ارزیابی اثرات زیست‌محیطی سدهای مخزنی-مطالعه موردی: سد درودزن

چکیده پایان نامه زیست محیطی

ارزیابی اثرات زیست‌محیطی سدهای مخزنی

مطالعه موردی: سد درودزن

بهنام هوشیاری

1378

دانشگاه شیراز

چکیده

ملاحظات زیست محیطی تا سالهای زیادی در توسعه کشورها نادیده انگاشته می‌شد. در سه دهه آخر قرن بیستم فاکتورهای زیست‌محیطی نقش مهمی را در جهت و سرعت توسعه ملت‌ها بازی کردند. توسعه انسانی در توازن کلی نگاهدارنده کره زمین بعنوان یک مکان قابل سکونت در جهان ایجاد اختلال می‌کند. ما این واقعیت را در مورد محیط زیست درک می‌کنیم، ولی بیشتر ما به انصراف از مصرف بی‌رویه منابعی که شاخصه زندگی جدید می‌باشند، از خود تمایلی نشان نمی‌دهیم. بنابراین کاربرد آنالیز یا ارزیابی زیست محیطی (EIA) در انجام این فرایند، نخستین گام می‌باشد. ارزیابی زیست محیطی در تعیین نتایج یا اثرات پروژه‌ها یا فعالیتهای پیشنهادی مؤثر است .

در این پایان‌نامه، از یک دیدگاه مناسب اثر به معنای تغییر (هر نوع تغییری، مثبت یا منفی) می‌باشد. بنابراین یک ارزیابی زیست محیطی عبارت از مطالعه تغییرات احتمالی در خواص زیست‌فیزیکی و اجتماعی اقتصادی مختلف محیط زیست می‌باشد که ممکن است تحت تاثیر فعالیت پیشنهادی ایجاد شده باشند.

امروزه شرایط زیست محیطی بطور جدی در حال تخریب می‌باشند. آلودگی هوا، آلودگی منابع آب ، مواد زاید خطرناک ، و تخریب زمین‌های کشاورزی و جنگلها درحد بسیار گسترده‌ای مطرح می‌باشند. از جملع مهمترین آلاینده‌ها، می‌توانیم به آلودگی منابع آب (رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و غیره) اشاره کنیم. سدهای مخزنی چیزی جز دریاچه‌ها دست ساخت بشر نمی‌باشند که جهت برآورد اهداف خاصی نظیر تامین اب ، آبیاری، کنترل سیلاب ، تولید انرژی برقانی و غیره مرود توجه قرار می‌گیرند. از آنجایی که سدهای مخزنی دارای اثرات بسیار مهمی بر ویژگیهای زیست محیطی می‌باشند، انجام یک انالیز زیست محیطی جهت پیش‌بینی اثرات احتمالی و اتخاذ یک تصمیم مناسب پیشنهاد می‌گردد.

برای فهم بهتر ارزیابی اثرات زیست محیطی و تعیین اهمیت اثرات سدهای مخزنی، سد درودزن بعنوان یک مطالعه موردی انتخاب گردید و ارزیابی اثرات زیست‌محیطی بصورت گام به گام در مورد پروژه سد درودزن مورد بررسی قرار گرفت . در این پایان‌نامه ارزیابی اثرات زیست محیطی درودزن در مراحل ساخت و بهره‌برداری انجام گرفته است و در نتیجه، مشخص گردید که سد درودزن دارای اثرات بسیار مهمی بر روی محیط زیست منطقه می‌باشد. درجه اهمیت اثرات زیست محیطی در مرحله ساخت و بهره‌برداری به ترتیب زیاد و متوسط می‌باشد. جهت تعدیل آهنگ تخریب محیط زیست و بهبود شرایط، برنامه‌هایی برای پایش و نظارت پروژه پیشنهاد گردیده است .

