منطقه حفاظت شده سرخ آباد طارم (زنجان)

این منطقه در شهرستان طارم قرار گرفته و زمینی به مساحت 100000 هکتار را به خود اختصاص داده است که دارای پنج جامعه گیاهی بشرح ذیل می‌باشد:

- درختان و درختچه‌ها

- گون و بوته‌ها

- گندمیان و شبه گندمیان

- فوربها وپهن برگها

- بالشتکی‌ها

علاوه بر این 4000 گونه گیاهی نیز در این منطقه شناسایی شده است. در این منطقه حیوانات وحشی و پرندگان گوناگون وجود دارد که به تفکیک عبارتند از: انواع حیوانات شامل کل و بز، خوک، خرس، پلنگ، خرگوش، گرگر، روباه، 14 گونه خزنده و مار، انواع پرندگان شامل کبک دری، تیهو، کبک، انواع مرغابی، انواع پرندگان شکاری، باقری قره و جغد. و از آبزیان نیز می‌توان دوزیستان و 6 گونه ماهی اشاره کرد. این منطقه با توجه به وسعت و پوشش گیاهی موجود به عنوان مهمترین زیست‌گاههای حیات وحش محسوب شده و یکی از غنی‌ترین مراکز جلب جهانگرد استان بشمار می‌آید.

منطقه حفاظت شده دشت سهرین زنجان

نطقه حفاظت شده سهرین در شهرستان زنجان واقع شده، وسعت آن در حدود 35 هزار هکتار است. حیوانات و پرندگان این منطقه نیز عبارتند از: آهو، خرگوش، روباه، لاک‌پشت، چهار گونه مار و همچنین پرندگانی مانند انواع کرکس، عقاب طلایی، سهره، زنگوله بال و باقری قره.این منطقه در حوزه روستای سهرین که از روستاهای هدف گردشگری استان زنجان میباشد است که در نزدیکی فرودگاه زنجان قرار دارد.  

دشت آهو خیز سهرین قسمتی از منطقه حفاظت شده سرخ آباد است که یکی از مناطق با ارزش و به عنوان آخرین زیستگاه آهوان شمالغرب و غرب ایران محسوب می شود.

عرض متوسط این دشت ده تا دوازده کیلومتر و متوسط ارتفاع آن هزارو 650 متر و شیب متوسط دشت سهرین دو تا سه درصد به سمت جنوب غربی است، این دشت جزء یکی از دشتهای مهم استان زنجان است که می تواند در بخش اکوتوریسم پذیرای جذب و جلب گردشگران داخلی و خارجی باشد.

این اکو سیستم دشتی در گذشته از نظر اکولوژیکی به عنوان یک زیستگاه تابستانی و یک کریدور حیاتی در جهت گدار مهاجرتی برای آهوان محسوب می شد و آهوان فلات مرکزی ایران در تابستانها به این دشت مهاجرت می کردند که در سال 1358 جمعیتش بالغ بر سه هزار رأس رسید.

این حیوانات به طور پراکنده از خردادماه تا آذرماه هر سال در این منطقه دیده می شوند اما به علت توسعه راهها، خطوط انتقال برق و گاز و توسعه شهرها و مراکز مسکونی، روند گذر آهوان را مختل و اثرات سوء خود را نمایان ساخت و لزوم حفاظت این منطقه اجتناب ناپذیر شد و در نهایت در بهمن 57 با مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست در قالب بخشی از منطقه حفاظت شده سرخ آباد تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت.

مهمترین گونه‌های گیاهی منطقه را پیچک ، تاتوره، گون، خارشتر، ریش‌بز، گز، درمنه‌دشتی، بومادران، بابونه، کاکوتی، کاروانکش، درمنه ، کلاه میرحسن، پولاف ،ختمی، زرشک، ارغوان، داغداغان، شیرین‌بیان، گلپر و بید تشکیل می‌دهند.

در ارتفاعات این دشت نیز قارجهای خوراکی (دنبلان ) ،ریواس ،کنگر ، کاکوتی ، آویشن و برخی دیگر از گیاهان که مصارف خوراکی و دارویی می روید که همه ساله تعدادی از ساکنین اطراف را برای جمع آوری این گیاهان به خود جذب می‌کند.

دشت سهرین تنها مأمن و زیستگاه آخرین بازمانده آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa )در شمال غرب کشور محسوب می شود و طبق آخرین سرشماری‌ها 1450 راس آهو در این دشت زندگی می کنند.

وحوش و پستانداران دیگری نظیر گرگ، شغال، روباه معمولی، رودک، تشی، گراز، خرگوش و پرندگانی چون باقرقره شکم سیاه، کبوتر چاهی، کبک معمولی، سارگپه پابلند، عقاب طلایی، بحری، دلیجه، انواع چکاوک، زنبورخوار، جغدکوچک، سارصورتی و طرلان علاوه بر این آهوی زیبا در این زیستگاه زندگی می کنند.

اقلیم منطقه از نوع خشک و سرد بوده و دمای متوسط این منطقه 10 سانتی گراد ، حداکثر دمای مطلق هوا 38 درجه و حداقل دمای آن 29 درجه سانتی گراد ومتوسط رطوبت نسبی این منطقه سالانه 71 درصد است.

در این دشت 28 روستا با 2727 خانوار و 12 هزار و 852 نفر در این دشت ساکن بوده و ارتباط تنگاتنگی با زیستگاه آهو داردند که از مهمترین آنها می توان به روستای سهرین ، ارمغان خانه ، سارساقلو ، ینگجه ، وننق ، ولیاران و قره تپه اشاره کرد.

این روستائیان به کارهای کشاورزی ( کشت گندم ، جو ، نخود ، هندوانه و افتابگردان ) و دامداری ( پرورش گاو ، گوسفند ، بز و طیور ) و باغداری (سیب و زرد آلو ) به فعالیت مشغول هستند. 

منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه حیات‌وحش انگوران

منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه حیات‌وحش انگوران در شمال غرب کشور در ناحیه‌ای کوهستانی در رشته جبال زاگرس قرار گرفته است. این منطقه در جنوب غرب استان زنجان در مرز 3 استان آذربایجان شرقی و غربی و کردستان واقع گردیده و از نظر تقسیمات کشوری قسمت عمده ای از شمال، شرق و جنوب آن در دو بخش انگوران و ماهنشان (شهرستان ماهنشان) و قسمتی از جنوب غرب منطقه در بخش افشار شهر تکاب در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است.

منطقه حفاظت شده انگوران 90000 هکتار و پناهگاه حیات وحش انگوران 35000 هکتار مساحت دارد که جمعا مساحتی معادل 125000 هکتار را دربر می‌گیرد.

از نظر پوشش گیاهی، منطقه مورد نظر در سه گروه به شرح ذیل طبقه‌بندی گردیده است.

      1. بوته‌ها و درختچه‌ها

      2. فوربها و پهن برگان (علفی)

      3. گندمیان و شبه گندمیان

براساس مطالعات انجام شده تعداد 29 گونه بوته و درختچه و 96 مورد علفی‌های پهن برگ و 46 مورد گرامینه و شبه گرامینه در محدوده مورد مطالعه وجود دارد.

همچنین تعداد 33 گونه پستاندار، 107 گونه پرنده، 23 گونه خزنده، 8 گونه آبزی (ماهی)، 7 گونه دوزیست و 78 گونه حشرات هوازی و خاکزی حیات وحش منطقه را تشکیل می‌دهند که عبارتند از:

الف. پستانداران: عمده پستانداران منطقه عبارتند از قوچ و میش، کل و بز، خوک، خرس، سیاگوش، گرگ، روباه، شغال و خرگوش.

