پارکهای ملی و مناطق حفاظت شده لزوم طبقه بندی – مشکلات مدیریت
مهندس هنریک مجنونیان
چکیده :
با تجزیه و تحلیل اهداف حفاظت می توان مناطق را از نظر مدیریت طبقه بندی نمود. طبقه بندی مناطق این امکان را بوجود می آورد که تمامی پارکهای ملی و مناطق حفاظت همپایه در سطح جهان تحت مدیریت مناسب و همسانی قرار گیرند. طبقه بندی اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی که بیش از یکدهه پیش از این تدوین گردیده و هنوز اهمیت خود را حفظ کرده‘ متاسفانه در بسیاری از کشورها مورد توجه قرارنگرفته است. برای دستیابی به اهداف استراتژی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی طبقه بندی مناطق از جهت حفاظت و مدیریت امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. موانع اصلی دستیابی به حفاظت مطلوب ‘ نابرابری رشد مناطق حفاظت شده در برابر گسترش تخریب طبیعت‘ نارسائیهای عمده مدیریت در مناطق حفاظت شده لزوم حفاظت مطابق با رهنمودهای اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی و انطباق مناطق حفاظت شده درایران با سیستم طبقه بندی اتحادیه از مواردی است که در این مقاله مورد بحث قرار گرفته اند.
منبع : مجله محیط شناسی - دوره 14
برای دانلود فایل PDF این مقاله (متن کامل مقاله) به ادامه مطلب بروید .
ادامه مطلب ...
دانلود مقاله زیست محیطی (فایل pdf)
معیارهای پیشنهادی برای
ارزیابی مناطق ساحلی - دریایی
به منظور
تعیین مناطق تحت حفاظت ساحلی - دریایی ایران
مهندس هنریک مجنونیان
دکتر افشین دانه کار
تدوین معیارهای انتخاب مناطق تحت حفاظت ساحلی - دریایی، رویکردی مرسوم و منطقی در ایجاد پشتوانه علمی برای انتخاب مناطق تحت حفاظت در ناحیه ساحلی کشور به شمار می رود. فقدان مناطق تحت حفاظت ساحلی - دریایی در میان شبکه مناطق حفاظت شده رسمی کشور ضرورت وجود معیارهایی را که همچون مدل اطلاعاتی، تصمیم گیران را در انتخاب مناطق یاری می دهد بیشتر آشکار می سازد. تدوین این معیارها و نحوه به کارگیری آنها از طریق روش شناسی، موجب می شود که دامنه انتخاب های نادرست محدود شود و گزینش این مناطق را از حیطه افراد غیر متخصص خارج کند و به روش های سلیقه ای، ذهنی و توصیفی لگام زند و این اقدام را با برخورداری از پشتوانه علمی و در حیطه حرفه ای گری و متخصصان قرار می دهد.
در این مطالعه با بررسی معیارهای مشابه در سطح جهان و ملاک های پیشنهادی نهادهای معتبر بین المللی، بویژه آیمو و آی.یوسی.ان و تجربیات مشابه در داخل کشور، 15 معیار اصلی و 23 معیار فرعی که به صورت ارزشگذاری عددی عمل می کند، برای انتخاب مناطق تحت مدیریت در سواحل کشور تعیین شد.
معیارهای تدوین شده با مناطق تحت حفاشت موجود در سواحل جنوبی دریای خزر ارزیابی شد. نتیجه کاربرد معیارهای فوق توسط کارشناسان ادارات کل محیط زیست استان های ساحلی فایده مندی، سهولت و اجرایی بودن این معیارها را آشکار ساخت. ارزیابی با معیارهای پیشنهادی نشان داد پناهگاه حیات وحش میانکاله با اهمیت ترین منطقه تحت حفاظت ساحلی کشور در حوضه دریای خزر است.
خلیج گرگان و تالاب گمیشان در جنوب شرق دریای خزر نیز واجد ارزش های محیط زیستی بالا می باشند و لازم است عنوان حفاظتی مناسبتری را کسب کنند. به این ترتیب پارک ملی ساحلی - دریایی بوجاق در دهانه رودخانه سفید رود و پناهگاه حیات وحش لوندویل در سطح پایین تر از عنوان ثبت شده رسمی و قانونی خود ارزیابی گردید. لازم است در ارتباط با ارتقای کیفیت این مناطق اقدامات ضروری، بویژه در ارتباط با رفع تعارضات صورت گیرد، تا این مناطق بتوانند برازنده عنوان رسمی خود باشند. این مطالعه عناوین پناهگاه حیات وحش امیر کلایه، پناهگاه حسات وحش سلکه و منطقه حفاظت شده سیاه کشیم را مناسب با ارزش های محیط زیستی موجود این مناطق مورد ارزیابی قرار داد.
کلید واژه: آیمو، آی. یو. سی. ان، تالاب ساحلی، حفاظت، دریای خزر، معیار محیط زیستی، مناطق تحت حفاظت، مناطق حساس دریایی، مناطق حفاظت شده دریایی، ناحیه ساحلی
منبع : نشریه محیط شناسی، دوره 30، شماره 35، پاییز 1383
دانلود فایل pdf متن کامل مقاله در ادامه مطلب .
برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .
مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا
فراخوان جایزه دانشمند جوان انسان و کره مسکون (MAB) و 2012
یونسکو هر سال با هدف تشویق دانشمندان جوان کشورهای در حال توسعه به تحقیق در خصوص مسائل مرتبط با ذخیرهگاههای زیست کره و همچنین تبادل اطلاعات و تجربیات بین دانشمندان نسل جدید، جایزهای را با عنوان دانشمند جوان انسان و کره مسکون(MAB) اعلام میکند.
متقاضیان دریافت جایزه باید تا40 سال سن داشته باشند و پروژههایی را در ارتباط با ذخیرهگاههای زیستکره پیشنهاد دهند. این جایزه حدود 5000 دلار امریکا میباشد و پروژههای پیشنهادی باید حداکثر در مدت دو سال کامل شود.
متقاضیان باید مدارک خود را حداکثر تا تاریخ 20 بهمن 1390 به کمیسیون ملی یونسکو - ایران ارسال کنند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و فرم مربوط به فراخوان کلیک نمایید.
گزارش یونسکو در خصوص پیشرفتهای ایران در زمینه آموزش برای توسعه پایدار
با
توجه به مباحث مطروحه و گزارشات ارائه شده توسط نمایندگان وزارتخانهها،
نهادها و موسسات دست اندرکار آموزش برای توسعه پایدار و متخصصان و
دانشگاهیان در کارگاه ملی پیشرفتهای جمهوری اسلامی ایران در زمینه آموزش
برای توسعه پایدار و رویکرد کشوری تا پایان 2013، که در تاریخ 15 آذر 1389
در کمیسیون ملی یونسکو برگزار شد، جمع بندی موضوع های مطرح شده در سه مقوله
به شرح زیر می باشد: الف- مطالعات نظری در زمینه آموزش برای توسعه پایدار
در
این بخش، دادهها نشان میدهد که ادبیات علمی و ترمینولوژیهای بینالمللی
مربوط به آموزش برای توسعه پایدار، و مولفههای نظری مربوط به آموزش برای
توسعه پایدار هم در متون مربوط به سیاست گذاریهای کلان کشور وارد و هم در
دستورالعملهای اجرایی و فعالیتهای سازمانها و نهادها ادغام شده است.
چالش اصلی در این بخش، پایداری دادههای مربوط به مطالعات نظری است که باید
به طور متناوب در برنامهها لحاظ و با چارچوب عملیاتی و کاربردی برنامهها
ادغام شود.
ب- اجرای برنامهها
گزارشات ارائه شده در زمینه
فعالیتهای نهادها در زمینه آموزش برای توسعه پایدار نشان میدهد که از
آغاز دهه تاکنون اقدامات چشمگیری در سطح ملی انجام شده است از جمله توسعه
کمی آموزشی، ارتقای دسترسی به آموزش، حذف تفاوتهای جنسیتی در آموزش، متنوع
سازی روشها، ساختارها و محتوای آموزشی، توسعه مهارتهای شغلی در آموزش و
ارتقای ترویج فرهنگ زیست محیطی. دادهها نشان میدهد که مفهوم توسعه
پایدار از محیط زیست طبیعی به سایر زیستبومها از جمله زیستبومهای سیاسی،
اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گسترش پیدا کرده است. بزرگترین چالش در این
بخش، بومیکردن نظرات و مفاهیم مربوط به آموزش برای توسعه پایدار و ارائه
الگوی ایرانی- اسلامی از مفهوم پیشرفت در زمینه آموزش برای توسعه پایدار
است. بخش بسیار زیادی از عملکرد نهادها، فعالیتهای عمومی است. در بسیاری
از آنها، عملکردهای عمومی از فعالیتهای ویژه آموزش برای توسعه پایدار
تفکیک نشده است. محور کیفیت در آموزش به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته
است. تناسب آموزش با بافت اجتماعی، همچنین آموزشهای اجتماعی کلیه اقشار
اجتماعی که باید توسط رسانهها انجام شود، عملی نشده است. با توجه به
جامعیت آموزش برای توسعه پایدار، کل جامعه باید یادگیرنده باشند. ویژگی
جامعه یادگیرنده این است که تمام سلولهای اجتماعی به هم یاد بدهند و یاد
بگیرند. در چنین جامعهای آموزش به نسل و قشر خاصی محدود نمیشود، حتی
سیاستگذاران، تصمیمگیران و برنامهریزان نیز باید آموزش لازم را در زمینه
آموزش برای توسعه پایدار کسب کنند تا بتوانند آن را در برنامه ریزیها
ملحوظ کنند.
