معرفی کتاب مجموعه قوانین و مقررات محیط زیست

مجموعه قوانین و مقررات محیط زیست

نویسنده : ناصر قاسمی

انتشارات بهنامی

تعداد صفحات :326 صفحه

نوبت چاپ : چاپ اول

چندین دهه است که مسأله آلودگی و انهدام محیط زیست یکی از موضوعات مهم و حتی نگران کننده, در سطح داخلی , منطقه‌ای و بین‌المللی به شمار می‌رود و بر همین اساس در راستای مقابله با آن در عرصه‌های یاد شده قوانین و مقررات و نیز پروتکل‌ها و کنوانسیون‌ها و... متعددی تدوین و تصویب شده و به مورد اجرا گذارده شده است.
مجموعه قوانین و مقررات حاضر در سه بخش قوانین, آیین‌نامه‌ها و آرای وحدت رویه هیأت عمومی دیوان عالی کشور و دیوان عدالت اداری ارائه می‌گردد.

موضوعات مرتبط :

دانلود مجموعه قوانین و مقررات محیط زیست ( جلد یک و جلد دوم )

مجموعه قوانین حفاظت و بهسازی محیط زیست

در صورت هرگونه خرابی در لینک ها در نظرات یا در پیغام ها بفرمائید تا در اسرع وقت اصلاخ شود .

قوانین زیست محیطی

قوانین زیست محیطی

گرد آوری از کتاب مجموعه قوانین و مقررات حفاظت محیط زیست ایران (جلد اول)

تدوین :

دفتر حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست

این مجموعه به صورت یک فایل PDF می باشد که مشتمل بر 64 صفحه می باشد که حجمی حدود 12.62 MB دارد . در صورت نیاز به دانلود فایل مذکور به ادامه مطلب رفته و فایل را دانلود نمائید .

دانلود در ادامه مطلب

موضوعات مرتبط :

دانلود مجموعه قوانین و مقررات محیط زیست ( جلد یک و جلد دوم )

مجموعه قوانین حفاظت و بهسازی محیط زیست

معرفی کتاب مجموعه قوانین و مقررات محیط زیست

مجموعه قوانین حفاظت و بهسازی محیط زیست

مجموعه قوانین حفاظت و بهسازی محیط زیست

ماده 1 - حفاظت و بهبود و بهسازی محیط زیست و پیشگیری و ممانعت از هر نوع آلودگی و هر اقدام مخربی که موجب برهم خوردن تعادل و تناسب محیط زیست می شود، همچنین کلیه امور مربوط به جانوران وحشی و آبزیان آبهای داخلی از وظائف سازمان حفاظت محیط زیست است .
سازمان حفاظت محیط زیست که در این قانون سازمان نامیده می شود وابسته به نخست وزیری و دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و زیر نظر شورای عالی حفاظت محیط زیست انجام وظیفه می کند.

تبصره 1 - شرکت سهامی شیلات ایران و شرکت سهامی شیلات جنوب به موجب قوانین و مقررات مربوط به خود عمل خواهند کرد.

تبصره 2 - در مناطق شکارگاه های سلطنتی وظائف مربوط را شکاربانی سلطنتی راسا انجام خواهد داد.

ماده 2 - رییس شورای عالی حفاظت محیط زیست به فرمان همایونی منصوب می شود و اعضای آن عبارتند از:
وزیر دارایی - وزیر کشاورزی و منابع طبیعی - وزیر بهداری - وزیر تعاون و امور روستاها - وزیر آب و برق - وزیر اقتصاد - وزیر کشور - وزیر آبادانی و مسکن - مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران - وزیر مشاور و رییس سازمان برنامه و بودجه و پنج نفر از اشخاص ذیصلاحیت که به پیشنهاد ریاست شورای عالی با فرمان همایونی برای مدت پنج سال منصوب می شوند.