ب. پرندگان: بعضی از پرندگان آبزی بومی منطقه بوده و مهاجرت نمی‌کنند مانند آنقوت، تنجه و چنگر و بعضی از مرغابی‌ها، لک‌لک سیاه، فلامینگو، قو، درنا و پلیکان از پرندگان مهاجری هستند که در بین سایر پرندگان از اهمیت برخوردارند. سایر پرندگان منطقه عباتند از: کبک دری، کبک معمولی، کبک چیل، باقری‌قره- قمری و فاخته.

ج. خزندگان و دوزیستان: عبارتند از: مار، مار آبی (سواحل قزل‌اوزن و رودخانه انگوران)، آگاما و جکو (مارمولک) و یک گونه لاک پشت.

د. ماهیان: کپور، سس، سیاه کولی، زردپر (سرخ پر)، سیم، اسپله، ماشگ ماهی در رودخانه‌های قزل‌اوزن، انگوران چای و پری چای زندگی می‌کنند.

گنجشک و خدا

روزها گذشت و گنجشک با خدا هیچ نگفت، فرشتگان سراغش را از خدا گرفتند و خدا هر بار به فرشتگان این گونه می‌گفت: می‌آید، من تنها گوشی هستم که غصه‌هایش را می‌شنود و یگانه قلبی‌ام که دردهایش را در خود نگه می‌دارد و سر انجام گنجشک روی شاخه‌ای از درخت دنیا نشست.
فرشتگان چشم به لبهایش دوختند، گنجشک هیچ نگفت و خدا لب به سخن گشود:

"با من بگو از آنچه سنگینی سینه توست". گنجشک گفت: لانه کوچکی داشتم، آرامگاه خستگی‌هایم بود و سرپناه بی کسی‌ام.

تو همان را هم از من گرفتی. این توفان بی موقع چه بود؟ چه می‌خواستی از لانه محقرم کجای دنیا را گرفته بود؟ و سنگینی بغضی راه بر کلامش بست. سکوتی در عرش طنین انداز شد. فرشتگان همه سر به زیر انداختند.

خدا گفت: ماری در راه لانه ات بود. خواب بودی. باد را گفتم تا لانه‌ات را واژگون کند. آنگاه تو از کمین مار پر گشودی. گنجشک خیره در خدایی خدا مانده بود. خدا گفت: و چه بسیار بلاها که به واسطه محبتم از تو دور کردم و تو ندانسته به دشمنی‌ام بر خاستی.

اشک در دیدگان گنجشک نشسته بود. ناگاه چیزی در درونش فرو ریخت. های های گریه‌هایش ملکوت خدا را پر کرد.

آمایش سرزمین

آمایش سرزمین

مقدمه

ژان پل لاکاز می گوید: «منظور از آمایش سرزمین، رسیدن به مطلوب ترین توزیع ممکن جمعیت، توسط بهترین شکل توزیع فعالیت های اقتصادی و اجتماعی در پهنه سرزمین است» امری که در برنامه های توسعه ایران تاکنون به طور جدی به آن پرداخته نشده و یا لااقل نمودهای خود را نشان نداده است. در این مجال به «آمایش سرزمین» به مثابه یک ضرورت پرداخته شده است. ۸۹‎/۸ درصد از جمعیت کشور در ۴۵ درصد از وسعت جغرافیایی ایران سکنا گزیده اند و ۱۰‎/۲ درصد باقی مانده آن در ۵۵ درصد از پهنه سرزمین زندگی می کنند ، ۸۷ درصد از شاغلین ایران در نیمه غربی ـ شمالی و ۱۳ درصد مابقی در نیمه شرقی ـ جنوبی فعالند، ۸۸‎/۶ درصد از بزرگراه های کشور در نیمه غربی ـ شمالی و تنها ۱۱‎/۴ درصد در نیمه شرقی ـ جنوبی کشیده شده است ، برق رسانی ۶۸‎/۷ درصد در نیمه غربی ـ شمالی و ۳۱‎/۳ درصد در نیمه شرقی ـ جنوبی صورت گرفته است و ... بر این دامنه می توان آمارهای بسیار دیگری افزود که همه نشان از عدم تعادل در توسعه منطقه ای دارد و ضرورت توسعه متوازن و نگاه آمایشی به پهنه سرزمین را صدچندان می کند. نمی شود برنامه توسعه ای را بدون دید سرزمینی پیش برد. درواقع آمایش سرزمین بازتاب سرزمینی توسعه بلندمدت کشور است. نگرش آمایشی به ما کمک می کند تا بتوانیم از وسعت و پهنای سرزمین در راستای توسعه بلندمدت بهره برداری کنیم. می توان این را به گونه دیگری نیز تعبیر کرد و گفت آمایش سرزمین یعنی دیدگاه راهبردی حاکمیت بر پهنه سرزمین.

بنابراین هر نوع نظامی، نگاه آمایشی متفاوتی می تواند داشته باشد. چنان که هر دوره ای از توسعه می تواند نگاه متفاوتی به سرزمین داشته باشد. اگر استراتژی، «توسعه صنعتی» باشد نگاه آمایشی «تصرف» سرزمین و پخش کردن فعالیت در گستره جغرافیایی است ولی اگر چنانچه استراتژی به «پسا صنعتی» شدن نظر داشته باشد، در نگاه آمایشی پایداری محیط زیست و بازگشت به طبیعت اهمیت خواهد یافت. بنابراین هر مرحله از توسعه و هر مرحله از فعالیت حکومتی، نگاه سرزمینی خود را خواهد داشت. نمی شود نسخه سرزمینی یک حاکمیت را در حاکمیت دیگر پیش برد. در نتیجه بعد از انقلاب نگاه سرزمینی جمهوری اسلامی می توانست متفاوت از نگاه سرزمینی قبل از انقلاب باشد که شد، مثلاً علی رغم موقعیت ممتاز جغرافیایی سواحل جنوبی کشور به ویژه سواحل دریای عمان، میزان سرمایه گذاری های انجام شده از جنبه های خدماتی، زیربنایی و صنعتی در این منطقه بسیار نازل بوده و در نتیجه این منطقه از کم تراکم ترین مناطق کشور از نظر جمعیت و فاقد نقطه جمعیتی مهم است. این مسأله گویای عدم توسعه شبکه زیربنایی به سمت نقطه های مختلف سرزمین است که در کوتاه مدت مزیت های اقتصادی و در درازمدت قابلیت های «امنیتی» سرزمین را دچار بحران و اخلال می سازد. لذا ضرورت و لزوم توجه به آمایش سرزمین برای حفظ و بقای کشور اجتناب ناپذیر است.

تعاریف و مفاهیم آمایش

آمایش سرزمین به معنای بهره‌برداری بهینه از امکانات در راستای بهبود وضعیت مادی و معنوی و در قلمرو جغرافیایی خاص است.در این طرح مزیت‌های فضای طبیعی، اجتماعی و اقتصادی، ساماندهی و نظام بخشی می‌شود. این کار با هدف ایجاد رابطه منطقی بین توزیع جمعیت و انجام فعالیت‌ها در پهنه سرزمین با توجه به ویژگی‌های فضایی مناطق است.

