محمد پناهنده
عضو هیأت علمی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی
جهانی شدن اقتصاد از طریق فرایند آزاد سازی روابط تجاری و باز شدن هر چه بیشتر سیستم های اقتصادی در بسیاری از کشورها در کنار افزایش نگرانی های عمومی در مورد پیامدهای زیست محیطی فعالیت های قتصادی ، دو پدیده غالب در عرصه روابط بین الملل می باشند. امروزه دامنه تهدیداتی که روند جهانی شدن و آزاد سازی اقتصادی را متوجه محیط زیست می نماید، تبدیل به یک بحث بسیار داغ شده است .
طرفداران محیط زیست بر این باورند که: جهانی شدن اقتصاد و آزاد سازی تجاری و سرمایه گذاری، تهدیدات جدی و بالقوه ای را برای سلامت محیط زیست کشورهای در حال توسعه ایجاد می کند. بنابراین مهمترین خطری که محیط زیست گرایان مطرح می نمایند، خطر «مامن و پناهگاه شدن برای صنایع آلاینده» توسط کشورهای کمتر توسعه یافته است.
این خطر بدان معناست که آزاد سازی اقتصادی و سرمایه گذاری باعث جابجایی فضایی و تغییر مکان صنایع به شدت آلاینده و کثیف از کشورهای پیشرفته دارای قوانین و مقررات زیست محیطی بسیار سخت و ضمانت های اجرایی قوی به کشورهای کمتر توسعه یافته که از حیث قوانین و مقررات زیست محیطی و ضمانت های اجرایی دارای ضعف های شدید هستند، می گردد. از طرف دیگر سیاست های آزاد سازی اقتصادی باعث تشویق سرمایه گذاری های خارجی در بخش منابع طبیعی کشورهای در حال توسعه می شود که در نهایت منجر به افزایش نرخ برداشت و استخراج از اینگونه منابع می گردد.
همچنین این امکان وجود دارد که شرکت های صنعتی بزرگ فراملیتی در کشورهای در حال توسعه از تکنولوژی هایی استفاده کنند که دیگر در کشورهای پیشرفته به دلیل مسایل زیست محیطی و ناکارایی در مصرف انرژی ، اجازه فعالیت ندارند.در مقاله حاضر با تشریح خطر اشاره شده ، لزوم تدوین استراتژی حفاظت محیط زیست در مواجهه با سرمایه گذاری های خارجی و چارچوبهای قانونی و مقررات لازم مورد بحث قرار می گیرد .
کلمات کلیدی : جهانی شدن ، آزاد سازی اقتصادی ، محیط زیست
جلبکهای سبز- آبی، سموم تولیدی و مخاطرات ناشی از حضور آنها در منابع آب
ادریس بذرافشان1، رامین نبی زاده2 ، محمد علی ززولی3
1- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان ودانشجوی مقطع دکتری بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تهران
2- عضو هیأت علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهرا
3- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران و دانشجوی مقطع دکتری بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تهران
چکیده
جلبکهای سبز- آبی که سیانوباکتر نیز نامیده می شوند، اعضاء معمول پلانکتونهای آبهای دریایی، لب شور و آب شیرین در سرتاسر دنیا هستند. سیانوباکترها ساختار ساده ای در سطح سلولی دارند و فاقد یک هسته حقیقی اند و در کنار باکتریها در زمره پروکاریوتها قرار می گیرند.
سیانوباکترها همچنین دارای ساختار فتوسنتتیک اند که آنها را قادر به انجام فرایند فتوسنتز همانند جلبکها و گیاهان عالی تر می نماید، اما در عین حال این دسته فاقد کلروپلاست هستند. توکسین های سیانوباکتریایی سموم طبیعی تولیدی ذخیره شده در سلولهای گونه های معین سیانوباکترهاست.