ماده 3 - شورای عالی حفاظت محیط زیست علاوه بر وظائف و اختیاراتی که در قانون شکار و صید برای شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید مقرر بوده دارای وظایف و اختیارات زیر است :
الف - تعیین مناطقی تحت عنوان پارک ملی - آثار طبیعی ملی - پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده و تصویب حدود دقیق این مناطق با رعایت نکات  زیر:

1 - مفاد ماده 27 قانون شکار و صید مصوب خرداد ماه 1346 همچنین قوانین و مقررات مربوط به سازمان جنگلها و مراتع .
2 - کسب موافقت وزیر کشاورزی و منابع طبیعی در مورد مناطقی که با اجازه یا توسط سازمان جنگلها و مراتع کشور در آنها طرح جنگلداری یا مرتع داری به موقع عمل گذارده شده یا می شود.
3 - کسب موافقت وزیر اقتصاد در مورد مناطقی که طرحهای اکتشاف و بهره برداری از مواد معدنی طبق قوانین مربوط اجرا می گردد.
صدور هر گونه پروانه اکتشاف و بهره برداری از مواد معدنی برای مناطقی که تحت عنوان پارک ملی - آثار طبیعی ملی - پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده تعیین گردیده اند موکول به موافقت شورای عالی محیط زیست می باشد.

تبصره - تعریف مناطق و تعیین ضوابط و مقررات مربوط به مناطق مذکور در این بند به موجب آیین نامه اجرایی این قانون خواهد بود.
ب - تعیین انواع و مدت اعتبار و بهای پروانه های موضوع ماده 8 این  قانون .
ج - موافقت با اعطا جایزه به اشخاص طبق آیین نامه اجرایی این قانون .

ماده 4 - هر نوع ممنوعیت و محدودیت و مقرراتی که برای مناطق مذکور در بند (الف ) ماده 3 این قانون برقرار می گردد نباید با حق مالکیت یا حق انتفاع اشخاصی که در داخل این مناطق قانونا دارا هستند مغایر باشد.

ماده 5 - رییس سازمان به پیشنهاد شورای عالی کار و موافقت نخست وزیر فرمان همایونی منصوب می شود و از لحاظ مقام و حقوق و مزایا در ردیف  معاونین نخست وزیر می باشد و سمت دبیر شورا را نیز خواهد داشت .

ماده 6 - سازمان علاوه بر وظائف و اختیاراتی که در قانون شکار و صید برای سازمان شکاربانی و نظارت بر صید مقرر بوده دارای وظایف و اختیارات زیر است :

الف - انجام دادن تحقیقات و بررسیهای علمی و اقتصادی در زمینه حفاظت و بهبود و بهسازی محیط زیست و جلوگیری از آلودگی و برهم خوردن تعادل محیط زیست از جمله موارد ذیل :

1 - طرق حفظ تعادل اکولوژیک طبیعت (حفظ مناسبات محیط زیست ).

2 - تغییراتی که تاسیسات و مستحدثات مختلف در وضع فیزیکی و شیمیایی و  بیولوژیک خاک ، آب و هوا ایجاد می نمایند و این تغییرات سبب دگرگونی وضع  طبیعی می گردند. مانند تغییر و تخریب مسیر رودخانه ها، تخریب جنگلها و  مراتع ، دگرگونی اکولوژی دریاها، بهم خوردن زهکشی طبیعی آبها و دگرگونی و  انهدام تالابها.
3 - استفاده از سموم کشاورزی یا مواد مصرفی زیان آور به محیط زیست .
4 - طرز جلوگیری از پخش و ایجاد صداهای زیان آور به محیط زیست .
5 - حفظ محیط زیست از نظر ظواهر طبیعت و طرق زیباسازی آن .

ب - پیشنهاد ضوابط به منظور مراقبت و جلوگیری از آلودگی آب ، هوا، خاک ، پخش فضولات اعم از زباله و مواد زائد کارخانجات و به طور کلی عواملی که موثر بر روی محیط می باشند.
ج - هر گونه اقدام مقتضی به منظور بهبود و بهسازی محیط زیست در حدود قوانین مملکتی با حفظ حقوق اشخاص .
د - تنظیم و اجرای برنامه های آموزشی به منظور تنویر و هدایت افکار عمومی در زمینه حفظ و بهسازی محیط زیست .
ه - ایجاد باغهای وحش و موزه تاریخ طبیعی .
و - برقراری هر گونه محدودیت و ممنوعیت موقتی زمانی - مکانی - نوعی و طریقی و کمی شکار و صید و اعلام آن طبق مقررات ماده 4 قانون شکار و صید.
ز - همکاری با سازمانهای مشابه خارجی و بین المللی به منظور حفظ محیط زیست در حدود تعهدات متقابل .