بر اساس تعاریف و مفاهیم متفاوت از توسعه، برداشت‌های گوناگونی نیز از آمایش در ابعاد، اقتصادی، اجتماعی و جغرافیایی آن ارائه شده است.

در فرهنگ لغات لاروس، آمایش چنین تعریف شده است: بهترین نوع توزیع جغرافیایی فعالیت‌های اقتصادی با توجه به منابع طبیعی و انسانی.

فرهنگ اقتصاد و امور اقتصادی ـ اجتماعی معاصر، تعریف‌ آمایش را به شکل دیگری ارائه نموده است:
سیاستی که هر یک چارچوب جغرافیایی معین در پی بهترین توزیع ممکن جمعیت بر حسب منابع طبیعی و فعالیت‌های اقتصادی می‌باشد.

همانگونه که ملاحظه می‌شود این تعاریف به‌طور عمده بر مفهوم مکان‌گرایی تأکید دارد و به این جهت چنانچه از تعریف ژان پل لاکاز نیز بر می‌آید: منظور از آمایش سرزمین، رسیدن مطلوب‌ترین توزیع ممکن جمعیت، توسط بهترین شکل توزیع فعالیت‌های اقتصادی ـ اجتماعی در پهنه سرزمین است.

در یک توزیع اولیه جغرافیایی یا به اصطلاح در یک سازماندهی ماده فضایی، دو نکته عمده وجود دارد:

-1 توزیع جمعیت
-2 مفهوم «بهترین» با توجه به هزینه و فایده اجتماعی و در نظر گرفتن نظرات و تحلیل‌های مربوط به آن بنابراین منظور از آمایش سرزمین رسیدن به بهترین توزیع جمعیت و فعالیت است.

آمایش سرزمین در حال حاضر شامل سازماندهی اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و محیط‌زیستی، به منظور تحقق آینده‌ای مطلوب پیشنهاد می‌شود.

به طور عام آمایش سرزمین تنظیم رابطه بین انسان، فضا و فعالیت تعریف شده است، آمایش سرزمین تلفیقی از نظام اسکان جمعیت با ساختار فضایی فعالیت های اقتصادی – اجتماعی با در نظر گرفتن ملاحظات و معیارهای اجتماعی – فرهنگی براساس نظریه پایه توسعه ملی است.

آمایش به عنوان یک رویکرد، برخوردی است فضایی که توامان برخوردار از چهار ویژگی زیر است:

1-جامع نگری (جامعیت انضباطهای اساسی توسعه)
2-کل گرایی (رعایت سطح راهبردی مباحث)
3- دورنگری (التزام به افق زمانی مشخص)
4-نتیجه گیری فضایی یا جغرافیایی (در حد جهت گیری های کلی بدون تعین های مکانی)

آمایش سرزمین به عنوان یک سند مدیریت توسعه، تصویر سازمان فضایی مرحله توسعه یافتگی سرزمین است. این سند تجسم نظریه پایه توسعه ملی در فضای کشور است و چشم انداز کلی توزیع جغرافیایی جمعیت و ترکیب مناسب فعالیت های ناظر بر بهره برداری از سرزمین و تامین نیازهای جمعیت و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی را در قلمرو سرزمین مشخص می سازد.

آمایش سرزمین از منظر برنامه ریزی، در اصل نوعی برنامه ریزی فضایی است، لیکن هر برنامه ریزی فضایی که یک یا چند ویژگی برشمرده را نداشته باشد، آمایشی نخواهد بود.

با کنار هم قرار دادن تعاریف،وظائف و شمول آمایش سرزمین به شرح زیر می باشد:

• به عنوان مرجع تنظیم دیدگاه دراز مدت توسعه
• ارائه استراتژیهای توسعه اقتصادی،اجتماعی-فرهنگی،فضایی – محیطی
• مکان یابی برای فعالیت های مشخص
• فعالیت یابی برای مکان های مشخص
• ارائه استراتزی کلی توزیع جمعیت و فعالیت در سرزمین
• ارائه الگوی توسعه فضایی- الگوی اسکان جمعیت
• ارائه نظام مدیریت سرزمین
• حفاظت از محیط زیست

و همه این وظائف اجزا و مولفه های مقوله سازماندهی و مدیریت فضایی توسعه می باشند.

برای مشاهده ادامه مقاله به ادامه مطلب یروید ...

دانلود کتاب Environmental Engineering

 کتاب Environmental Engineering (مهندسی محیط زیست) یکی از کتاب های معتبر و منبع و مرجع محیط زیست به زبان انگلیسی می باشد که معمولا دانشجویان محیط زیست با ترجمه بخش هایی از آن، مهارت خود در درس زبان تخصصی و در کنکور کارشناسی ارشد افزایش می دهند.

این کتاب منبع بعضی دروس رشته محیط زیست می باشد .

نام کتاب : Environmental Engineering

تعداد صفحات : 510

تالیف : Ruth F. Weiner and Robin Matthews

نوع فایل : PDF

حجم : 12.4 MB

لینک دانلود در ادامه مطلب

روشهای ارزشیا بی پارک های ملی

1.روش سایمر گولز

2.روش کلاوسون

1.روش سایمر گولز:

کاربست روش سایمر گولز در ایران:

طبقه بندی منزلت پارک ها:

1-vnps  بسیار بالا               بیش از 80 درصد

2-vnps  بالا                         65-80 درصد

3-vnps  متوسط                      50-64 درصد

4- vnps پایین                        35-49 درصد

5-vnps  بسیار پایین              کمتر از 34 درصد

طبقه بندی پارک های ملی ایران از نظر منزلت بر اساس روش سایمرگولز(1992)

نام پارک ملی	منزلت پارک(مجموعه ارزش ها بر حسب درصد)
1گلستان	76
2-ارومیه	74
3-تندوره	64
4-بمو	53
5-خجیر	49
6-سرخه حصار	40
7-کویر	40

ارزش پارک ملی چقدر است؟

”ارزش پارک ملی چقدر است؟“

بهترین پیشنهاد پیشنهاد هولتینگ بود...

2.روش هولتینگ:

کار کلاوسون چه بود؟

زون	جمعیت	هزینه هر بار استفاده(مسافرت)دلار	تعداد دفعات بازدید	بازدید بر حسب هزار نفر
A	2000	1	800	400
B	3000	2	900	300
C	5000	4	500	100
	10000		2200	800

کلاوسون معادله ای جبری برای تعداد دفعات بازدید بر حسب هزار نفر جمعیت از زون های مختلف در نظر گرفت.

V / 1000 = 500 – 100 Cتعداد دفعات بازدید بر حسب هزار نفر جمعیت

C =    هزینه هر بار استفاده

اگر بازدید کنندگان مجبور به پرداخت هزینه ورود باشند تغییری در بازدید ها بوجود می آید که ناشی از افزایش قیمت خدمات بوجود می آید

زون	جمعیت	هزینه مسافرت به اضافه یک دلار ورودیه	تعداد دفعات بازدید	تعداد بازدید بر حسب هزار نفر جمعیت
A	2000	2	600	300
B	3000	3	600	200
C	5000	5	0	0
	10000		1200	500

قیمت (دلار)	جمعیت به ازای قیمت	قیمت متوسط	ارزش هر بخش از منحنی تقاضا
1-0	1000	0.5	500
2-1	500	1.5	750
3-2	500	2.5	1250
4-3	200	3.5	700
			3200 دلار       ارزش تفرجگاه

این 3200 دلار ارزش تفرجگاهی مربوط به یک دوره معین از بازار خواهد بود.