ج- سنجش پیشرفت
دادهها نشان می دهد که در این مقوله
فعالیت چندانی در کشور صورت نگرفته است. شاخصهای پایداری در کشور طراحی
نشدهاند تا از طریق آنها بتوان میزان پیشرفت را مورد سنجش و ارزیابی قرار
داد. با تعیین شاخصهای پایداری می توان روشهای ناموفق را اصلاح کرد. فرضی
که در این زمینه می توان قائل شد، ضعف پژوهش در زمینه مولفههای آموزش
برای توسعه پایدار است. سه مفهوم مرتبط با برنامه آموزش برای توسعه پایدار،
توسعه، پایداری و ارتباط بین اجزاء و عناصر میان نسلی است. در ارتباط با
مفهوم اول، "توسعه"، گامهای بسیاری در حوزههای مختلف در کشور برداشته شده
است. در خصوص مقوله دوم، "پایداری"، توجه ویژهای صورت نگرفته و دادهها
نشان میدهد که ارتباط بین اجزاء و عناصر میان نسلی نیز مورد غفلت قرار
گرفته است. علاوه بر این، نهاد متولی سنجش پیشرفت در سطح ملی مشخص نیست.
توصیهها:
1-
آموزش: ادغام آموزش برای توسعه پایدار و موارد مرتبط با آن در کلیه سطوح
آموزش رسمی و غیر رسمی در سایه رویکردی منسجم و نظاممند، به ویژه از طریق
تدوین رویکردهای تربیتی موثر، آموزش معلمان و اساتید دانشگاهها، طراحی
برنامههای جدید درسی (بهبود روشها، محتوا و اهداف آموزشی)، ایجاد
رشتههای جدید دانشگاهی، یادگیری فنی و حرفهای، تقویت پیوند آموزش با جهان
کار، تقویت پیوند میان آموزش رسمی و غیر رسمی، بسط آموزش برای توسعه
پایدار به کلیه سطوح آموزش و کاربرد آن در دستیابی به آموزش کیفی. از
نهادهای متولی آموزش کشور اعم از وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات
و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان آموزش فنی و
حرفهای دعوت میشود، محورهای فوق را در سرلوحه برنامهریزیهای خود در
ارتباط با تقویت برنامه آموزش برای توسعه پایدار در سطح ملی قرار دهند.
2-
پژوهش: با توجه به اینکه از آغاز دهه تاکنون، فعالیتهای پژوهشی در خصوص
مولفههای تشکیلدهنده آموزش برای توسعه پایدار به اندازه کافی صورت نگرفته
است، از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاهها و موسسات پژوهشی
درخواست میشود در خصوص مولفههای آموزش برای توسعه پایدار، پژوهشهای لازم
را انجام دهند تا زمینه تحقق تولید دانش به روش شبکهسازی برای توسعه
پایدار تحقق یابد و دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی بتوانند
متناسب با زمینههای کاری خود در نقش مراکز نوآوری و مراکز تخصصی برای
ایجاد و به اشتراک گذاشتن دانش در زمینه آموزش برای توسعه پایدار فعالیت
کنند و با همکاری نهادها و وزارتخانههای مسئول و متولی برنامه (نظیر
وزارت آموزش و پرورش، سازمان حفاظت محیطزیست، سازمان آموزش فنی و
حرفهای، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان ملی جوانان، شهرداری
و..... ) و نهادهای غیردولتی و مردمی، شاخصهای پایداری را در حوزههای
اولویتدار از قبیل کیفیت آموزشی، پایداری یادگیری، آلودگی آب و هوا،
انرژی، سلامت، بهداشت و تغذیه و.... تهیه کنند تا زمینه لازم برای سنجش
پیشرفت فراهم شود و فعالیتهای اولویتدار تا پایان دهه (2013) تعیین شود.
3-
افزایش درک و آگاهیهای عمومی از توسعه پایدار در سطح جامعه: آموزش برای
توسعه پایدار و یادگیری مادامالعمر به دستیابی به شیوههای زندگی مبتنی بر
اقتصاد، عدالت اجتماعی، امنیت غذایی، انسجام اکولوژیکی، شیوههای پایدار
امرار معاش، احترام به کلیه اشکال زندگی و ارزشهای مهم مرتبط با انسجام
اجتماعی و اقدام مشارکت محور میانجامد. به این منظور جلب مشارکت و ارتقای
نقش رسانهها به ویژه صدا و سیما در افزایش درک و آگاهیهای عمومی از مسائل
مربوط به پایداری ضرورت مییابد. در این میان، سازمان صدا و سیما با توجه
به برد و تنوع مخاطبانی که در سراسر کشور دارد، می تواند اصلیترین نهاد
جهت آموزش عمومی و فراگیر اجتماعی به منظور انتقال موضوعات و مفاهیم مربوط
به آموزش برای توسعه پایدار محسوب شود که در نهای کشور را به ایجاد
جامعهای مقاوم، سالم و پایدار سوق دهد. از این رو از سازمان صدا و سیما
درخواست میشود نقش محوری را در آموزش اجتماعی مربوط به توسعه پایدار به
عهده گیرد و با همکاری کمیسیون ملی و نهادهای ذیربط برنامههایی را در جهت
آگاهسازی افکار عمومی در زمینه آموزش برای توسعه پایدار تهیه و اجرا کند.