ماده 7 - هر گاه اجرای هر یک از طرحهای عمرانی و یا بهره برداری از آنها به تشخیص سازمان با قانون و مقررات مربوط به حفاظت محیط زیست مغایرت داشته باشد سازمان مورد را به وزارتخانه یا موسسه مربوط اعلام خواهد نمود تا با همکاری سازمانهای ذیربط به منظور رفع مشکل در طرح مزبور تجدید نظر به عمل آید. در صورت وجود اختلاف نظر طبق تصمیم نخست وزیر عمل خواهد شد.

ماده 8 - مبادرت به هر گونه شکار و صید و پرورش و تکثیر و نگاهداری و خرید و فروش جانوران وحشی و اجزا آن و استفاده و سیاحت از مناطق مذکور در بند (الف ) ماده 3 این قانون مستلزم تحصیل پروانه یا اجازه از سازمان می باشد، در هر یک از موارد فوق که ضرورت ایجاب نماید سازمان می تواند با
تصویب شورای عالی حفاظت محیط زیست اجازه یا پروانه رایگان صادر نماید. تبصره - در مواردی که صدور پروانه های موضوع این ماده همچنین صدور پروانه صادرات و واردات جانوران وحشی و اجزا آنها به موجب قوانین مربوط به وزارتخانه ها یا سازمانهای دیگری محول گردیده مرجع صادرکننده پروانه با جلب موافقت سازمان اقدام خواهد کرد.

ماده 9 - اقدام به هر عملی که موجبات آلودگی محیط زیست را فراهم نماید ممنوع است . منظور از آلوده ساختن محیط زیست عبارت است از پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب یا هوا یا خاک یا زمین به میزانی که کیفیت فیزیکی یا شیمیایی یا بیولوژیک آن به طور زیان آور به حال انسان یا سایر موجودات زنده و یا  گیاهان و یا آثار و ابنیه باشد تغییر دهد.

تبصره - استعمال سموم به منظور مبارزه با آفات نباتی و جانوران و حشرات موذی با رعایت قوانین و مقررات وزارت کشاورزی و منابع طبیعی مشمول این ماده نخواهد بود ولی در صورتی که استفاده از سموم برای مقاصد بالا مغایر با بهسازی محیط زیست باشد سازمان ضرورت تجدید نظر در مقررات مربوط  و جایگزینی مواد و طرق دیگری را برای دفع آفات توصیه خواهد نمود.

ماده 10 - مقررات جلوگیری از آلودگی یا تخریب محیط زیست و جلوگیری از پخش و ایجاد صداهای زیان آور به محیط زیست و همچنین ضوابط تعیین معیار و میزان آلودگی موضوع ماده 9 این قانون و محدودیت و ممنوعیتهای مربوط به حفظ و بهبود و بهسازی محیط زیست به موجب آیین نامه هایی خواهد بود که به تصویب کمیسیونهای کشاورزی و منابع طبیعی و بهداری و دادگستری مجلسین
برسد.

ماده 11 - سازمان با توجه به مقررات و ضوابط مندرج در آیین نامه های مذکور در ماده 10 کارخانجات و کارگاه هایی که موجبات آلودگی محیط زیست را  فراهم می نماید مشخص و مراتب را کتبا با ذکر دلائل بر حسب مورد به صاحبان یا مسئولان آنها اخطار می نماید که ظرف مدت معینی نسبت به رفع موجبات آلودگی مبادرت یا از کار و فعالیت خودداری کنند. در صورتی که در مهلت  مقرر اقدام ننمایند به دستور سازمان از کار و فعالیت آنها ممانعت به عمل خواهد آمد.  در صورتی که اشخاص ذینفع نسبت به اخطار یا دستور سازمان معترض باشند می توانند به دادگاه شهرستان محل شکایت نمایند دادگاه فورا و خارج از نوبت به موضوع رسیدگی می کند و در صورتی که اعتراض را وارد تشخیص دهد رای به ابطال اخطار یا رفع ممانعت خواهد داد. رای دادگاه قطعی است .