نتیجه

......................................................................

توضیح : قسمت های اصلی این مقاله بنا به دلایلی حذف گردیده است !! و فقط تیتر ها در اینجا قابل مشاهده هستند .

این تحقیق توسط خودم گردآوری و نگارش شده و خاطره ای جالب از ارائه این تحقیق توی کلاس دارم که با آوردنش در وبلاگ یه بار دیگر آون روز تو ذهنم مرور شد .

در صورت نیاز به فایل power point و یا word این مقاله با واریز وجه به مبلغ 6.000 تومان به شماره حساب............ فایل ها را در ایمیل خود دریافت نمائید .

لطفا درخواست خود را در قسمت نظرات بفرمائید...

text-align: justify;

جایگاه تغذیه در صنعت آبزی پروری

تغذیه در آبزیان پرورشی از اهمیت وجایگاه خاصی برخوردار است. اهمیت تغذیه از تغذیه صحیح مولدین ماهی ومیگو شروع وتا زمان بازاری شدن وصید آنان از مزارع آبزیان پرورشی ادامه پیدا می کند .تغذیه رکن اصلی در بیشترین هزینه را در مزارع آبزیان پرورشی هزینه غذا به خود اختصاص می دهد .تغذیه تاثیر مستقیم بر رشد و کیفیت لاشه آبزیان پرورشی دارد. تغذیه مناسب آبزیان پرورشی را در برابر بیماریها مقاوم می سازد تغذیه تاثیر بسیار زیادی بر اقتصاد آبزی پروری دارد .
نبود تغذیه مناسب و عدم مدیریت صحیح تغذیه در مزارع باعث ضررو زیان جدی مزارع پرورش آبزیان می شود . با توجه به اهمیت تغذیه در صنعت آبزی پروری جا دارد بهای لازم به این بخش مهم ازآبزی پروری داده شود .
قبل از راه اندازی وبهره برداری از سایت های مختلف آبزی پروری وتوسعه صنعت آبزی پروری باید با تشکیلات قوی ومنسجم ودارای نیروهای متخصص زمینه مناسب را برای مطالعه وبررسی تغذیه آبزیان پرورشی فراهم نمود و شرائط را برای تولید خوراک با کیفیت ومناسب برای آبزیان پرورشی آماده ساخت نبود تشکیلات منسجم و قوی در امر تغذیه آبزیان پرورشی به صنعت آبزی پروری خسارات بسیار سنگینی وارد خواهد نمود تشکیلات موجود در زمینه تغذیه آبزیان پرورشی تناسبی با صنعت آبزی پروری وتوسعه این صنعت ندارد . قبل از بوجود آمدن مشکلات بر سر راه آبزی پروری باید بفکر قوی و کارآمد نمودن تشکیلات موجود در امر تغذیه بود. عدم توجه به تغذیه آبزیان پرورشی صنعت آبزی پروری را با مشکل روبرو خواهد ساخت .تغذیه آبزیان پرورشی در کشورهای پیشرفته رشد زیادی کرده است در حا لی که ما هنوز در ابتدای راه هستیم

منطقه شکار ممنوع مک سرخ

مقدمه:

اتحادیة بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) بر طبق مطالعات موجود، مسببهای اصلی نابودی گونه ها را در درجة اول تبدیل و تخریب محیط زیست و زیستگاهها و در درجة دوم شکار اعلام می نماید. مهمترین عوامل تهدید کنندة    اکوسیستم ها یا بوم سازگان را می توان تخریب و قطعه قطعه شدن زیستگاه ها، تغییر   آب و هوا و گرم شدن کرة زمین، گسترش انواع آلودگیها و مواد شیمیایی و مسموم شدن زمین، ورود گونه های جدید بدون مطالعه و از همه مهمتر دخالت مستقیم انسان بخصوص در دهه های اخیر با تباه سازی بوم سازگانها و کشتار جمعیتهای حیات وحش دانست که شرایط سختی را در مقابل حفظ یا احیای تنوع زیستی ایجاد کرده است (مخدوم، 1382).

برای ساماندهی و مدیریت تنوع زیستی اولین مسئله حفظ و گسترش زیستگاههای حیات وحش اعم از فون و فلور می باشد. این امر موجب گسترش تنوع ژنتیکی خواهد شد و عکس جزیره ای شدن و جور تخمی است اما به دلیل افزایش جمعیت انسانی و محدودیت اراضی، اولین مکانهایی که مورد تخریب و تغییر کاربری قرار می گیرند اراضی ملی و بوم سازگان هستند لذا اگر مدیریت قوی و آگاه به تنوع ارزشهای زیستی و ژنتیکی و اقتصادی گونه ها حاکم نباشد موجب از دست رفتن زیستگاه ها، قطعه قطعه شدن آن ها و در نهایت کاهش تنوع زیستی می گردد. پس یکی از مهمترین راههای حفظ تنوع زیستی و گونه ای حفظ و حمایت از مناطق چهارگانه است که هر یک ده ها و صد ها گونه را در خود جای داده اند. این مهم میسر نخواهد شد مگر با شناخت از پتانسیل ها و ارزش های هر یک از مناطق و چالش ها که هستی یا حریم آن ها را تحت فشار قرار داده است (نوری، 1373).

 موقعیت جغرافیایی:

استان سیستان و بلوچستان با مساحت 187502 کیلومترمربع از نظر جغرافیایی بین 25 درجه و 3 دقیقه تا 31 درجه و 27 دقیقه عرض شمالی و 58 درجه و 50 دقیقه تا 63 درجه و 21 دقیقه طول شرقی قرار گرفته است. این استان با داشتن 1100 کیلومتر مرز خشکی و حدود 300 کیلومتر مرز آبی با کشورهای افغانستان و پاکستان و استانهای خراسان جنوبی، کرمان و هرمزگان و دریای عمان همجوار می باشد. 

منطقه شکار ممنوع مک سرخ با وسعت 130000 هکتار با در طول های  ''60 '51 º60 تا ''00 '30 º60 و عرض های ''41 '43 º30 تا ''16 '09 º30 در استان سیستان و بلوچستان و شهرستان زابل واقع گردیده است. محور زاهدان – نهبندان از شرق منطقه عبور می کند به گونه ای که مرز شرقی منطقه به حساب می آید و نزدیکترین شهر به منطقه، شهر جدید رامشار به فاصلة حدوداً 50 کیلومتر است. حداکثر ارتفاع از سطح دریا 1978 و حداقل آن 580 متر می باشد. از نظر توپوگرافی 70% منطقه کوهستانی و 30% دشت و تپه ماهوری است که عکس هوایی منطقه نیز به خوبی نشان دهندة آن است ( نقشة شمارة 1)

حدود اربعة منطقه به شرح زیر است:

از شمال: از دوراهی اسماعیل آباد – کی چی در امتداد جادة شنی تا روستای اومار و سپس برجک شمارة 4 نیروی انتظامی کلاته سهراب و جادة زاهدان - نهبندان؛

از شرق: از برجک شمارة 4 نیروی انتظامی کلاته سهراب در امتداد جادة آسفالته زاهدان – نهبندان به سمت جنوب تا پاسگاه مخروبة انتظامی جوریکه؛

از جنوب: از پاسگاه مخروبة نیروی انتظامی جوریکه در امتداد جادة مالرو تا تلمبة بادی کالوک و سپس در ادامه تا سرخ کلات؛

از غرب: از سرخ کلات در امتداد جادة جیپ رو به سمت شمال تا چاه آب کیچی و سپس تا دوراهی اسماعیل آباد – کیچی.