ملاحظات زیست محیطی طرح انتقال گاز

پروژه :نظارت و بازرسی از روند پیشرفت رعایت ملاحظات زیست محیطی طرح انتقال گاز ترش عسلویه به آغاجاری- خط لوله پنجم سراسری گاز

نظر به الزام قانونی سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر لزوم استفاده از خدمات ناظر و بازرس معتمد در اجرای طرح‌های صنعتی و عمرانی که گزارش ارزیابی زیست‌محیطی آنها به تصویب سازمان حفاظت محیط زیست رسیده، پروژه ‌" نظارت و بازرسی از روند پیشرفت رعایت ملاحظات زیست محیطی طرح انتقال گاز ترش عسلویه به آغاجاری- خط لوله پنجم سراسری گاز" به طول 504 کیلومتر طبق قرارداد منعقده شماره 180531، برای مدت 12 ماه انجام خواهد شد. هدف از اجرای طرح، انتقال گاز ترش فازهای 6،7 و 8 میدان گازی پارس جنوبی به منظور تزریق به چاه‌های نفت منطقه آغاجاری است. با توجه به وابستگی عمدة اقتصاد کشور ما به تولید و فروش نفت و مشتقات آن به عنوان مهم‌ترین فعالیت اقتصادی و درآمد‌زا در کشور، ایجاد و توسعة امکانات و تمهیدات لازم جهت نگهداری و استفادة بهینه از میادین نفتی موجود و افزایش ظرفیت تولید در این میادین از جمله مهم‌ترین اولویت‌های برنامه‌ بهره‌برداری از منابع نفتی در سطح کشور محسوب می‌شود. از طرف دیگر وجود منابع عظیم گاز و ارزانی و عدم پیچیدگی‌های مربوط به استفاده از آن، موجب گردیده تا تصمیم‌گیرندگان و مسئولین امر، استفاده از گاز طبیعی را به عنوان یکی از راه‌های ممکن جهت حفظ، نگهداری و افزایش ظرفیت میادین نفتی مد نظر قرار دهند. به همین منظور، طرح خط لوله سراسری پنجم انتقال گاز به طول تقریبی 504 کیلومتر، از عسلویه تا آغاجاری طراحی شده و در حال ساخت است. به منظور اجرایی نمودن شرح کار تنظیمی این پروژه، ابتدا گزارش ارزیابی زیست محیطی طرح بطور کامل بررسی و تعهدات زیست‌محیطی مجری طرح استخراج گردیده است. بخش‌های بعدی کار، بازدیدهای میدانی و پایش‌های کنترلی است که بلافاصله بعد از اتمام مطالعات پایه در دستور کار قرار گرفته است. هدف از این بازدیدها بررسی وضعیت زیست محیطی موجود و همچنین پیشرفت فیزیکی طرح بوده و سعی شده نقاط شاخص از نظر بالا بودن ریسک زیست محیطی مانند مناطق حفاظت شده، تقاطع با رودخانه‌ها، ایستگاه‌های تقویت فشار و... در این بازدید مورد پایش و بررسی قرار گیرد.


پروژه :نظارت و بازرسی از روند پیشرفت رعایت ملاحظات زیست محیطی طرح انتقال گاز به مناطق شرقی و جنوب شرقی- خط لوله "56 سراسری هفتم (عسلویه- بندرعباس- ایرانشهر)