تبصره - رییس سازمان می تواند در مورد منابع و عواملی که خطرات فوریدر بر داشته باشند بدون اخطار قبلی دستور ممانعت از ادامه کار و فعالیت آنها را بدهد.

ماده 12 - صاحبان یا مسئولان کارخانجات و کارگاه های موضوع ماده 11 مکلفند به محض ابلاغ دستور سازمان ، کار یا فعالیت ممنوع شده را متوقف و تعطیل نمایند. ادامه کار یا فعالیت مزبور منوط به اجازه سازمان یا رای دادگاه صلاحیتدار خواهد بود. در صورت تخلف به حبس جنحه ای از شصت و یک روز  تا یک سال و یا پرداخت جزای نقدی از پنج هزار و یک تا پنجاه هزار ریال و  یا به هر دو محکوم خواهند شد.

ماده 13 - کسانی که از مقررات و ضوابط مذکور در آیین نامه های موضوع ماده 10 تخلف نمایند بر حسب مورد که در آیین نامه های مزبور تعیین خواهد شد به جزای نقدی از پانصد ریال تا پنجاه هزار ریال محکوم خواهند شد.

ماده 14 - در مورد جرائم مذکور در این قانون سازمان حسب مورد شاکی یا مدعی خصوصی شناخته می شود.

ماده 15 - مامورین سازمان که از طرف سازمان مامور کشف و تعقیب جرائم فوق الذکر می شوند در صورتی که وظائف ضابطین دادگستری را در کلاس مخصوص زیر نظر دادستان تعلیم گرفته باشند از لحاظ اجرای این قانون و قانون شکار و صید در ردیف ضابطین دادگستری محسوب می شوند.
تبصره - در مواردی که سازمانهای دیگر به موجب قوانین مربوط مامور  تعقیب جرائم مذکور در این قانون باشند سازمان نظر خود را به آن سازمانها اعلام خواهد کرد.

ماده 16 - کلیه عرصه و اعیان املاک متعلق به دولت واقع در محدوده مناطق مذکور در بند (الف ) ماده 3 همچنین کلیه تالابهای متعلق به دولت در اختیار سازمان قرار خواهد داشت و سازمان در بهره برداری از تالابها (به استثنا مرداب بندر پهلوی ) و املاک مذکور قائم مقام قانونی موسسات یا سازمانهای مربوط می باشد ولی حق واگذاری عین آنها را ندارد.

تبصره 1 - در صورتی که استفاده از منابع مذکور مستلزم قطع درخت باشد سازمان جنگلها و مراتع کشور طبق طرح سازمان راسا عمل خواهد نمود.

تبصره 2 - نحوه واگذاری منافع املاک مذکور در این ماده در آیین نامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.

ماده 17 - در صورتی که عرصه و اعیان املاک واقع در محدوده مناطق مذکوردر بند (الف ) ماده 3 این قانون مورد نیاز باشد سازمان می تواند طبق مقررات قانون خرید اراضی و ابنیه و تاسیسات برای حفظ آثار تاریخی و باستانی مصوب  آذر ماه 1347 خریداری و تصرف نماید.

ماده 18 - سازمان دارای گاردی خواهد بود با لباس متحدالشکل و تجهیزات لازم .

ماده 19 - مناطقی از کشور که مقررات مواد 11 و 12 و 13 این قانون در آنها اجرا خواهد شد از طرف سازمان با رعایت شرایط و ضوابطی که در آیین نامه اجرایی این قانون مقرر می گردد تعیین و پس از تصویب شورای عالی اعلام می شود.