4-
تقویت مشارکت و نقش کلیدی نهادهای جامعه مدنی از جمله انجمنهای علمی،
سازمانهای غیردولتی، سازمانهای مردم نهاد (سمن) در طراحی، اجرا و ارزیابی
فعالیتهای مربوط به آموزش برای توسعه پایدار. زیربنای آموزش برای توسعه
پایدار، اصولی است که در حمایت از زندگی پایدار، مردم سالاری و رفاه انسانی
تدوین شده است. حفاظت زیست محیطی و مرمت آثار فرهنگی، حفاظت از منابع
طبیعی و استفاده پایدار از آنها، یافتن راه حل برای الگوهای ناپایدار مصرف و
ایجاد جوامع عدالت محور نیاز به درگیرسازی فراگیر اجتماعی دارد که در این
میان نهادهای جامعه مدنی با توجه به سازوکارها و مخاطبان ویژهای که دارند
می توانند نقش مهمی در انتقال مفاهیم مربوط به دهه و آموزش مخاطبین ویژه
خود ایفا کنند.
5- ترویج رویکرد بین بخشی: توانمندسازی اجتماعی برای
رویارویی با مشکلات مربوط به پایداری نیاز به رویکردهای هماهنگ بین بخشی و
بین وزارتی دارد که بخش دولتی، تجاری، جامعه مدنی، جوامع محلی و جوامع علمی
را نیز شامل شود.
6- سرمایهگذاری در زمینه آموزش برای توسعه پایدار،
سرمایهگذاری برای آینده و اقدامی نجات بخش است. الگوهای توسعه ناپایدار،
آثار مخرب انسانی، اجتماعی و اکولوژیکی به همراه دارد که امکانات نسلهای
حال و آینده و پایداری زندگی در کشور را به چالش میکشد. از این رو از
نهادهای متولی سیاستگذاری (معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست
جمهوری و مجلس شورای اسلامی) درخواست میشود، تمهیدات لازم را برای بسیج
منابع و تخصیص هزینههای کافی در زمینه آموزش برای توسعه پایدار تدارک
بینند و اقدامات لازم را جهت لحاظ کردن آموزش برای توسعه پایدار در
برنامهریزیها انجام دهد.
7- ترویج گفتگوهای ملی مبتنی بر شواهد برای
سیاستگذاریهای آتی در زمینه آموزش برای توسعه پایدار با تکیه بر نتایج
پژوهشها، بررسیها و راهبردهای ارزیابی و به اشتراک گذاشتن بهترین تجارب
در زمینه آموزش برای توسعه پایدار و ایجاد نشانگرهای ملی برای آموزش برای
توسعه پایدار که بیانگر اجرای موثر آموزش برای توسعه پایدار و بازبینی موثر
فرآیندها و نتایج آن هستند. در این ارتباط، توصیه میشود نشستهای سالانه
با همکاری کمیسیون ملی و نهادهای ذیربط به منظور ارزیابی و سنجش پیشرفت
برنامه آموزش برای توسعه پایدار در سطح ملی برگزار شود.
8- تعیین یک
نهاد ملی جهت ایجاد هماهنگی و نظارت بر سنجش پیشبرد فعالیتهای مربوط به
آموزش برای توسعه پایدار تا پایان دهه: با توجه به ماهیت بین بخشی و بین
نهادی کمیسیون ملی، شرکت کنندگان در کارگاه توصیه کردند کمیسیون ملی
یونسکو- ایران به عنوان نهاد هماهنگ کننده در ارتباط با اجرای برنامه در
سطح ملی تعیین شود.
منبع : وبسایت کمیسون ملی یونسکو - ایران
طراحی فضای سبز شهری برای دارا بودن از حداقل زندگی پذیری ( Liveability ) باید دست کم:
- سیزده هزار متر مربع پارک برای هر هزار نفر ساکن داشته باشد.
- ۹۰ درصد ساکنان در شعاع ۳۵۰ متری خود یا ۱۰ دقیقه پیاده روی یک پارک داشته باشند
( برای تعین مناطقی که نیازمند فضای سبز در اولویت بیشتر هستند نخست اطراف هر پارک را با شعاع ۳۵۰ متر از هر خیابان به رنگ سبز درآورید ، سپس از شعاع ۳۵۰ تا شعاع ۷۰۰ متر را به رنگ زرد درآورید و این کار را برای ۳۵۰ متر بعدی با رنگ قرمز تکرار کنید. تا وقتی که همه نقاط نقشه شهری رنگ شوند. سپس از روی رنگها متوجه می شوید که اگر بودجه ای برای ساخت پارک محله ای دارید کجای نقشه بهترین جای خرج کردن آن است. این چنین نقشه هایی به واقع برای مهندسان ما ضروری هستند و به عنوان نوعی نقشه راه برای اولویت بندی پروژه ها عمل می کنند تا وقتی که کم کم در آینده هیچ ناحیه قرمز و بعد از آن زرد نداشته باشیم و همه نواحی شهرمان سبز باشد.
- حد اقل ۲۰ درصد فضاهای شهر به عنوان فضای عمومی در اختیار شهرداریها باشد.
