مجاز است.»تعداد مناطق تحت حفاظت ایران ۹۳ منطقه میباشد.



**************************************

پارک ملی


تعریف: به محدوده‌ای از منابع طبیعی کشور اعم از جنگل، مرتع، بیشه‌های طبیعی، اراضی جنگلی، دشت و آب و کوهستان اطلاق می‌شود که نمایانگر نمونه‌های برجسته‌ای از مظاهر طبیعی ایران می‌باشد و به منظور حفظ همیشگی وضع زندگی و طبیعی آن و همچنین ایجاد محیط مناسب برای تکثیر و پرورش جانوران وحشی و رشد رستنیها در شرایط کاملاً طبیعی تحت حفاظت قرار می‌گیرد.


مناطق طبیعی به نسبت وسیع و دارای ویژگ های خاص و اهمیت ملی به لحاظ زمین شناسی، بوم شناسی، جغرافیای زیستی و چشم انداز، با هدف های حفظ وضعیت زیستی و طبیعی، بهبود جمعیت گونه های جانوری و رویشگاه های گیاهی و همچنین بهره برداری تفرجی به عنوان پارک ملی انتخاب می شوند. به منظور حفاظت بنیادی از تنوع زیستی، ذخیار ژنتیکی، یکپارچگی اکولوژیک و چشم اندازها، فعالیت های مرتبط با بهره برداری های مصرفی و مسکونی در این مناطق مجاز نیست.



**************************************


اثر طبیعی ملی


پدیده ها یا مجموعه های گیاهی و جانوری به نسبت کوچک، جالب، کم نظیر، استثنایی، غیرمتعارف و غیرقابل جایگزین که دارای ارزش های حفاظتی، علمی و تاریخی یا طبیعی باشند، با هدف حفظ و حراست، به عنوان اثر طبیعی ملی انتخاب می شوند.


تعریف: پدیده‌ه ای نمونه یا مجموعه‌های گیاهی و جانوری (زیست‌محیطی) نادر یا اشکال و مناظر کم‌نظیر، ویژه و غیر قابل جایگزین که از جهات علمی، تاریخی یا طبیعی دارای ارزش حفاظتی باشند، به عنوان اثر طبیعی ملی، با تعیین محدوده از آنها حراست می شود


**************************************


پناهگاه حیات وحش


محدوده ها یا زیستگاه های طبیعی نمونه برای جانوران وحشی که به منظور حمایت از جمعیت گونه های جانوری و افزایش سطح کیفیت آنها انتخاب می شوند، کمترین وسعت پناهگاه های حیات وحش باید به حدی باشد که ضمن رفع نیاز گونه های جانوری، پیوستگی و ارتباط متقابل واحدهای آنها را نیز تضمین کند. بهره برداری مصرفی و سازگار و همچنین فعالیت های گردشگری کنترل شده در پناهگاه ها مجاز است.


تعریف: پناهگاه‌های حیات وحش، زیستگاه‌های نمونه گونه‌های جانوران وحشی است که از اهمیت زیست محیطی و ملی برخوردارند. این مناطق، محیط‌های مناسبی برای فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی به ویژه در ارتباط با جانوران وحشی به شمار می‌آیند. بهره برداری مصرفی و سازگار و همچنین فعالیت‌های گردشکری کنترل شده در پناهگاه‌ها مجاز است.

پناهگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حیات وحش ایران به ۳۴ منطقه می‌رسد.


**************************************


منطقه حفاظت شده

اراضی به نسبت وسیع با ارزش حفاظتی زیاد که هدف حفظ و احیای رویشگاه های گیاهی و زیستگاه های جانوری انتخاب می شوند، بهره برداری مصرفی و اقتصادی متناسب با هر منطقه براساس طرح جامع مدیریت مناطق مجاز است.


تعریف: محدوده‌ای از منابع طبیعی چون جنگل، مرتع، و … است که به جهت ضرورت حفظ و تکثیر جانوران و رستنی‌هایش تحت حفاظت قرار دارد. و در آن قطع اشجار و تخریب و شکار بدون مجوز ممنوع می‌باشد.


**************************************


منطقه شکار ممنوع


در زیستگاه هایی با ویگی بارز که جمعیت جانوری آنها به دلیل شکار بی رویه رو به کاهش رفته است و از این رو به حمایت نیاز دارند، برای مدتی محدود به طور معمول سه تا پنج سال شکار ممنوع می شود.


تعریف: زیستگاه‌هایی با ویژگی‌های بارز است که جمعیت جانوری آنها به دلیل شکار بی رویه رو به کاهش است و از این رو به حمایت نیاز دارند، برای مدتی محدود و به طور معمول ۳ تا ۵ سال، شکار ممنوع می‌شود. چنانچه جمعیت جانوری منطقه‌ای دراین دوره ترمیم شود، می‌توان آن را با توجه به سایر معیارها، به عنوان یکی از مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست ایران تعیین کرد. راهکار تعیین مناطق شکار ممنوع را می‌توان پشتوانه‌ای برای حفاظت از ذخایر طبیعی کشور و نوع آزمون برای بررسی قابلیت‌های مناطق، برای پیوستن به مجموعه مناطق حفاظت شده دانست.