ماده 20 - سازمان می تواند با تصویب شورای عالی حفاظت محیط زیست قسمتی از وظایف و اختیارات خود را نسبت به اجرای مواد 11 و 12 و 13 این قانون در محدوده شهرها و هر یک از مناطق کشور ضمن تعیین حدود بر حسب مورد به شهرداریهای مربوط یا هر سازمان دولتی ذیربط محول نماید، در این صورت شهرداریها و سازمانهای مذکور مسئول اجرای آن خواهند بود.

ماده 21 - آیین نامه اجرایی این قانون به استثنا آیین نامه های مذکور در ماده 10 پس از تایید شورای عالی حفاظت محیط زیست به تصویب هیات وزیران  می رسد. قانون فوق مشتمل بر بیست و یک ماده و نه تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز دوشنبه 20/3/1353، در جلسه روز سه شنبه بیست و هشتم خرداد ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و سه شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

منبع : سایت دادگستری استان تهران

---

پی نوشت :

سخنی از جنس گلایه با مسئولان محیط زیست کشور

با توجه به گذشت 38 سال از تصویب این آیین نامه و نقص آشکار در بسیاری موارد و با توجه به اصلاحیه سال 1371 بازنگری در این قوانین لازم و یک موضوع مهم به حساب می آید ولی افسوس که مسئولان زیربط محیط زیست کشور این موضوع و سایر دغدغه های سبزاندیشان برایشان اهمیتی ندارد چه برسد به اصلاح قوانین نوشته شده در 4 دهه قبل ....

به امید فردایی سبز...

محیط سبز

محسن

نبود فضاهای سبز در شهرها

(( اشاره ای به کم توجهی به جایگاه پر اهمیت فضای سبز شهری در برنامه ریزی ، طراحی و اجرای پروژه های مسکن مهر، انبوه سازی و...))

تصور کنید یک روز صبح از خانه بیرون بیائید و به جای رنگ سبز، همه جا را خاکستری ببینید، تازه می فهمید که چقدر به سبز  و فضای سبز عادت کرده اید و چقدر خوب لمس می کنید که اگر درختان، گلها و فضای سبز را از زندگیتان بگیرند، دیگر هیچ چیز دیگری جایگزین آن نخواهد بود!...

از آن زمان که خاطرات بسیاری از ما ، لا به لای هزار توی آپارتمان های خاکستری و تنگ و تاریک امروزی گم شد، خیلی نمی گذرد. فقط باید یک لحظه گذشته را تجسم کنیم و کمی به عقب برگردیم، آن وقت طراوت شمعدانی بالکن ها، حیاط های پردرخت و ردیف گلدان های چیده شده بر لب حوض و ... دوباره به یادمان می آید .... یادش بخیر آن روزها که پیچ برگ های پیچک بر پیکر بی جان دیوارها می خزید و بالا می رفت و می رسید به آسمان تا با آبی آن نقش خیال را در خاطر رهگذران کوچه و بازار تداعی کند. اما ..... اما امروز نه از آن پیچ و پیچک خبری هست و نه از آن نقش خیال!... امروز آنچه از آن همه زیبایی ساده و بی آلایش بر پیکر خسته شهر باقی مانده، مشتی دیوار بلند و بتنی آپارتمان هاست به همراه دود و هیاهوی ماشین ها و قیافه های خسته و بی رمق!...

متأسفانه شهرسازی وشهرنشینی در کشور ما با نظم و برنامه ریزی همراه نبوده و تنها نشانه شهرنشینی و توسعه شهری، احداث ساختمانهای بلند و انبوه و افزایش جمعیت و شلوغ شدن محلات و افزایش تعداد ماشین ها و کثیف تر شدن آب و هوا بوده است!

تأمین سرانه های مورد نیاز شهر و شهروندان و افزایش رفاه زندگی شهری در شهرسازی شتابزده امکانپذیر نبوده و آمارهای موجود حاکی از آن است که در اغلب شهرهای ایران (بخصوص در مناطقی که در 30 – 20 سال اخیر به وجود آمده و توسعه یافته اند) هنوز سرانه های فضای سبز، ورزشی و تفریحی، آموزشی و بهداشتی و... با میانگین جهانی فاصله بسیاری دارد!؟....