-فضای سبز خیابانها دارای مسیرهای پیاده روی خوب تعریف شده و امن و مرتبط به همه ساختمانها باشد.
بررسی خواص مهندسی و زیست محیطی رسوبات منطقه شمالشرق اردکان
امیرفضل طوسی ، خلیل رضایی
ادامه مطلب ...
کیانوش غفاری پور ، صادق صانعی دهکردی محسن حیدری سورشجانی
چکیده
اجرای ساخت و سازهای مهندسی، بخصوص در مناطق طبیعی و بکر، باعث ایجاد خسارات زیست محیطی و صدمه به حیات محیط زیست می شود. انقراض برخی گونه های گیاهی و جانوری و همچنین افزایش آلودگی آب و خاک و کاهش سطح ایستابی از عوارض شایع در حفاری تونلها هستند. در این مطالعه با بررسی تغییرات ناشی از احداث تونل گردنه رخ، به تحلیل آسیبهای زیست محیطی ایجاد شده پرداخته شده است. با در نظر گرفتن لزوم احداث این تونل و با توجه به آسیبهای زیست محیطی جاده قدیمی و مقایسه این آسیبها، احداث این تونل از لحاظ زیست محیطی و صنعت کشاورزی مقرون به صرفه و سالم تر به نظر می رسد.
واژههای کلیدی: تونل گردنه رخ، محیط زیست، خطرات
این مقاله در چهاردهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران ارائه گردیده است .
برای دانلود فایل PDF این مقاله ( متن کامل مقاله ) به ادامه مطلب بروید .
پسورد فایل فشرده : www.mohitesabs.blogsky.com
برای دیدن سایر مقالات زیست محیطی اینجا کلیک کنید .
چکیده:
این مقاله در چهاردهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران ارائه گردیده است .
برای دانلود فایل PDF این مقاله ( متن کامل مقاله ) به ادامه مطلب بروید .
پسورد فایل فشرده : www.mohitesabs.blogsky.com
برای دیدن سایر مقالات زیست محیطی اینجا کلیک کنید .
ادامه مطلب ...
شهریار کریمدوست ، لیلا اردبیلی
چکیده :
گرد و غبار یک فرایند طبیعی در مناطق بیابانی و صحراهاست که در اثر عملکرد بادهای قوی بر سطح خاک رخ داده و سبب معلق شدن ذرات ریز خاک در فضای نزدیک سطح زمین می شود. در سال های اخیر، تاثیر عوامل طبیعی همانند خشکسالی های مداوم، کاهش بارندگی و رطوبت نسبی محیط به همراه تشدید فاکتورهای محیطی نظیر استفاده بی رویه از منابع آبی مناطق بیابانی، از بین رفتن نیزارها و وقوع جنگ موجب خش کشدن تالاب ها و دریاچ ههای بیابان های شرق عراق و عرص ههای جنوبی کشورمان و تنک شدن یا از بین رفتن کامل پوشش گیاهی در این مناطق گردیده است. نتیجه چنین وقایعی گسترش شدید گرد و غبار که به نام ریزگرد معروف هستند، در بخش های غربی، جنو بغربی و مرکزی ایران بوده و توانسته در کوتاه مدت اثرات نامطلوبی بر محی طزیست، اقتصاد و سلامت ساکنین 17 استان کشور به ویژه شهرهای مرزی همانند اهواز و کرمانشاه بر جای گذارد.
کلید واژه : گرد و غبار؛ بیابان؛ خشکسالی؛ شهرهای مرزی؛ عراق
منبع: چهاردهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران و بیست و هشتمین گردهمائی علوم زمین، 25 الی 27 شهریور ماه 1389؛ دانشگاه ارومیه
توضیح: به دلیل حجم بالای دانلود فایل pdf و همچنین درخواست های فراوان بازدیدکنندگان وبلاگ متن کامل این مقاله در حال تایپ می باشد و با اتمام کار تایپ بر روی وبلاگ قرار خواهد گرفت.
برای مشاهده متن تایپ شده این مقاله بر روی لینک پایین کلیک نمائید.
دانلود فایل pdf متن کامل مقاله در ادامه مطلب
برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .
مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا
ادامه مطلب ...
در حالی که امروزه همه شهرها توجه به محیط زیست را برای بهبود وضعیت اقتصادی یا حتی توریسم شهرهای خود سرلوحه کارهای خود قرار داده اند اما بعضی از آنها از بقیه جلوترند. شهرداران امروز سعی می کنند که در موضوعات مربوط به مبحث پایداری از یکدیگر پیشی بگیرند. در سراسر جهان شهرهای زیادی هستند که خوشبختانه توسط دولت های محلی مسئولیت پذیر اداره می شوند .این دولت ها به چیزهایی مانند فضای سبز یا دوچرخه سواری و حتی سیستم های حمل و نقل دوستدار محیط زیست توجه می کنند
در فهرست زیر 5 شهر جدیدی معرفی می شوند که می توان مدیریت آینده نگرانه و توجه فعالان اجتماعی آنها را به موضوع پایداری مشاهده کرد. فعالیتهایی که در این شهرها صورت گرفته می تواند الگویی برای شهرداران و همچنین برنامه ریزان شهری دیگر نقاط جهان باشد.