استفاده از خدمات ناظر و بازرس معتمد در اجرای طرح‌های صنعتی و عمرانی که گزارش ارزیابی زیست محیطی آنها به تصویب سازمان حفاظت محیط زیست رسیده، از الزامات قانونی ایجاد شده توسط سازمان به شمار می‌آید. در همین راستا پروژه ‌" نظارت و بازرسی از روند پیشرفت رعایت ملاحظات زیست محیطی طرح انتقال گاز به مناطق شرقی و جنوب شرقی- خط لوله "56 سراسری هفتم (عسلویه- بندرعباس- ایرانشهر)" به طول 902 کیلومتر طبق قرارداد منعقده شماره 790450، برای مدت 15 ماه انجام خواهد شد. تعهدات زیست محیطی مجری طرح در دو بخش قابل بررسی است. بخش اول شامل برنامه‌های پیش‌گیری، پایش و کنترلی ارائه شده در گزارش ارزیابی زیست محیطی طرح می‌باشد. از جمله این تعهدات می‌توان به راهکارهای ارائه شده در زمینه کاهش آلودگی آب، هوا، خاک و صوت و تمهیدات اندیشیده شده جهت کاهش اثرات سوء حاصل از اجرای طرح بر نقاط حساس زیست محیطی مانند مناطق تحت نظر سازمان حفاظت محیط زیست، رودخانه‌ها فصلی و دایمی، زیستگاه‌های خاص و ... اشاره کرد. رعایت حریم‌های مختلف برای خطوط انتقال گاز شیرین نیز از جمله همین تعهدات است که در بازدیدهای میدانی مد نظر تیم نظارت خواهد بود. بخش دیگری از تعهدات کارفرما، انجام اقدامات اصلاحی اعلام شده توسط بازرس معتمد می‌باشد که این موارد بعد از هر بازدید طی برنامه پایش کنترلی به همراه سنجش و نمونه‌برداری‌های زیست محیطی مورد نیاز به مجری طرح اعلام می‌گردد. با توجه به اینکه یکی از وظایف اصلی بازرس معتمد نظارت بر ایجاد هسته HSE و کمک به تقویت این هسته در بدنه کارفرما تعریف شده است، در هر مرحله از بازدیدهای ادواری، فعالیت‌های انجام شده توسط بخش HSE پیمانکار و مشاوران پروژه بررسی و موارد اصلاحی مورد نیاز گزارش خواهد شد.

پروژه :نظارت و بازرسی از روند پیشرفت رعایت ملاحظات زیست‌محیطی طرح توسعه زیرسقفی شرکت فولاد آلیاژی ایران

 شرکت فولاد آلیاژی ایران از بزرگترین تولید‌کنندگان 18 گونه فولاد آلیاژی در ابعاد و مقاطع مختلف در ایران و خارومیانه است. کارخانجات فولاد سازی، نورد مقاطع سنگین، نورد مقاطع سبک، عملیات حرارتی و تکمیل کاری این شرکت، مجهز به پیشرفته‌ترین تجهیزات و برخوردار از بالاترین سطح دانش فنی روز دنیا، امکان تولید فولادهای آلیاژی و مخصوص را با بهترین کیفیت و منطبق با استانداردهای بین المللی میسر ساخته است. هدف از اجرای این طرح توسعه زیر سقفی در واحد فولادسازی این شرکت و اضافه کردن یک کوره قوس الکتریکی به دو کوره موجود است تا ظرفیت تولید را از 200 هزارتن به 360 هزارتن در سال افزایش دهد. اجرای طرح نظارت و بازرسی زیست محیطی این واحد‌ها، مطابق الزامات سازمان حفاظت محیط زیست و براساس شرح کار تنظیمی، جهت اجرا ، از سوی بازرس معتمد سازمان حفاظت محیط زیست، انجام خواهد گرفت و گزارش‌های مشاوره فنی، نتایج پایش‌ها و راهکارهای کاهش آلاینده‌ها در هر دوره سه ماهه و پس از انجام بازدید میدانی به کارفرما و سازمان حفاظت محیط‌زیست ارائه خواهد شد. مواردی که تیم نظارت و بازرسی متعهّد به انجام آن می‌باشد، از این قرار است:

- انجام نظارت و بازرسی زیست محیطی پروژه به صورت ادواری در طول مدت ساخت و ارائه گزارشات پس از پایان هر دوره به کارفرما و سازمان محیط زیست

- ارائه پیشنهادات اصلاحی کاربردی و قابل اجرا جهت کاهش اثرات سوء زیست محیطی

- ارائه خدمات مشاوره جهت تعیین راهکارهای مناسب در خصوص آثار سوء زیست محیطی

- انجام نمونه برداری و آزمایشات مربوط به آلاینده های محیطی (هوا، آب و خاک) مطابق با شرح خدمات محیط زیست