راههای ارتباطی منطقه

تنها جادة آسفالتة قابل دسترسی به منطقه جادة زابل - نهبندان است که از شرق منطقه عبور می کند و در واقع مرز شرقی منطقة شکارممنوع مک سرخ را تشکیل می دهد. جهت دسترسی به منطقة مورد مطالعه از زابل حرکت کرده و پس از طی 125 کیلومتر به سه راهی دشتک رسیده سپس در جادة زاهدان – نهبندان پس از طی 20 کیلومتر به محدودة موردنظر رسیدیم. نقشه شمارة 2 موقعیت منطقه نسبت به محدودة اطراف را نشان می دهد.

تاریخچه و سوابق حفاظتی منطقه

بر اساس آگهی صفحة دوم روزنامة رسمی شمارة 15814 مورخ 26/3/1378 منطقة شکارممنوع سفیدآبه از تاریخ 15/6/1377 به مدت 5 سال تمدید گردیده و منطقة شکارممنوع مک سرخ بخشی از منطقة شکارممنوع سفیدآبه محسوب می گردید.

آخرین آگهی رسمی: طبق نامة شمارة 28024 - 1/13 مورخ 28/6/83 مدیرکل نظارت و بازرسی سازمان حفاظت محیط زیست، منطقة مک سرخ به مدت 5 سال به عنوان منطقة شکارممنوع اعلام می گردد (اداره کل محیط زیست استان سیستان و بلوچستان، 1383).

محیط زیست بیولوزیکی منطقه:

پوشش گیاهی

  پوشش گیاهی(فلور) منطقه با توجه به عدم مطالعه تفضیلی هنوز به طور کامل شناسایی نشده اما تعدادی از گونه های شناسایی شده به شرح ذیل می باشد.

 Grasses and grasses likes    -1

Forbs    -2

Shrubs    -3

Trees and bushy trees    -4

بعد از این تقسیم بندی خانوادة گیاهی (Family)، هر گونه و کلاس خوشخوراکی (Palatability) (که به کلاس های I و II و III تقسیم گردیده اند) و از نظر طول عمر نیز به یکساله (Annual) و دو ساله (Bionnual) و چندساله (Perenial) تقسیم گردیدند.

همچنین از نظر تیپ بیولوژیکی نیز وضعیت آن ها مشخص گردید در این تقسیم بندی گیاهان منطقه بیشتر از نوع کامفیت ها (Chamaphytes)، تروفیت ها (Throphytes) و فانروفیت ها (Phanrophytes) بود و در نهایت نام فارسی مصطلح آن ها اعلام گردید. در جدول شمارة 15 لیست فلورستیک منطقه ارائه شده است.

بررسی گونه های غالب و همراه تیپ های مرتعی منطقه نشان داد که تعداد زیادی از گونه های موجود از نوع گیاهان خشکی پسند (Xerophytes) هستند و پراکنش آن ها در سطح منطقه بیشتر ناشی از فاکتورهای اقلیمی و خاکی است. بطوری که بیشتر اختلاف بوجود آمده در پوشش گیاهی در مسیرهای مخروط افکنه حاصله از سیلاب های فصلی منطقه می باشد، بدین ترتیب که با حضور سیلاب و پخش شدن آن در محل مخروط افکنه ها ضمن افزایش رطوبت خاک، خاک جدید و عمیق تر و بعضاً با تخته سنگ قلوه سنگ تشکیل داده و بذور گیاهان مختلف جدید نیز بوسیلة آب حمل شده و تغییر در ترکیب گیاهی بوجود آمده است همچنین در حاشیه چشمه ها گونه های آبزی از قبیل نی، هزار نی، لوئی و جگن مشاهده گردید. نقشة تیپ های گیاهی منطقه در نقشة شمارة 6 نشان داده شده است.

ادامه دارد.....

این پژوهش (طرح) توسط اساتید گروه محیط زیست و تعدادی از دانشجویان دانشگاه زابل بنا به سفارش سازمان حفاظت محیط زیست استان سیستان و بلوچستان گردآوری شده است .

دوستان عزیزی که نیاز به این طرح دارند با واریز وجه به مبلغ  10.000 تومان به شماره حساب.......... می توانند این طرح را در ایمیل خود دریافت کنند.

درخواست خود را در قسمت نظرات بفرمائید...

بررسی آلاینده های محیط زیستی پساب واحدهای کشتارگاهی

بررسی آلاینده های محیط زیستی پساب واحدهای کشتارگاهی
دریجانی علی, هاروی دیوید

چکیده

نظر به اهمیت مطالعات کاربردی در حوزه محیط زیست و جنبه های حفاظتی آن، پژوهش حاضر در سال 2004 با استفاده از اطلاعات مربوط به مقادیر غلظت سه آلاینده آلی (BOD)، شیمیایی (COD) و میکروبی مبادی ورودی و خروجی سیستم تصفیه پسآب 31 کشتارگاه دام استان تهران که از نمونه برداری و سنجش آزمایشگاهی به دست آمده بود، صورت پذیرفت. سپس با استفاده از آمار مربوط به کشتار و حجم پسآب تولیدی، کل مقادیر انتشار یافته آلودگی به ازای یک تن گوشت تولیدی و هزار واحد دامی کشتار به عنوان شاخص های آلایندگی معرفی و استخراج گردید. کلیه پارامترها و شاخص های آلودگی در گروه های مختلف کشتارگاهی و برای سیستم های متداول تصفیه ای مقایسه و تحلیل آماری شد. بر اساس یافته ها، تنها 6.5 درصد واحدها حد مجاز انتشار آلاینده ها را رعایت می کنند. در مقایسه، وضعیت کشتارگاه های صنعتی و سیستم های بیولوژیک بهتر بوده اند، ضمن آنکه کشتارگاه های سنتی و دولتی بدترین وضعیت انتشار آلاینده های محیط زیستی را به خود اختصاص داده اند. از سوی دیگر، آزمون مقایسه زوجی، سیستم های تصفیه ای را در کاهش آلاینده ها موثر نشان داد. در پایان، توسعه واحدهای صنعتی، خصوصی سازی و تغییر نقش دولت از تصدی گری به سیاست گزاری و نظارت به عنوان راهکارهای عملی به برنامه ریزان پیشنهاد شد .

منبع : مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی 1387; 15(1 (ویژه نامه منابع طبیعی)):110-118.