هپاتوتوکسین ها، نوروتوکسین ها، درماتوتوکسین ها و لیپوپلی ساکاریدها از جمله مهمترین سموم تولیدی توسط سیانوباکترها محسوب می شوند. انسانها هم به طریق شغلی و هم تفریحی می توانند در معرض تماس گوارشی، پوستی، استنشاقی و مصرف مکملهای غذایی سیانوباکتریایی قرار گیرند.گزارشهایی در باره بیماریزایی و مرگ و میر در حیوانات خانگی از طریق آشامیدن آب آلوده به این سموم وجود دارد.
از طرفی ارتباطی نیز بین سرطان کبد و سایر عوارض آن و آشامیدن آبهای سطحی آلوده به این سموم در انسان وجود دارد. با توجه به اهمیت سموم سیانوباکتریایی در محیطهای آبی در این مقاله به بررسی منابع و شرایط تولید آنها، اثرات بهداشتی ، روشهای ممانعت از تولید و روشهای حذف آنها خواهیم پرداخت.
جایگاه محیط زیست در قوانین برنامه ای پس از انقلاب در ایران
بررسی کاربرد اصول آمایش سرزمین و GIS در توسعه جنگل و فضای سبز
مطالعه موردی : جنگل سرخه حصار تهران
علی ملک قاسمی
ساسان بابائی کفاکی
ابراهیم عادلی پیشبیجاری
چکیده
در این تحقیق منطقه پارک جنگلی سرخه حصار واق ع در شرق تهران جهت مکان یابی عرصه های مناسب برای توسعه جنگل و انتخاب شد . بعد از انجام مطالعات پایه و تهیه نقشه های موضوعی GIS فضای سبز بر اساس اصول آمایش سرزمین و با استفاده از انجام شد . در نهایت نقشه واحدهای GIS منطقه، رقومی سازی، تجزیه و تحلیل و جمع بندی و روی هم گذاری لایه ها در محیط زیست محیطی منطقه تولید و سپس مدل اکولوژیکی توان توسعه جنگل و فضای سبز بعد از آزمایش و بررسی مدل اکولوژیک دکتر مخدوم، در پنج طبقه توان برای منطقه ارائه شد.
در این مدل، طبقات به ترتیب عبارتند از:
طبقه 1: اراضی فاقد محدودیت برای توسعه جنگل و فضای سبز
طبقه 2: اراضی با محدودیت کم برای توسعه جنگل و فضای سبز
طبقه 3: اراضی با محدودیت متوسط برای توسعه جنگل و فضای سبز
طبقه 4: اراضی با محدودیت زیاد برای توسعه جنگل و فضای سبز
طبقه 5: اراضی فاقد توان برای توسعه جنگل و فضای سبز
منبع : مجله علمی - پژوهشی علوم کشاورزی 1384 - سال یازدهم، شماره 3
واژه های کلیدی:
آمایش سرزمین، GIS ، توسعه جنگل و فضای سبز، پارک جنگلی سرخه حصار، تهران
دانلود متن کامل مقاله در ادامه مطلب....
** لطفا نظر خود را در مورد این مقاله و سایر مطالب و محتویات این وبلاگ بیان نمائید ... .
بررسی آراء و نیاز های تفرجی بازدیدکنند گان پارک جنگلی سی سنگان
حمید گشتاسب میگونی ، بهمن شمس ، بهاره چشمه خاور
چکیده
تحقیق حاضر حاصل یک سال مطالعه میدانی است که جهت ارزشیابی نیازهای تفرجگاهی مردمی که از پارک جنگلی سی سنگان بازدید نموده اند صورت پذ یرفت .