آکرا،غنا
این شهر مانند دیگر همتایان آفریقایی اش به دنبال ایجاد توازن در رشد اقتصادی و توسعه پایدار است، اکرا امسال توانستند جذاب ترین شهر فعال در زمینه پایداری در میان شهرهای آفریقایی باشد. این شهر با بکار گرفتن فناوری های نوین ارتباطی و اجرای راهکارهای جدید اقتصادی حالا در قله مراکز اقتصادی آفریقا به عنوان شهری سبز است. اکرا این موفقیت خود را با کمک سازمان های مردم نهاد محلی و دفاتر منطقه ای وابسته به سازمانهای بین المللی و شرکتهای بزرگ مخابراتی کسب کرده است که توانستند بهترین مسئولیت پذیری را در بین جامعه مردمی این شهر ایجاد کنند.
آدلاید، استرالیا
سال 2011 با سیلابها و خشکسالی هایش سال سختی برای استرالیا بود. اما آدلاید توانست در این سال تبدیل به بستر ساختمان سازی سبز و انرژی پاک شود.این شهر نزدیک به 30 سال است که برنامه ای برای بهبود کیفیت شهروندانش دارد. آدلاید می خواهد کنفرانس دوچرخه سواری را در اواخر ماه جاری برگزار کند تا نشان دهد که به حمل و نقل پاک توجه خاصی خواهد داشت. همچنین آنها استراتژی طراحی یکپارچه خود را از ماه ژوئن سال جاری بهره برداری خواهند کرد.
بلگراد،صربستان
پایتخت صربستان معروف به برخورداری از پرنشاط ترین زندگی های شبانه در میان شهرهای اروپا است اما در حالی که صربستان برای یکپارچه شدن با اتحادیه اروپا تلاش می کند فعالان اجتماعی این شهر به دنبال تلاش برای پیدا کردن روشهایی برای کنترل زباله ها و ملزم کردن دولت به پیگیری روشهای کشاورزی پایدار هستند. همچنین آنها تلاش می کنند تا وضع ساختمانهای این شهر را که اکثر آنها پیش از سال 1980 بنا شده اند را ساماندهی کنند.
برازیلیا، برزیل
درحالی که برزیل تلاش می کند تا به جایگاه ششمین قدرت اقتصادی دنیا دست پیدا کند برازیلیا با آن ساختمان های ناهمگون و بلند مرتبه اش در حال تبدیل شدن به جایی بهتر برای زندگی است، دیگر شهروندان مجبور نیست آخر هفته ها از ازدحام و شلوغی به ریودژانیرو پناه ببرند و با وجود سازمان هایی ماند (URBENVIRON) و پروژه های کوچک و بزرگ در سراسر شهر که ساختمان سازی سبز را الگوی فعالیت خود قرار داده اند تبدیل به یک شهر پیشرو شده است. منتظر پیشرفت های بیشتر برازیلیا به عنوان یک مدل موفق توسعه پایدار باشید.
ناپل، ایتالیا
در حالی که رم در آتش سیاست می سوخت، ناپل با بحران زباله ها مواجه شده بود. فعالان اجتماعی این شهر ابزارهای رسانه ای جدید و سیستم های هماهنگی اجتماعی قدیمی را برای پاکسازی شهرهای خود توسط شهروندان و اشتغال زایی به کار گرفتند. اجتماعات عظیم شهروندان داوطلب برای کمک به پاکسازی شهر و ایجاد گروههایی کوچک اما تاثیر گذار که می خواهند آبروی شهر را بازگردانند،مثال زدنی است. به پاس موفقیت این تلاشها آنها امسال میزبان چندین برنامه بزرگ بین المللی مانند نشست شهروندی سازمان ملل هستند.
امید سلیمی بنی: با پایان گرفتن زمان اجرای برنامه کاهش آلودگی هوا، حرف و حدیثهایی درباره برنامه جدید دولت برای برون رفت از مشکلات ناشی از آلاینده های جوی شنیده می شود. برخی از مسئولان می گویند دولت برای نوشتن برنامه جدید مبارزه با آلودگی تا جایی پیش رفته که برای تعیین وظایف تمام دستگاه های درگیر در آلودگی هوا دست و آستین بالا زده و مشغول جمع آوری نظرات مجریان است.
این را محمدرضا محمودی معاون عمرانی استاندار تهران در کافه خبر می گوید و از سوی دیگر برخی از مقامات بهداشت و درمان می گویند این کار در مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی انجام می شود. به گفته رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفت: برنامه جامع کاهش آلودگی هوای تهران در مرکز پژوهشهای مجلس در حال نهایی شدن است و پس از طرح در صحن مجلس، اجرایی می شود.