دانلود در ادامه مطلب

مطالعه تغییرات درون گونه ای چنگر (Fulica atra) در تالاب های شمال

مطالعه تغییرات درون گونه ای چنگر (Fulica atra) در تالاب های شمال ایرانحسین یزدان داد
محمود کرمی

چکیده :

این پژوهش به منظور بررسی تغییرات درون گونه ای چنگر بر اساس صفات ریخت شناسی و ریخت سنجی در سال 2000 انجام گرفت. برای این منظور 3 منطقه تالابی در نوار ساحلی جنوب دریای خزر شامل تالاب انزلی در گیلان، تالاب گمیشان در گلستان و تالاب فریدون کنار در مازندران انتخاب، و تفاوت جمعیت های این گونه پرنده آبزی در مناطق تالابی مطالعه گردید. برای بررسی این تغییرات بین جمعیتی، 32 نمونه چنگر از تالاب انزلی، 17 نمونه از فریدون کنار و 17 نمونه از گمیشان (در مجموع 66 نمونه) جمع آوری شد. سپس 11 صفت ظاهری و 23 صفت استخوانی هر یک از نمونه های جمع آوری شده 3 منطقه اندازه گیری و با یکدیگر مقایسه شدند. میانگین اندازه 19 صفت استخوانی و 10 صفت ظاهری در بین 6 گروه مختلف از پرنده ها (3 منطقه تالابی × 2 جنس نر و ماده) تفاوت بسیار معنی داری را نشان دادند (P?0.01). نتایج به دست آمده از تحلیل خوشه ای برای جداسازی جمعیت های 3 منطقه بر اساس ویژگی های فردی افراد نمونه به درستی واقعیت های جمعیت را نشان نداد، بنابراین برای تفکیک قطعی تر جمعیت ها از روش تحلیل توابع تشخیص کانونیک استفاده شد. بر اساس روش اخیر تفکیک جمعیت های 3 منطقه به کمک صفات استخوانی و ظاهری به درستی انجام گرفت. این نشان می دهد که چنگرهای 3 منطقه از نظر 11 صفت ظاهری و 23 صفت استخوانی با یکدیگر تفاوت معنی داری دارند (P?0.05) .در نتیجه، جمعیت های مهاجر چنگر در تالاب های بالا یکسان نیستند و جدا از هم می باشند. با توجه به این که تعداد جمعیت مهاجر این گونه و میزان زی توده آن در تالاب های سواحل جنوب دریای خزر رو به کاهش است و از طرفی این جمعیت ها جدا از هم می باشند، بنابراین هر یک از این مناطق تالابی نیازمند برنامه های مدیریتی جدا برای جمعیت های این گونه می باشند و قبل از این که جمعیت ها با بحران کاهش شدید مواجه شوند باید اقدام های لازم برای پیشگیری از این روند صورت پذیرد.
کلید واژه: چنگر(Fulica atra)، تغییرات درون گونه ای، جمعیت، تالاب، ایران

منبع : علوم کشاورزی و منابع طبیعی فروردین- اردیبهشت 1386; 14(ویژه نامه منابع طبیعی (ضمیمه)):144-134.

مکان یابی اکوتوریسم در مناطق ساحلی شرق استان گیلان + GIS

  مکان یابی اکوتوریسم در مناطق ساحلی شرق استان گیلان با استفاده از GIS

کریمی آزاده , مخدوم فرخنده مجید

چکیده :

به دلیل بهره برداری های غیرمجاز و همچنین ترویج نادرست جاذبه های طبیعی فشار زیادی به منابع طبیعی مناطق ساحلی در شمال کشور به عنوان منبعی برای تفرج، وارد شده است. در این پژوهش با توجه به گسترش شتابان اکوتوریسم در مناطق ساحلی و آسیب پذیری بالقوه آنها، سعی شد بر اساس ویژگی های بوم شناختی و اقتصادی، اجتماعی مناطق ساحلی تا ارتفاع تراز 100 متر از سطح دریا، شهرستان های رودسر، لنگرود، لاهیجان و آستانه اشرفیه در استان گیلان برای کاربری اکوتوریسم مورد ارزیابی قرار گیرد. به این منظور مکان یابی اکوتوریسم در مقیاس 1:100000 و با روش تجزیه و تحلیل سیستمی انجام شد. برای ارزیابی توان محیط زیست منطقه، ابتدا منابع اکولوژیک و اقتصادی، اجتماعی آن به طور جداگانه شناسایی، تجزیه و تحلیل و جمع بندی شده و سپس بر اساس مدل های اکولوژیکی این دو کاربری ارزیابی گردیدند. نسبت مساحت پهنه های دارای توان برای اکوتوریسم متمرکز به سطح محدوده ساحلی واقع در هر شهرستان، در رودسر برابر 07/0 درصد، لنگرود 26/0 درصد، لاهیجان 11/0 درصد و آستانه اشرفیه برابر صفر به دست آمد. نسبت مساحت پهنه های دارای توان برای اکوتوریسم گسترده به سطح محدوده ساحلی واقع در هر شهرستان، در رودسر برابر 7/3 درصد، لنگرود 3/18 درصد، لاهیجان 6/28 درصد و در آستانه اشرفیه برابر 7/31 درصد محاسبه شد. همچنین اولویت بندی این پهنه ها با توجه به پارامترهای اقتصادی، اجتماعی در سامانه اطلاعات جغرافیایی به صورت کمی انجام گردید. این پژوهش نشان داد برای اکوتوریسم متمرکز، پهنه های دارای توان اکولوژیک واقع در شهرستان لاهیجان در اولویت اول و پهنه های واقع در شهرستان های لنگرود، رودسر و آستانه اشرفیه به ترتیب در اولویت های بعدی قرار دارند. در مورد اکوتوریسم گسترده، پهنه های دارای توان اکولوژیک در محدوده واقع در شهرستان لاهیجان در اولویت اول و بعد به ترتیب محدوده های واقع در شهرستان های آستانه اشرفیه، لنگرود و رودسر قرار دارند

کلید واژه: ارزیابی محیط زیست، مناطق ساحلی، اکوتوریسم، گیلان

دانلود متن کامل مقاله در ادامه مطلب

کاربری اراضی تحلیل سیمای سرزمینی روستای گِل سفید.زیست محیطی

کاربری اراضی و تحلیل سیمای سرزمینی روستای گِل سفید از نظر زیست‌محیطی
 با استفاده از RS و GIS

سعیده اسکندری ، ایوب مرادی ، جعفر اولادی

چکیده:

روستای گل سفید از توابع دهستان مشایخ در بخش حومه مرکزی شهرستان اردل از استان چهارمحال و بختیاری می‏باشد. در این مطالعه برای معرفی سیمای سرزمین این روستا و شناخت تمامی کاربری‌های انسانی و لکه‌های طبیعی در محدوده مورد مطالعه از تصویر ماهواره QuickBird در نرم‌افزارGoogle Earth استفاده گردید. سپس نقشه حاصله به نرم افزار ArcGIS 3,1 انتقال داده شده و پس از انجام پردازش‌های لازم در این نرم‌افزار نقشه کاربری اراضی منطقه تهیه شد. به منظور میزان صحت عوارض برداشت شده علاوه بر پلی‌گن‌های برداشت شده اولیه برای تهیه نمونه‌های تعلیمی، یک بار دیگر بازدید صحرایی صورت گرفت و تمامی عوارض برداشت شده کنترل گردیدند. بدین منظور کلیه لایه‌های برداشت شده به دستگاه موقعیت‌یاب GPS انتقال داده شدند و سپس با مراجعه به عرصه، تمامی عوارض کنترل گردیدند. در مرحله بعد برای تحلیل لندسکیپی منطقه مورد مطالعه از نرم‌افزار Frag Stats و متریک‌های NP ، CA، PERIM ، MNN و SHAPE استفاده شد. نتایج نشان داد، مردم بومی در طول سال‌های متوالی کاربری‌های متفاوتی در منطقه ایجاد کرده‌اند. بستر طبیعی منطقه جنگل بوده است که وجود لکه‌های انسان‌ساز مانند روستا، معدن، کارگاه شن و ماسه و دو مسیر جاده و لوله پتروشیمی مناطق حاشیه‌ای را با خطر زیاد و در حد بحرانی قرار داده‌ است و باعث از بین رفتن تنوع زیستی این منطقه شده است. لذا به منظور جلوگیری از تخریب بیش‌تر منطقه، حفاظت منطقه با مشارکت مردم بومی باید در الویت برنامه‌ها قرار گیرد.