در این تحقیق از روش کلاوسون که یکی از متد اول ترین روش های بررسی تفرجگاه ها در جهان است و برای ارزشیابی انواع سیستم های تفریحی به کار گرفته می شود جهت آگاه شدن از نظرات مردم بهره جسته و با تنظیم پرسشنامه هایی از نوع خود ایفا اقدام به بررسی گردید . پرسشنامه با تعداد 21 سوال تنظیم و با تکمیل 2500 نسخه از آن از طریق توزیع و مصاحبه حضوری به مد ت یک سال از تیر ماه تابستان 1384 تا اواخر خرداد ماه 1385 به طول انجامی د . توزیع پرسشنام ه ها در طول سال به گونه ای بوده است که روزهای تعطی ل ، اواسط و اوایل هفته را در هر فصل تحت پوشش قرار میداد .
نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که مردها و متأهلین بیشترین افراد بازدید کننده را تشکیل می دهند . اکثر بازدید کنندگان از قشر تحصیل کرده جامعه می باشند که از نظر مالی وضعیت متوسط و خوبی داشته و در دستگاه دولت و بخ ش خصوصی اشتغال دارند . بیشتر 20 سال قرا دارند و اغلب آنها در – بازدید ک نندگان در کلاس سنی 40 فصول بهار و تابستان از این پارک بازدید م ی نمایند . استفاده کنندگان غالبا به صورت گروهی به پارک م ی آیند و بیشتر آنها مایلند که اوقات فراغت خود را در مناطق جنگلی یا کنار دریا بگذرانن د . حفظ حالت طبیعی پارک ، عد م وجود ت أسیسات و تسهیلات مناسب و ناکافی بودن امکانات موجود در پارک مورد ت أیید اغلب افراد بازدیدکننده بوده است . برای بهبود امکانات پارک ، اکثر بازدیدکنندگان مایل به پرداخت ورودیه هستند و تقریبا تمام گرد شگران تأکید به رسیدگی پارک از نظر بهداشتی دارند.
کلید واژه ها: تفرج، آراء، بازدید کننده، پارک جنگلی، سی سنگان، پرسشنامه.
منبع : نشریه علوم محیطی سال ششم ، شماره دوم، زمستان 1387
دانلود متن کامل مقاله در ادامه مطلب....
ادامه مطلب ...ارزیابی کیفی نقش فضاهای سبزشهری
و
بهینه سازی استفاده شهروندان ازآن در شهرکرد
جمال محمدی
مصطفی محمدی ده چشمه
منصور ابافت یگانه
چکیده
امروزه مفهوم شهرها بدون فضای سبز در اشکال گوناگون آن، غیرقاب لتصور است .گسترش شهرها باعث تشدید عوارض توسعة شهری ب یرویه و ناپایدار شده است، که تشدید آلودگی های محیطی از مهم ترین این عوارض به شمار م یآیدکه خود زمینه ساز از بین رفتن فضاهای سبز درون شهری و تغییر کاربری این گونه اراضی است.این گسترش فناوری آنچنان در روان واحساس بشر قرن بیست ویکمی آثار نامطلوب گذاشته که همبستگی ذاتی و دیرینة انسان ها با طبیعت ب هجدایی کشیده شده وآثار آن در انسا ن خموده، عصبی و به ظاهر متحرک نمایان شده است ویگانه و جه پیونددهندة بین انسان و طبیعت، پناه بردن انسان به دامان فضاهای سبز عمومی و پارک های شهری است .اهمیت فضاهای سبز شهری تا بدان حد است که امروزه وجود این کاربری به عنوان یکی ازشاخص های توسعه یافتگی جوامع به حساب می آید.
هدف این تحقیق ارزیابی کیفی نقش پار کها و فضاهای سبز شهری و بهینه سازی قابلیت های استفاده شهروندان از آن در شهرکرد است که به صورت موردی پارک لاله و ملت در این شهر مورد بررسی قرار می گیرد.روش انجام تحقیق به صورت اسنادی -تحلیلی و پیمایشی است و بخش اعظم اطلاعات به صورت توزیع پرسشنامه بین مراجعان به پارک اخذ شده و تحلیل نهایی برروی آن صورت گرفته است.