این مقام مسئول می افزاید : براساس بررسیهای انجام شده حداقل 12 وزارتخانه و سازمان در برنامه کاهش آلودگی هوا میتوانند نقش موثر داشته باشند و نقش برخی از سازمانها و وزارتخانهها مانند وزارتخانههای نفت، صنایع و معادن، کشور و شهرداری تهران در این برنامه، مهمتر و کلیدیتر است.
این در حالی است که تحقیقات "خبرآنلاین" نشان می دهد علاوه بر اینکه وظیفه ذاتی این مرکز، برنامه نویسی برای کاهش آلودگی هوای کلانشهر ها نیست، بلکه عملا تاکنون هیچ اقدامی در این مرکز درباره برنامه جامع کاهش آلودگی هوای تهران انجام نشده، زیرا تنها کار این مرکز، انجام تحقیق و پژوهش درباره مواردی است که از سوی مجلس ارجاع می شود.
مردانی، یکی از کارشناسان این مرکز در گفتگو با "خبرآنلاین" می گوید: "تنها کاری که اخیرا درباره آلودگی هوا در این مرکز انجام شده، یک جلسه کوتاه با یکی از نمایندگان مجلس بود که در آن، مسایل مرتبط با آلودگی هوای تهران بررسی اجمالی شد."
به گفته این کارشناس، خروجی این جلسه، مصوبه و یا برنامه ای نبود و تنها حالت اطلاع رسانی و جمع بندی مباحثی بود که در مجلس مطرح شده بود و با پایان این جلسه، اقدام دیگری در مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی انجام نشده است.
این در حالی است که هنوز سرنوشت برنامه جامع 10 ساله قبلی در هاله ای از ابهام است و هیچ یک از نهادهای درگیر در آن برنامه از جمله وزارت صنایع، وزارت نفت، سازمان محیط زیست و راهنمایی و رانندگی، هیچ بخشی از وظایف خود را انجام نداده اند.
برنامه بماند برای روزهای نیامده
با نزول برف و باران، بسیاری از مشکلات مانند خشکسالی و آلودگی هوا رفع می شود، این اتفاقی است که هر سال می افتد تا سال آینده که پدیده هایی مانند ثبات در هوای کلانشهرهایی مانند تهران و وارنگی هوا باز گردد، چند نفری را به بیمارستان و شاید گورستان بفرستد و چند روزی تعطیلی اجباری گریبان همه را بگیرد و حرف و حدیثها، دوباره تازه شود تا بار دیگر موضوع کاهش آلودگی هوای تهران و کلانشهر های کشور، جان تازه ای پیدا کند.
زمستان امسال، با تمام آلودگیهای هوا که گفته می شود نزدیک به 40 روز وضعیت بحران را تجربه کرد، و بیش از 100 روز، آلاینده های هوای تهران از وضعیت سالم بیشتر بود، گذشت، اکنون که باد بهاری می وزد و باران و برف، اندکی غبار و سم را از آسمان تهران پاک می کند، روزهای تیره و تار تنفس در هوای مسموم تهران به فراموشی سپرده شده و همگان از یاد برده اند در پاییز و زمستان امسال، چندین بار کشور به حالت نیمه تعطیل درآمد.
آمارهای تحریفی، مرگ و میر مبهم
از طرفی، سیاست "بگیر و ببندی" که با بالا گرفتن بحران آلودگی هوا در تهران، دستگاه های مختلفی را درگیر کرد، چندان کارآمد به نظر نمی رسید، زیرا با وجودی که نهادهایی مانند مجلس، بارها با اعلام آمار کشته شدگان ناشی از آلودگی هوا، سعی کرد افکار عمومی را متوجه وظایف دولت در این بخش کند، سازمانها و وزارتخانه های زیر مجموعه دولت، هر کدام به طریقی، این آمار را زیر سئوال بردند. از وزیر بهداشت و درمان که بارها گفت وزارت بهداشت آمار کشته شدگان آلودگی هوا را نمی پذیرد تا مقامات وزارت کشور که گفتند اگر کسی بتواند مرگ بر اثر آلودگی هوا را اثبات کند، جایزه خواهد گرفت، سعی کردند صورت مسئله را به هر نحو پاک کنند. آخرین این اظهار نظرها به سخنان دکتر کاظم ندافی از مسئولان وزارت بهداشت باز می گردد که در پاسخ به اظهارات اخیر عضو هیئت مدیره انجمن تولید کنندگان مخازن CNG و آماری که از افزایش مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در روزهای اخیر ارائه داده است، گفته آمار ارائه شده از سوی فرد مذکور به هیچ وجه مورد تایید وزارت بهداشت نیست به ویژه که در مواردی این آمار کاملا تحریف شده و خلاف واقع است.
مجلس یا دولت، برنامه ریزی با کیست؟
با وجودی که در برنامه سابق کاهش آلودگی هوای تهران، وظیفه سازمانهای دولتی مانند وزارتهای صنایع و نفت، محیط زیست و راهنمایی و رانندگی به روشنی معلوم شده بود، اقدام مشخص و قابل دفاعی انجام نشد و اکنون که قرار است برنامه جدید مبارزه با آلودگی هوا نوشته شود، از ابتدای امر مشخص نیست چه کسی باید این کار را به انجام برساند.