ارزیابی توان زیست محیطی پناهگاه حیات وحش لوندویل+دانلود مقاله pdf


دانلود مقاله زیست محیطی (فایل pdf)


ارزیابی توان زیست محیطی پناهگاه حیات وحش لوندویل


مهندس هنریک مجنونیان

چکیده:

پناهگاه های حیات وحش بنا به موقعیت خود در طبقه بندی آی، یو، سی، ان (طبقه IV) اهداف صرفاً حفاظتی نداشته و به درجاتی منابع بیوفیزیکی آنها مورد استفاده قرار می گیرند. این استفاده ها در اهداف مدیریت آنها منظور شده و از نظر قانونی نیز مجاز شمرده می شوند. به همین دلیل پناهگاه های حیات وحش برای حفظ موجودیت و ارزش های خود بیش از سایر مناطق آی، یو، سی، ان (VI-I) نیاز به طرح ریزی زیست محیظی دارند. در غیر این صورت کاربری های ممکن از این مناطق می تواند در تعارض با ارزش های آنها قرار گرفته و در نهایت اهداف حفاظت آنها را عقیم نماید.

پناهگاه حیات وحش لوندویل با وسعتی کمتر از 1000 هکتار در شمال غربی کشور در حاشیه دریا و 5 کیلومتری شهر آستارا قرار گرفته است. این منطقه با وسعت قلیل خود یکی از مهمترین زیستگاه های پرندگان آبزی-خشکی زی به شمار می رود. منابع فیزیکی این منطقه (شن، ماسه و صدف) از دیرباز در فعالیت های ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد. به علاوه این منطقه به عنوان تفرجگاه مردم آستارا به شمار می رود. این فعالیت ها هر یک به نحوی می توانند ارزش های زیستگاهی منطقه را به ویژه برای گونه های حمایت شده آن کاهش دهند. برای جلوگیری از این تعارضات منطقه طی فرآیند ارزیابی توان زیست محیطی، زون بندی گردید.

برای زون بندی پناهگاه حیات وحش لوندویل ابتدا منابع زیستی، فیزیکی و اقتصادی-اجتماعی آن شناسایی گردیده و نقشه آنها با مقیاس 1:10000 تهیه گردید، تلفیق این لایه های اطلاعاتی با یکدیگر 100 واحد زیست محیطی در منطقه را موجب گردید. با مقایسه این واحدها با مدل های اکولوژیکی پارکداری موجود و ارزیابی آنها، منطقه به زون های مختلفی تفکیک شده و کاربری هر یک مشخص گردید. در انتها نقشه زون بندی پناهگاه به عنوان واحد برنامه ریزی آن تهیه شد.

نتیجه ارزیابی نشان می دهد که

زون اندوختگاه بازداشته (زون1) به دلیل دست خوردگی منطقه، وسعت محدودی (2.68 درصد منطقه) را در بر می گیرد. برای حفظ آخرین بازمانده اجتماعات گیاهی، زیستگاه های فون و فلور ارزشمند منطقه اعم از حمایت شده، بومی یا انحصاری و ایجاد فرصت کافی برای احیاء اکولوژیک (زون 2) وسعت قابل توجهی (57.63 درصد منطقه) را در بر می گیرد.
(زون 3) یا تفرج گسترده به عنوان پشتوانه ای برای زون های تحت حفاظت و جلوگیری از تاثیر فعالیت های تفرج متمرکز از وسعت قابل قبولی (35.93 درصد) برخوردار است.
تفرج متمرکز (زون 4) در زون محدودی از گستره درختزارهای باز تا متراکم (0.55 درصد منطقه) عملی است و اما وسعت آن به دلیل ویژگی های خاص منطقه قابل توسعه نیست.
گستره محدودی (1.63 درصد) از منطقه که به طور غیر مستقیم در تضمین پایداری زون های تحت حفاظت نقش اساسی دارد به علت تخریب به عنوان زون اصلاح و بهبود (زون بازسازی،5) در نظر گرفته شده است.
پناهگاه حیات وحش لوندویل فاقد زون های 6 و 7 بوده اما نوار باریکی از آن (1.58 درصد منطقه) در حاشیه غربی منطقه که از درختزارهای متراکم تشکیل شده به خاطر نقش حائل خود از یک سو و اهمیت آن برای گونه های شاخه نشین به عنوان زون سپر (زون 8) انتخاب گردیده است.

تفکیک منطقه به زون هایی با وظایف و کارکردهای متفاوت از آن جهت ضروری است که این منطقه از معدود پناهگاه های شبکه مناطق حفاظت شده کشور است که در وسعتی بسیار کم مجموعه ای از ارزش های غیر قابل جانشین را در خود فراهم آورده است.
کلید واژه: پناهگاه حیات وحش لوندویل، تجزیه و تحلیل سیستمی، زون بندی

منبع: مجله محیط شناسی - دوره 27، شماره 27، تابستان 1380

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب


برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .


مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا


لینک دانلود اصلاح شد.

ادامه مطلب ...