دانلود متن کامل مقاله ( فایل PDF ) در ادامه مطلب

تحلیلی بردرجه توسعه یافتگی شهرستان های استان سیستان وبلوچستان

تحلیلی بردرجه توسعه یافتگی شهرستان های استان سیستان وبلوچستان

دکتر صفرقائدرحمتی - دکتراحمدخادم الحسینی - علی محمدی فرد

تمرکز شدید و عدم تعادل از جمله ویژگی های کشورهای جهان سوم است. که این ویژگی معلول نتایج سیاست های رشد قطبی به شمار می آید. در نتیجه این سیاست ،تعداد محدودی از مناطق نقش کلیدی داشته وسایر مناطق به صورت حاشیه ای عمل می نمایند .برای ایجاد تعادل و به منظور شکل دادن فضاهای مناسب وهمگون، بحث برنامه ریزی منطقه ای مطرح شده و اولین گام در برنامه ریزی منطقه ای شناخت نابرابری های اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی نواحی مختلف می باشد ایجاد توازن در عموم ساختارها و سامانه های شهری ، از مصادیق بارز توسعه یافتگی به شمار میرود.

در این مطالعه برای شناسایی و تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان سیستان و بلوچستان با استفاده از آخرین آمار واطلاعات مربوط به سال ۱۳۸۵، ۲۹ شاخص در بخش های آموزشی، بهداشت و درمان ، خدمات رفاهی و زیر بنایی ودر میان ۱۰شهرستان مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج آن با بهره گیری از مدل تاکسونومی ارزیابی شده است. دراین نوشتار هدف بررسی عمیق تر ویژگی های اقتصادی و اجتماعی شهرستان های استان جهت تشریح ساختار کلی هر شهرستان وتعیین میزان توسعه یافتگی است . تا در بعد کاربردی نتایج این پژوهش در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های منطقه ای و محلی مورد استفاده مسؤولین قرار گیرد .روش کار در این پژوهش توصیفی، تحلیلی و موردی می باشد .

برخی نتایج حاصل از این پژوهش نشان دهنده عدم توزیع هم آهنگ امکانات و خدمات در شهرستان های استان می باشد . به شکلی که از مجموع ده شهرستان مورد مطالعه استان ،شهرستان های زاهدان و زابل در تخصیص منابع و امکانات وخدمات در رتبه ی اول وشهرستانهای ایرانشهر، سراوان، چابهار، خاش و نیکشهر در رتبه ی دوم وشهرستان های سرباز، کنارک و زهک در رتبه ی آخر قرار گرفته اند .

دانلود متن کامل مقاله ( فایل PDF ) در ادامه مطلب

بررسی فعالیتهای آمایش سرزمین در ایران

در سه دوره فعالیت آمایش سرزمین، تجارب زیر حاصل گردیده است.

تجربه ستیران 53-56

  مهندسین مشاورستیران در اسفند ماه سال 1353 خطوط کلی برنامه آمایش سرزمین را پیشنهاد نمودند.

این پیشنهاد در سال1354به عقد قراردادی میان  سازمان برنامه و بودجه (مرکز آمایش سرزمین)و مهندسان مشاور ستیران انجامید.

در گزارشی که به مرکزآمایش سرزمین در سازمان وبرنامه و بودجه ارائه گردید. توجه خاصی به ابعاد زیر مبذول شده بود:

·   به" فضا" و" جغرافیا" زیرا فضا که دربرگیرنده و تکیه گاه مشترک تمام تصمیمات و فعالیتهای عمرانی است.

·        به افق دراز مدت،چرا که در میان مدت نتایج مترتب یه سازماندهی فضا ظاهر نمی گردند.

·   به برداشت کلی میان منطقه ای و میان رشته ای،زیرا تنها با این روش می توان به اثرات نامستقیم تصمیم گیریها پی برد.

·        به جهات کیفی امور که دربرداشت صرفا"اقتصادی"بدان توجه کافی نمی شود.

 مشاورین ستیران در طرح پایه آمایش سرزمین به موضوعات چشم انداز جمعیت تعادل میان محیط شهری و محیط روستایی- مهاجرتهای میان منطقه ای- چگونگی رشد شهری- رشد اقتصادی ونابرابریهای اجتماعی - محیط زیست و منابع طبیعی و میراث فرهنگی-وحدت ملی و تمرکززدایی- محیط بین الملل و روابط خارجی-سازماندهی جامعه روستایی رشد شهری و نظام شهری پرداخته اند.

فرضها و هدفهایی که ستیران  در هر کدام از موارد بالا در نظر گرفته بود همراه با سیاستهایی که برای هر یک از بخشهای اقتصادی پیشنهاد شده بود،به ترسیم چشم انداز 1391 ایران انجامید.

گزارش مطالعات دوره دوم "استراتژی دراز مدت آمایش سرزمین در اردیبهشت 1356،در چهار بخش به شرح زیر منتشر شد:

·        نظام شهری و خط مشی اجرایی آن(12جلد)

·        جامعه روستایی و خط مشی اجرایی آن(1 جلد)

·        محور خوزستان- آذربایجان و خط مشی اجرایی آن (1 جلد)

·        عدم تمرکز فعالیتهای بخش دوم و بخش سوم و خطمشی اجرایی آن(1 جلد)

تجربه دفتر برنامه ریزی منطقه ای 62-68

نتایج مطالعات طرح پایه آمایش سرزمین پس از انقلاب توسط  دفتر برنامه ریزی منطقه ای سازمان برنامه و بودجه انجام گرفت ودر سال 1362،در شش جلد منتشر شد.

جلد اول "اصول و کلیات" جلد دوم"تشخیص وضعیت"جلد سوم"جمعیت و جوامع" جلد چهارم" فعالیتها، جلد پنجم"اقلیم و سرزمین" و جلد ششم حاوی نقشه های مربوط به گزارش است.

گرد آورندگان این طرح درمقدمه جلد نخست به ارائه تعریفی از آمایش سرزمین و طرح پایه آمایش سرزمین پرداخته اند بدین مضمون:

"مطالعات آمایش سرزمین،در یک دوره بلند مدت ناظر بر مسائل فرهنگی،اقتصادی،اجتماعی،سیاسی و نظامی کشور است"

"طرح آمایش سرزمین،سیمای مرحله آتی توسعه یافتگی را تصویر کرده و ابزاری برای تجهیز و سازماندهی آگاهانه فضا در جهت نیل به اهداف توسعه به دست می دهد".

از نظر تهیه کنندگان طرح،مطالعات برنامه ریزی آمایش سرزمین جزیی از نظام جامع برنامه ریزی توسعه ملی است و دارای 4 مرحله می باشد:

مرحله اول:تهیه طرح پایه آمایش سرزمین

مرحله دوم ،تهیه طرح های آمایش مناطق که از برسی نقش و وظیفه منطقه در مقیاس ملی به دست می آید و جزیئات در سطح منطقه را مطرح می سازد.این طرح تصویری است از توسعه یافتگی منطقه در بلند مدت.

مرحله سوم:تهیه برنامه های توسعه مناطق بر پایه طرح های آمایش

ود رنهایت حاصل جمع برنامه های مناطق پس از هماهنگی های لازم می تواند برنامه توسعه اقتصادی-اجتماعی کشور باشد.