در دهه های اخیر توسعه شهرهای ایران صرفاً به شکل افزایش تعداد ساختمانهای مسکونی و تجاری و اداری جهت پاسخگویی به نیازهای ناشی از افزایش جمعیت و تقاضاهای حاصل از مهاجرت انبوه جمعیت شهرها و روستاهای اطراف به کلان شهرها و مراکز استانها بوده و کاربری مسکونی و تجاری کاربری غالب در توسعه های افقی و عمودی بوده است و این در حالیست که طرح های توسعه شهری (بخصوص طرح های ضربتی احداث مسکن) خود به عاملی برای تخریب فضاهای سبز موجود شهرها تبدیل شده اند و در این مسیر فضاهای سبزی که به طور طبیعی در حاشیه آبراهها و رودخانه ها و باغها و باغچه های داخل شهر شکل گرفته بودند، تخریب می شوند و به کاربری های مسکونی و تجاری و اداری اختصاص می یابند و در عوض در طرحهای تفصیلی شهری زمین های دیگری به عنوان فضای سبز و یا سایر کاربری های تفریحی، ورزشی و رفاهی پیش بینی می شوند که گاه تملک و تخریب و آماده سازی آنها سالها به طول می کشد!(در برخی موارد این تغییر کاربری ها امری محال و نشدنی است و صرفاً بر روی نقشه های طرح تفصیلی نقش بسته است!)

 ادامه این نوشته در ادامه مطلب...

اهمیت جنگل و فضای سبز در مبارزه با آلودگی آب

اهمیت جنگل و فضای سبز در مبارزه با آلودگی آب

علی یخکشی

متن تایپ شده به همراه دانلود فایل pdf

جنگل و فضای سبز قادر استبه کمکشاخ و برگو ریشه خود مواد سمی داخل آبمانند فنل و باکتری های را جذب و از مقدار آنها در آب بکاهد.

این امر برای موجودات زنده و انسان ها بسیار مهم و حیاتی است. با این توضیح کوتاه، در می یابیم که عمل تصفیه می تواند به طور طبیعی هم انجام شود. می توان استخرهایی در مناطق جنگلی به وجود آورد و آبرا از زمین های جنگلی که خاصیتنفوذپذیری بیشتری دارند عبور داد تا تصفیه شود. از این گذشته، درختان و .گیاهان نیز می توانند با ریشه ای خود مقدار زیادی از مواد موجود در آبرا جذب کنند.

در لهستان نشان می دهد که درختبید می تواند 33 تا 40 درصد از « کالکسی » بررسی های انجام شده توسط مواد محلول در آبرا جذبکند. بر این اساستوصیه می شود برای سالم نگهداشتن آب، در اطرافرودخانه ها و دریاچه های آبشیرین، درختان بید و گیاهانی مانند کارکس، الاتا اسکیرپوس، لاکوستریسو غیره بکارند، چون لاکوستریسقادر استاز هر لیتر آب نزدیکبه 600 میلی گرم فنول را جذب و از آلودگی آب .و مضرات مرگبار آن برای انسان و سایر موجودات زنده بکاهد.

باید پذیرفتبدون درخت و گیاه، زندگی برای جانواران گیاه خوار غیر ممکن است. در زنجیره غذایی، گیاهان و جانوران گیاهخوار غذای اصلی انسان .جانوران گیاهخوار تنها ماده غذایی جانوران گوشتخوار هستند ها را تامین می کنند. جدا از تامین غذای موجودات زنده و انسان ها، گیاهان فواید زیاد دیگری دارند. در مجموع باید قبول کرد که بدون گیاهان و به خصوصاز نظر تولید اکسیژن، این ماده حیاتی، زندگی غیرممکن خواهد بود. با وجود آگاهی از این امر مهم، انسان این اشرفمخلوقات، بر اثر بی توجهی و بی خردی خود در بهره برداری از جنگل و فضای سبزفبه اصل توسعه پایدار توجه کافی نمی کند و هر ساله سطوح وسیعی از آن .را نابود و یا کاربری آن را تغییر می دهد.

