وحالا تهدید زیست محیطی به یک فرصت تبدیل می شود

عضو هیأت‌علمی دانشگاه کشاورزی و منابع‌طبیعی رامین خوزستان از تولید انواع مالچ سازگار با محیط‌ زیست با استفاده از ضایعات مختلف کشت‌وصنعت نیشکر در این دانشگاه خبرداد و گفت: طی این مطالعات که از سه سال پیش آغاز شد، یک تهدید زیست‌محیطی در استان، به یک فرصت تبدیل شد.

دکتر بیژن خلیلی‌مقدم با اشاره به تاسیس مرکز مطالعه "ریزگردها و راه‌های تثبیت آن در منطقه جنوب و جنوب‌غرب کشور" در این دانشگاه در پی برگزاری نخستین کنگره بین‌المللی ریزگردها در این دانشگاه در سال 90 اظهارداشت: در راستای تأسیس این مرکز، یک طرح بزرگ تعریف و این طرح به مجموعه‌ای از طرح‌های تحقیقاتی و پایان نامه‌های دانشجویی تبدیل شد.

وی با اشاره به ضایعات کشت‌وصنعت نیشکر به‌عنوان آلاینده‌های زیست‌محیطی خاطرنشان کرد: آخرین پسماند و خروجی ضایعات نیشکر در کارخانجات کشت‌وصنعت نیشکر که در حال حاضر هیچ استفاده‌ای از آن نمی‌شود و به‌ همان صورت در محیط‌زیست رها و دپو می‌شود، ماده‌ای به نام ویناس است که تولید روزانه آن تنها در کشت‌وصنعت نیشکر دعبل خزاعی به یک هزار و 300 متر مکعب می‌رسد.

عضو هیأت‌علمی دانشگاه کشاورزی و منابع‌طبیعی رامین خوزستان ادامه‌داد: این ماده به‌عنوان یک آلاینده مطرح است و محیط‌زیست نسبت به آن حساس شده‌است، به‌طوری که به علت رها کردن آن در محیط‌زیست، تنها کشت‌وصنعت نیشکر دعبل خزاعی سالانه یک میلیارد تومان جریمه به محیط‌زیست پرداخت می‌کند.

خلیلی‌مقدم با بیان این‌که طی پایان‌نامه‌های چهار تن از دانشجویان دانشگاه مطالعات تبدیل این ضایعات به مالچ‌های طبیعی سازگار با محیط‌زیست انجام شد، توضیح داد: در این طرح‌ها، با استفاده از ویناس و ماده دیگری به نام گل صافی، با تغییراتی در ترکیب ویناس، انواع مالچ ساخته و تولید شد و در نهایت با انجام چندین آزمایش، از بین مالچ‌های تولیدشده یک مالچ به‌عنوان بهترین نوع انتخاب شد.

وی با اشاره به برگزاری نشستی با مسئولان اداره‌کل منابع‌طبیعی استان و کشت‌وصنعت نیشکر دعبل خزاعی پیرامون استفاده از این مالچ‌ها در تثبیت شن‌های روان منطقه در 22 اردیبهشت‌ماه، تصریح کرد: با بازدید مسئولان از مالچ‌های تولیدشده و با توجه به قابل قبول‌بودن نتایج آزمایشات، قرار شد از این مالچ امسال در سطح 100 تا 200 هکتار از شن‌زارهای اهواز برای تثبیت شن‌های روان، استفاده شود.

عضو هیأت‌علمی دانشگاه کشاورزی و منابع‌طبیعی رامین خوزستان با بیان این‌که توافقات اولیه برای اجرای این طرح با نظارت دانشگاه انجام شده و به‌زودی قرارداد آن با اداره تثبیت شن‌های روان منابع طبیعی استان و کشت‌وصنعت نیشکر دعبل خزاعی منعقد می‌شود، درباره مزایای این مالچ نسبت به مالچ‌های نفتی توضیح داد: مالچ نفتی به‌علت دارابودن عناصر سنگین و هیدروکربورهای نفتی و اثرات سرطان‌زایی آن، مشکلات زیست‌محیطی ایجاد می‌کند؛ ضمن آن‌که قیمت آن روز به روز در حال افزایش است. بنابراین نیاز به جایگزین‌شدن آن با مواد سازگار با محیط‌زیست و با قیمت مناسب است.

خلیلی‌مقدم ادامه‌داد: از سوی دیگر در کشت‌وصنعت مواد آلی و طبیعی وجود دارد که در جایگاه این صنعت به عنوان آلاینده مطرح هستند، اما با تغییراتی در ترکیب آن‌ها می‌توان در تثبیت شن‌ها از این مواد استفاده کرد و نه تنها معضل زیست‌محیطی ندارند، بلکه با توجه به وجود عناصر غذایی و خاصیت افزایش قدرت نگهداشت آب، می‌توانند به رشد گیاهان کمک کنند؛ همچنین مقاومت شن‌زارها را در برابر طوفان‌ها و بادهای شدید افزایش می‌دهند.

وی با بیان این‌که این مطالعات از سه سال گذشته آغاز شد و تا کنون سه پایان‌نامه در این زمینه به اتمام رسیده‌است، گفت: کسب این نتایج و تولید مالچ‌های سازگار با محیط‌زیست حاصل کار این پایان‌نامه‌ها بوده‌است.

عضو هیأت‌علمی دانشگاه کشاورزی و منابع‌طبیعی رامین خوزستان که راهنمایی این پایان‌نامه‌ها را بر عهده داشته‌است، با مقایسه قیمت مالچ‌ نفتی و مالچ‌های طبیعی تولیدشده از ویناس، اظهارداشت: در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم مالچ نفتی به بیش از یک هزار تومان رسیده‌است در حالی‌که ماده ویناس در کشت‌وصنعت نه تنها قیمتی ندارد، بلکه یک تهدید زیست‌محیطی است و تنها هزینه تبدیل آن به مالچ طبیعی، کرایه حمل آن است. بنابراین بسیار ارزان‌تر از مالچ نفتی است و علاوه بر جایگزینی مالچ نفتی، باعث حذف یک آلاینده از محیط‌زیست می‌شود.

خلیلی‌مقدم همچنین از اتمام پروژه‌ای دیگر در مرکز مطالعات ریزگردهای این دانشگاه خبرداد و افزود: طراحی و ساخت تله‌های رسوب‌گیر برای به دام انداختن ذرات گرد و غبار یکی دیگر از طرح‌های انجام‌شده در مرکز است. این طرح که نوعی دستگاه نمونه‌گیر هوا برای سنجش میزان غلظت، عناصر سنگین، هیدروکربورهای نفتی و خصوصیات فیزیکوشیمیایی گرد و غبار محسوب می‌شود، هم در قالب پایان‌نامه‌های دانشجویی انجام شده‌است.

ایسنا