از نظر تهیه کنندگان طرح ، در اولین دوره مطالعات،بیشتر دریافت مشترک از مفاهیم،کاربردها،شناخت اصول و روشهای طراحی برای دست اندرکاران مطرح بود تا برای مطالعات بعدی آماده شوند. در واقع مطالعات دوره اول تمرینی برای همه عوامل موثر در تهیه و تصویب طرح و تدوین استراتژیها تلقی می شد.

ودرنخستین گام،بر اهمیت نقش استراتژی توسعه ملی در آمایش سرزمین و تعیین اصول حاکم بر سازماندهی فضای کشور تاکید داشتند.

بعداز طرح سناریوهای امکان پذیر برای جهت گیریهای کلان توسعه ملی بر اساس سناریوهای منتخب تصویر دراز مدت توسعه ملی در سطح  طرح پایه آمایش مورد بررسی و نتیجه گیری قرار گرفت و سر فصل های این مطالعات به شرح زیر می باشد.

سیمای آینده اقتصاد کلان،جمعیت ایران در افق 1381،نظام شهری(سطوح نظام شهری در افق 1381،جامعه روستایی و عشایری (مبانی کلی منطقه بندی جامعه روستایی)،بخش کشاورزی،صنعت و معدن،خدمات،بازرگانی،ارتباطات،انرژی،منابع طبیعی و محیط زیست.

کلیه مطالعات طرح پایه آمایش سرزمین، تجربه دفتر برنامه ریزی باعث شد رویکرد "برنامه ریزی فضایی" به عنوان مرحله ای در فرآیند تهیه برنامه های توسعه کشور در درون دستگاه برنامه ریزی مطرح شودو نتایج این مطالعات در 1363 به تصویب هیات دولت رسید وکلیه دستگاهای اجرایی ملزم به همکاریهای لازم با سازمان برنامه و بودجه در جهت تکمیل مطالعات آمایش شدند هم چنین سازمان برنامه و بودجه موظف  به تهیه طرح تفضیلی آمایش سرزمین گردید. 

بعد از تصویب نتایج مرحله اول تا سال 1368 اقداماتی نظیر مطالعات زمینه ساز مرحله دوم طرح آمایش سرزمین و طراحی چهارچوب ها و دستورالعملهای ناظر برآن ادامه یافت و برای هریک از استانها ی کشور پیش نویس چهارچوب نظریه توسعه استان تهیه گردید.

براساس این نتایج خطوط کلی استراتژی سازماندهی فضایی توسعه برای استفاده در قانون برنامه اول توسعه جمهوری اسلامی ایران از سوی دفتر برنامه ریزی منطقه ای استنتاج و ارائه گردید.

نتایج مطالعات طرح پایه آمایش سرزمین در شش جلد به شرح زیر تدوین شده است:

·        کلیات و اصول سازماندهی فضای کشور و خلاصه مطالعات

·        استراتژی توسعه در سازماندهی فضای کشور-جمعیت و جوامع

·        استراتژی توسعه در سازماندهی فضای کشور-فعالیتها

·        استراتژی توسعه در سازماندهی فضای کشور-اقلیم و سرزمین

·        تشخیص وضعیت:قابلیتها-گرایشها-مشکلات وضمائم مطالعات

·   نقشه های ضمیمه:وضع موجودسازمان فضایی کشور(2نقشه)-نقشه طرح پایه(تصویر توسعه یافتگی کشور در سال 1381)

تجربه دفترآمایش و برنامه ریزی منطقه ای 77-83

مطالعات طرح پایه آمایش سرزمین در سال 1377 رسما و به دستور سازمان برنامه و بودجه آغاز شد.

این  مرحله از مطالعات دو ویژگی قابل اشاره دارد اول اینکه در این مقطع واحد مسئول تهیه طرح پایه آمایش سرزمین در سازمان برنامه و بودجه وقت از معاونت امور مناطق به معاونت اقتصادی و هماهنگی  آن سازمان انتقال یافته بود و دیگر اینکه این مطالعات با هماهنگی و مشارکت معاونت شهرسازی وزارت مسکن و شهرسازی انجام گرفت به این ترتیب باعث شد تا خصوصیات زیرقابل انتظار باشد.  

1.   انجام آن زیر نظر معاونت اقتصادی و هماهنگی سازمان برنامه و بودجه باعث ادغام دو دیدگاه توسعه اقتصادی و توسعه فضایی شود که محصول آن به صورت یک مقوله راهبردی بتواند مبنای مناسبی برای تهیه برنامه درازمدت توسعه باشد.

2.   انجام مطالعات با هماهنگی، و مشارکتهای معاونت شهرسازی وزارت مسکن و شهرسازی باعث تلفیق دو دیدگاه آمایش سرزمین و توسعه کالبدی شود بدین ترتیب که اولی به درون مایه و محتوای توسعه بپردازد و دومی به نتیجه گیریهای کالبدی و فیزیکی از آن اقدام کند. این همجواری و همکاری فرصتی برای طراحان آمایش سرزمین پیش آورد تا بتوانند درک بهتری از نیازهای طرح کالبدی ملی داشته باشند.

  به طور اجمال از دستاوردهای این دوره تجربه آمایش، می توان به کاربرد مقولات :

1.      آینده نگری،پیش نیاز اصلی برنامه ریزی دراز مدت می باشد.

2.      تحلیل منطقه ای،به عبارتی ادامه بحث آینده نگری در حوزه  های عینی تر می باشد.

3.      ساختار فرهنگی هویت ملی،به عبارتی شناخت اجزای اصلی و ساختار فرهنگی هویت ملی است.

4.   تحلیل سازمان فضایی،شناخت وضع موجود آمایش سرزمین مقدمه و پایه اتخاذ سیاستهای کلان آمایش سرزمین و سازماندهی فضایی توسعه می باشد.

5.      امکانات و قابلیتها،محدودیتها و تنگناهای توسعه سرزمین

درمطالعات طرح پایه آمایش سرزمین اشاره نمود که برای اولین بار صورت می گرفت:

نتایج  مطالعات آمایش سرزمین جمعا در شش کتاب،شامل 19 جلد به شرح زیر تدوین شده است:

کتاب اول:

1.      اصول و جهت گیریهای راهبردی و چشم انداز بلند مدت توسعه فضایی کشور

2.      اطلس آمایش سرزمین

پیوست کتاب اول:

3.      آینده نگری

4.      تحلیل موقعیت جغرافیای سیاسی منطقه

5.      ساختار فرهنگی هویت ملی

6.      مروری بر نظریات توسعه منطقهای

7.      مروری بر تجارب آمایش سرزمین در دیگر کشورها

8.      مناطق آزاد

کتاب دوم: کشاورزی و منابع طبیعی

9.      کشاورزی

10. منابع طبیعی و محیط زیست

کتاب سوم: صنعت و معدن

11. راهبردهای ملی توسعه صنعتی

12. راهبردهای فضایی توسعه  صنعتی

13. معدن

کتاب چهارم : نظام اسکان و خدمات برتر

14. جمعیت و نیروی انسانی

15. سلسله مراتب شبکه شهری و مراکز خدمات برتر

16. منطقه بندی و حوزه نفوذ سطوح گوناگون شبکه شهری

17. مروری بر برنامه ریزی های پیشین

کتاب پنجم:تحلیل سازمان فضایی توسعه در عرصه سرزمین

کتاب ششم:پیش نویس مقدماتی چارچوب بلند مدت توسعه استان ها