یافته های تحقیق نشان می دهند که پارک ها و فضاهای سبز شهری از مهم ترین عوامل مؤثر در شکل دهی به پایداری اجتماعی و همبستگی های شهری اند ولی عواملی مانند مشکلات زندگی شهری، ایمنی پارک و فضاهای سبز، امنیت و متناسب نبودن امکانات مورد نیاز برای گرو ههای مختلف سنی و جنسی دراین مکان ها از جمله عوامل کاهش تمایل شهروندان برای استفاده از این عرصه ها م یباشند.
منبع : نشریه محیط شناسی ،سال سی و سوم،شماره 44 زمستان 86 ،صفحه 104-95
دانلود متن کامل مقاله در ادامه مطلب....
تلفیق تفرج و حفاظت از منظر شهری نمونه موردی: رود دره درکه - تهران
نگین شعبانی
چکیده
برنامهریزی سبزراهها یکی از مهمترین ابزارهای برنامهریزی در ارتقاء کیفیت زندگی ساکنان شهر است. فضاهای سبز و سبزراهها به علت دارا بودن نقشعمده در افزایشکیفیتهوا و ایجاد تغییرات مثبتدر اقلیم محیطهای شهری، برای نگهداری از کیفیت زیستمحیطی شهرها ضروری هستند و ارزشهای زیباییشناختی این محیطها را به نحو قابل توجهی افزایش میدهند.
حفاظت از سیستمهای طبیعی بوم شناختی، فراهم آوردن فرصتهای تفریحی گسترده برای مردم در درون مناطق شهری و نواحی روستایی، تأمین منافع اقتصادی و حفاظت از ارزشهای فرهنگی و میراث تاریخی از جمله مزایای برنامهریزی سبزراهها هستند. توسعه و گسترش شهر تهران به سوی رشته کوه البرز و دامنههای شمالی سبب از بین رفتن فضاهای باز و سبز، باغات، مناطق ارزشمند درهها و کوهپایه و ایجاد تغییر و تحولاتی جبران ناشدنی در این محدوده شده است. احداث ساختمانها، پلها، جادهها در حریم و حتی بستر درههای شمالی تهران در کنار استفادههای فراغتی روند طبیعی را در این نواحی دچار اختلال نموده و سببتغییر منظر در این مناطق باارزش بومشناختی گردیده است. در این میان برنامهریزی این درهها به عنوان سبزراه میتواند در بهبود وضعیت زیستمحیطی این نواحی در کنار ایجاد پتانسیلهای تفریحی برای ساکنان شهر موثر باشد.
بنابراین، این نوشتار درصدد استتا با مرور ادبیاتو پیشینه سبزراهها، به معرفی این ابزار برنامهریزی در جهتبهبود وضعیت درههای شمالی شهر تهران با تمرکز بر دره درکه بپردازد.
کلید واژهها: سبزراه، برنامهریزی سبزراه، درههای شمالی تهران، دره درکه.
منبع : نشریه غلوم محیطی ، بهار1385
دانلود متن کامل مقاله در ادامه مطلب....
