آشکار سازی پناهگاه حیات وحش موته طی سالهای 1351 الی 1385

آشکار سازی پناهگاه حیات وحش موته طی سالهای 135 الی 1385 

با استفاده از سنجش از دور  RS 

و سامانه های اطلاعات جغرافیایی  GIS

وحید راهداری

چکیده پایان نامه کارشناسی ارشد

دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده:

الگوهای منظر از استقرار کاربری و پوشش اراضی در کنار هم به وجود می آیند و حالت پویا دارند. برای درک بهتر پویایی چشم انداز در طول زمان و در راستای برنامه ریزی و مدیریت و نیل به اهداف حفاظتی، بررسی تغییرات الگوهای مکانی کاربری و پوشش اراضی بسیار ضروری است. با تهیه نقشه کاربری و پوشش اراضی یک منطقه در طی زمان و بررسی تغییرات آن، علاوه بر شناخت الگوهای چشم انداز، می توان چگونگی تغییرات الگوهای چشم انداز و روابط بین اجزای سازنده آن را بررسی کرد. امروزه با استفاده از داده های ماهواره ای امکان تهیه نقشه پوشش و کاربری اراضی و آشکارسازی تغییرات چشم انداز در طی زمان، فراهم شده است. مشخص نمودن زیستگاههای حساس مناطق حفاظت شده و تعیین چگونگی تغییرات پوشش و کاربری اراضی منطقه، می توان به مدیران این قبیل مناطق، در اجرای یک مدیریت شایسته، با در نظر گرفتن روند تغییرات گذشته منطقه کمک کند. پناهگاه حیات وحش موته دارای زیستگاههای مناسبی برای سمداران بزرگ و یکی از مهمترین زیستگاههای آهوی ایرانی است. در این مطالعه برای بررسی تغییرات کاربری و پوشش اراضی پناهگاه حیات وحش موته، از تصاویر ماهواره ای مربوط به سنجنده MSS سال 1351، تصاویر سنجنده TM سال 1366 و سال 1377 و همچنین تصویر سنجنده LISS III سال 1385 استفاده شد. تصاویر برای فصل بهار و در نیمه اول خردادکه پوشش گیاهی حداکثر تاج پوشش را دارد انتخاب شدند. با توجه به محدودیت های موجود تصویر سنجنده MSS در فصل تابستان انتخاب گردید. برای آماده سازی تصاویر، جدیدترین تصویر با استفاده از نقشه1:25000 زمین مرجع شد و در سایر تصاویر به آن ثبت داده شدند.خطای میانگین مربعات تصحیح هندسی در تمامی موارد کمتر از یک بود. در زمان ثبت تصاویر، و با استفاده از روش نمونه برداری مجدد، قدرت تفکیک مکانی تصاویر به 30 متر تبدیل شد. تصحیح توپوگرافی با بکارگیری DEM منطقه و با استفاده از مدل لامبرتی، بر روی تصاویر اعمال شد.در این مطالعه نقشه کاربری و پوشش اراضی، با استفاده از روش طبقه بندی ترکیبی تهیه شد. به این منظور، نقشه درصد تاج پوشش گیاهی با انجام نمونه برداری های میدانی و با استفاده از شاخص گیاهی SAVI برای هر سال در 4 کلاس تهیه گردید. همچنین با استفاده از تکنیک های GIS و سنجش از دور، لایه های گزونی، مناق مسکونی، باغات و مزارع و زمینهای آیش در منطقه تهیه گردید. کاربری معدن با انجام کلاس بندی مجدد بر مؤلفه دوم آنالیز PCA تهیه شد. لایه شوره زار در مؤلفه اول PCA تهیه گردید. لایه سنگ و صخره نیز با اعمال کلاس بندی مجدد بر روی مؤلفه اول PCA تهیه شد. لایه شیست نیز از نتیجه طبقه بندی نظارت شده بر روی تصاویر تهیه گردید. در نهایت، لایه های تهیه شده با استفاده از تکنیک های GIS با هم ترکیب شدند و در نقشه کاربری و پوشش اراضی برای هر تصویر تهیه شد. دقت نقشه های تولید شده بین 80 تا95% تعیین گردید. به منظور آشکار سازی تغییرات، نقشه های تهیه شده روی هم گذاری شدند. سپس کمیت و کیفیت تغییرات در بین سالهای 1351و 1366، سالهای1366 و 1377، سالهای1377 و 1385 و سالهای 1351و 1385 مشخص گردید. نتیجه آشکار سازی تغییرات نشان داد که در فاصله سالهای که در سال 1385 نسبت به سال 1351 از مساحت تاج پوشش طبقه دو در اکثر قسمت های منطقه کاسته شده، و بر سطح تاج پوشش طبقه4، یعنی پوشش بیش از 40% مخصوصاً در مناطق امن و قرق پناهگاه افزوده شده است. همچنین در ی دوره مطالعات، سح معادن400% افزایش یافته است. همچنین در این دوره سطح مناطق مسکونی از 9 هکتار به 249 هکتار افزایش یافته است. در این دوره، منقه در سال 1366 در بهترین شرایط پوشش گیاهی بوده که نمودار بارندگی منطقه، یک دوره ترسالی در دهه 70 را نشان می دهد. همچنین در سال 1377 منطقه در بحرانی ترین شرایط خود قرارداشته که با دقت در نمودار بارندگی منطقه، وقوع یک دوره خشک سالی در دهه80، مشخص است. به طور کلی در دوره مطالعاتی، کاربری های انسانی در منطقه روند صعودی داشته است که باعث کاهش اهمیت زیستگاهی مناطق مختلف برای وحوش پناهگاه حیات وحش موته گردیده است.