با این همه، برخی از مقامات مانند معاون استانداری تهران می گویند وزارت کشور با جمع آوری نظرات دستگاه هایی که باید این کار را انجام دهند، برنامه ریزی خواهد کرد و برخی از مسئولان وزارت بهداشت، امر را به گردن مجلس و مرکز پژوهشها می اندازند و نتیجه این می شود که از گامهای آغازین این راه، مسئولیتها در اظهارنظرهای رسانه ای گم می شود.
آنچنان که از گفته های کارکنان مرکز پژوشهای مجلس برمی آید، هیچ برنامه ای در این مرکز برای نگارش برنامه جامع مبارزه با آلودگی هوا وجود ندارد، پس در این میان، دولت تنها گزینه ای است که باید کار برنامه ریزی و تدوین کارهایی که قرار است هوای تهران را به شرایط سالم در طول سال نزدیک کند، انجام دهد.
ولی آیا اظهاراتی که برخی از مسئولان وزارت بهداشت درباره تدوین برنامه جامع رفع آلودگی هوا دارند، ناشی از چیست؟ عدم اطلاع از کارهایی که در بدنه دولت انجام می شود و یا فرافکنی در حوزه ای است که دولت، طبق اصل 50 قانون اساسی، باید عهده دار آن باشد؟ رویدادهای آینده نشان خواهد داد آیا عزم دولت برای چاره جویی این مشکل از حد پرواز هواپیماهای آب پاش فراتر رفته و یا اقداماتی مانند تعلل در پرداخت بودجه مصوب مترو و تعطیلات پیاپی در روزهای آلودگی و اضطرار هوا، در سال آینده و بحران آلودگی هوای پیش رو، همچنان ادامه خواهد یافت؟
خبر آنلاین - 16 بهمن 1389
قالیباف در حاشیه مراسم افتتاح پل تقاطع ابوسعید و وحدت اسلامی:
مشکل آلودگی هوا با یک برنامه چهار ساله حل میشود
بررسی اثرات زیست محیطی توسعه صنعتی در شهرستان شهریار
مسعود منوری 1
سعید ملماسی 2
رضا ارجمندی 1
زهرا صمدی طاری 3 (مسئول مکاتبات)
چکیده
شهرستان شهریار در غرب استان تهران واقع شده است . این شهرستان با 1329 کیلومترمربع وسعت، حدود 7% مساحت استان و 9% جمعیت آ ن را به خود اختصاص داده است که به دلیل نیاز روزافزون جهت استقرار واحدهای صنعتی، در فرایند توسعه بدون برنامه ریزی قرار گرفته و این مسأله می تواند در روند توسعه آتی، خسارات زیست محیطی غیر قابل جبرانی را ایجاد نماید.
در حال حاضر 1223 واحد صنعتی در سطح شهرستان وجود دارد که در 8 گروه صنعتی مشغول به فعالیت می باشد .بررسی صورت گرفت . UNEP آلودگی های حاصل از صنایع موجود، مانند آلود گی آب و فاضلاب، هوا، صدا و مواد زاید جامد بر اساس راهنمای 4 بر این اساس بخش عمده پساب های واحدهای صنعتی از نوع خنثی درگروه فاضلاب های معدنی و تجزیه کند درگروه فاضلاب های آلی می باشد . بیشترین فرایند تولید کننده آلودگی هوا در صنایع، پس ازفرایندگرمایش، به فرایند ترکیب مواد اختصاص داشته و آلاینده های هوا به حالت دود و ذرات معلق بیشتر ین موارد را در بر می گیرد. بخش عمده مواد زاید جامد صنایع از نوع قابل تجزیه بیولوژیک( مواد زاید شبه خانگی ) بوده و فرایند فراورش و تبدیل مواد، بیشترین فرایند تولید کنن ده مواد زاید می باشد . در زمینه آلودگی صوتی نیز بر اساس راهنمای مذکور مشخص گردید که تنها 181 مورد آلودگی صوتی در سطح زیاد وجود دارد.
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها بیانگر آن است که تعداد کارخانه های مجهز به سیستم مناسب تصفیه فاضلاب بسیار محدود بوده و می توان گفت صنایع عمدتا فاضلاب خود را بدون تصفیه و یا با تصفیه ای ناقص تخلیه می نمایند . دفع غیر اصولی پسماندهای صنعتی از جمله مشکلات دیگر به شمار می رود جایگاه های فعلی دفع زباله در سطح شهرستان نیز به دلیل عدم دفع اصولی، یکی از مراکز عمده آلاینده می باشد. عمده ترین سوخت مورد استفاده واحدهای صنعتی، گازوئیل و مازوت با پتانسیل قابل توجه آلایندگی هوا می باشد . در زمینه آلودگی صوتی نیزمشخص گردید که صنایع فلزی وصنایع تولید ماشین آلات از عمده ترین منابع ایجادکننده آلودگی صوتی در مقایسه با سایر گروه های صنعتی می باشد.
ادامه مطلب ...