تقویت شبکه اکولوژیکی شهرها با تاکید بر رود - دره درکه به عنوان کریدور سبز
دکتر علی اکبر تقوایی
سمانه جمشیدی
چکیده:
پیشرفت های تکنولوژی و اسکان بشر در مناطق شهری با افزایش بهره وری از مواهب طبیعی بیش از ظرفیت محیط - باعث ضایعاتی در آنها می شود، این ضایعات در مرور زمان زندگی طبیعی، چرخه و زنجیره حیات (اکوسیستم) مناطق شهری را دچار اختلالات کرده است. یکی از راه حل هایی که به منظور طراحی اکولوژیک پیشنهاد می شود تقویت شبکه های اکولوژیکی در شهرها است؛ تا هم گونه های طبیعی حفظ شده، تقویت و توسعه یابند و هم روابط متقابل انسان و فضای سبز افزایش یابد. به منظور تقویت عملکرد این سرمایه های طبیعی می توان شبکه های اکولوژیکی را با شبکه های شهری تلفیق نمود تا کریدورهای سبزی به وجود آیند که همچون تنفس گاه های طبیعی شهرها عمل می کنند. هدف از مقاله حاضر ارائه راهکارهای پیشنهادی به منظور تقویت شبکه های اکولوژیکی در شهرهاست. در این راستا به منظور انطباق این اصول با مناطق کشورمان، رود - دره درکه به عنوان کریدور سبز در بافت شمال تهران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
واژگان کلیدی:
کریدور سبز، شبکه اکولوژیکی، رود - دره درکه، تفرج و محیط زیست، شبکه شهری
منبع : نشریه اینترنتی منظر (معماری منظر)
دانلود فایل PDF مقاله در ادامه مطلب
ادامه مطلب ...دانلود مقالات زیست محیطی
تحلیل الگوی تمرکز خدمات شهری و آثار زیست محیطی آن در شهر تهران
فرانک سیفالدینی ، حسین منصوریان
چکیده:
توسعة پایدار شهری مبین ایجاد تعادل بین توسعه فیزیکی نواحی شهری، برابری در فرصتهای شغلی، مسکن، خدمات اساسی، زیرساختهای اجتماعی، حمل و نقل و کیفیت محیط در نواحی شهری است. افزایش سریع جمعیت شهری و به تبع آن توسعه نواحی پیرامونی و توزیع نابرابر خدمات عمومی در شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعة نگرانیهای فزایندهای را در مورد آثار زیست محیطی گسترش بیرویة شهری برانگیخته است. در این راستا، این مقاله ارتباط بین گسترش بیرویة شهری، الگوی توزیع خدمات عمومی و کیفیت محیط را در شهر تهران مورد بررسی قرار میدهد. با استفاده از تصویر ماهوارهای ETM+ و دادههای شهری، شاخص دسترسی به خدمات عمومی و شاخصهای مربوط به کیفیت محیط شامل آلودگی هوا، پوشش گیاهی، دمای سطح زمین و آلودگی صوتی استخراج شده است. تحلیل مکانی الگوی توزیع خدمات شهری براساس آماره موران و آماره حاکی از تمرکز معنادار خدمات در مرکز شهر و رابطة معنادار آن با شاخصهای زیست محیطی است. به عبارت دیگر قطبیگرایی خدماتی در مرکز شهر تهران، مشکلات زیست محیطی گوناگونی را برای نواحی مرکزی شهر به همراه داشته است. تحلیل مکانی شاخصهای زیست محیطی نیز وجود خوشههای مکانی معنادار نامطلوب را در نواحی مرکزی شهر تهران مورد تأیید قرار میدهد. نتایج این مطالعه میتواند به سیاستگزاران و تصمیمگیرندگان شهری در ایجاد و اجرای سیاستهای خاص به منظور اصلاح یا جلوگیری از آثار زیست محیطی گسترش بیرویه شهر کمک کند.
کلیدواژهها : آلودگی صوتی ، دسترسی ، آلودگی هوا ، پوشش گیاهی ، دمای سطح زمین
منبع : نشریه محیط شناسی (دوره: ۳۷، شماره: ۴)
برای دریافت فایل متن کامل مقاله به ادامه مطلب بروید...
برای مشاهده سایر مقالات این وبلاگ اینجا کلیک نمائید .
تحلیلی بر عملکرد قوانین زیست محیطی در ایران
بهنوش خوش منش
الهام سفلایی
چکیده:
با بروز بحرانهای زیست محیطی و آگاهی انسان به برخی عوامل مادی و ظاهری آن ، جوامع پیشرفته سعی در جستجوی راههایی برای حفظ وضع موجود نمودند که در جهت دستیابی به هدف حفاظت از محیط زیست می بایست بستری مورد استناد و استفاده قرار می گرفت که قابلیت اجرا در جوامع را داشته و از ارزش و اعتبار برخوردار باشد. چنین بود که به مرور زمان قوانین زیست محیطی با هدف حفاظت از محیط زیست و بهره برداری پایدار نسلهای حاضر و بعد توسعه یافت.
مروری اجمالی بر سیر تصویب و تحولات قوانین مرتبط با محیط زیست نشان می دهد که از سال 1307 که اولین مواد قانونی مربوط به شکار در قانون مدنی ایران گنجانیده شد تا سال 1350 که سازمان شکاربانی و نظارت بر صید به سازمان حفاظت محیط ز یست تغییر یافت و پیش گیری و ممانعت از اعمالی که به آلودگی یا تخریب محیط زیست منجر شود به این سازمان واگذار شد ، جملگی قوانین مصوب به نحوی با شکار و صید و ماهیگیری مرتبط بوده است . به عبارت دیگر تا سال 1350 تنها در مورد حیوانات شکاری کشور ( یکی از اعضاء مح یط زیست ) قانون وضع شده است .در سال 1353 سازمان محیط زیست پس از تصویب قانون 21 ماده ای حفاظت وبهسازی محیط زیست اختیارات و صلاحیت های قانونی نسبتاً وسیعی به دست آورد به عبارتی قوانین محیط زیست وارد بستر جدیدی خارج از محیط طبیعی گردید و جهت گیری قوا نین به سوی محیط زیست انسانی نیز سوق پیدا کرد ..در این مقاله سعی گردیده است به بررسی تعدادی از این قوانین و میزان اثر بخشی آنها در روند اجرا و همچنین مشکلاتی که وجود دارد بپردازد.
دانلود فایل PDF مقاله (متن کامل) در ادامه مطلب
ادامه مطلب ...طراحی پارک جنگلی با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی
داود اکبری
محمد علی رجبی
چکیده
ضرورت ایجاد پارک جنگل ی در اکثر مناطق کشور ، ما را بر آن واداشت تا به طراح ی آن از طر ی ق س ی ستم اطلاعات مکانی بپرداز یم. منطقه مورد مطالعه پارک جنگلی باغو است که در اطراف شهرستان مینو دشت واقع گردیده , وسعت آن بالغ بر ۱۰۰ هکتار و ارتفاع آن از سطح دریای آزاد از ۲۰ تا ۴۳ متر در نوسان است. شیب عمومی باغو بین ۳ ۰ درصد و فاقد پستی و بلندی می باشد.
در این تحقیق ابتدا مناطق قابل برنام ه ریزی برای تفرج و مناطق غیر قابل برنامه ریزی مشخص گردید، سپس برای مناطق قابل برنام ه ریزی برای تفرج با توجه به جاد ه های اصلی و فرعی موجود، تی پ های درختی و در مواردی با دخالت نظر طراح واحدهای ارزیابی انتخاب گرد ید. آنگاه با توجه به مطالعات انجام شده و نقش ه هایی که تهیه گردیده است و همچنین با عملیات میدانی و جنگل گردشی فاکتورها یی به عنوان عوامل ارزیابی واحد ها تعیین گردیدند و برای هر یک از عوامل فوق مدل مربوط به آن با توجه به شرایط رویشگاهی مشخص و ار ائه گردید. تشریح هر واحد جداگانه انجام و با تشکیل جدول مربوطه، هر کدام از واحدها با عوامل مذکور مورد محک قرار گرفت و نمره های کمی و کیفی برای آن منظور و با جمع بندی نمرات مربوطه، توان هر یک از واحدها تعیین و در پایان با وصل نمودن واحدهای مربوط به هر یک از طبقات، نقشه طبقه بندی توان تفرجی تهیه گردید.
دانلود فایل PDF مقاله (متن کامل) در ادامه مطلب
ادامه مطلب ...دانلود فایل pdf متن کامل مقاله در ادامه مطلب
برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .
مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا
نوع فایل: pdf
حجم فایل: 446.6 Kb
ادامه مطلب ...