در مقایسه با دیگر نقاط دنیا، نه تنها اوضاع ایران تعریفی ندارد، بلکه در مواردی بسیار بدتر نیز است. اگر در 2 هزار سال قبل، نزدیکبه 90 میلیون هکتار جنگل داشتیم، امروز سطح جنگل کشور کهنسال و با تمدن ایران از همچنین اگر کارشناسان سطح مناسب جنگل را برای یک کشور برابر 30 میلیون هکتار تجاوز نمی کند.12 درصد خاک آن می دانند، متاسفانه در این فقط 7 درصد مساحت کشور را جنگل پوشانده و سرانه فضای سبز هر فرد ایرانی به جای 30 تا 50 متر مربع، از چند متر مربع تجاوز نمی کند و تا دستیابی به سرانه مطلوب، راهی بسدراز و پرنشیبو فراز در پیشاست. با همه این کاستی ها، متاسفانه از جنگل های موجود نیز به طور اصولی و بر مبنای اصل توسعه پایدار بهره برداری نشده و هر ساله از سطح جنگل ها کاسته و تنوع زیستی آن فقیرتر می شود.

جدا از مسئله کمیتو کیفیتجنگل ها، باید بدانیم جنگل های بلوط غرب، بلوط ایرانی و غیره منحصر به ایران بوده و جنگل های خزری، باقیمانده جنگل های دوران سوم زمین شناسی هستند. که هر دو جنگل از نظر علمی و ذخایر ژنتیکی دارای ارزشبالای جهانی هستند که باید حفظ و از نابودی آنها جلوگیری شود. اگر کانادا، ژاپن و روسیه جذبکربن و تولید اکسیژن جنگل های خود را مایلند به جهان بفروشند، ایران نیز می تواند ارزشعملی و ذخایر ژنتیکی آن را که برای محققان جنگل بسیار حائز اهمیتاست، بفروشد، نه آنکه فقط به دنبال فروشچوب آن باشیم. برای حفظ و احیا و توسعه سطوح جنگل های شمال باید سرمایه گذاری کرد.

حداقل می توان درآمد حاصل از فروشچوبرا که باید بر مبنای اصل توسعه پایدار بهره برداری شود، برای 30 سال آینده صرفبازسازی و احیای آن کرد. مولفبا بهره برداری از جنگل های شمال بر مبنای اصل توسعه پایدار و با کمکمتخصصان، موافق استو اعتقاد راسخ دارد بهترین، شاداب ترین و پویاترین جنگل، جنگلی استکه بر مبنای اصل توسعه پایدار بهره برداری شود، نه آنکه با کشیدن سیم خاردار به دور جنگل، آن را  بلااستفاده و یا بیشاز حد از آن بهره برداری کنیم.

مشاهده سایر نوشته های مربوط به فضای سبز از اینجا

برای دانلود فایل pdf همین مطلب به ادامه مطلب بروید .... .

کاهش وسعت خشکسالی در ایران

در سال آبی گذشته نسبت به سال آبی پیشین رخ داد:
کاهش وسعت خشکسالی در ایران

---

نتایج بررسی آمارهای سال آبی گذشته، مهر 90 تا مهر 91، نشان می‌دهد که خشکسالی در ایران نسبت به سال آبی پیشین کاهش یافته است. به علاوه در بیش از 55 درصد از مساحت ایران دمای متوسط سالانه سال آبی گذشته نسبت به متوسط دراز مدت آن افزایش یافته‌است.

---

نتایج پایش و مطالعات انجام گرفته در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، پایگاه مدیریت خشکسالی کشاورزی استان اصفهان با استناد به آمار ایستگاه‌های سینوپتیک نشان می‌دهد که در سال آبی گذشته، _مهرماه 1390 تا مهرماه 1391_، نسبت به سال آبی پیشین، _مهرماه 1389 تا مهرماه 1390_، میزان خشکسالی در سرزمین ایران کاهش یافته است. همچنین در بیش از 55 درصد از مساحت ایران دمای متوسط سالانه سال آبی گذشته نسبت به متوسط دراز مدت آن افزایش یافته‌است.

«مرتضی خداقلی»، رییس پایگاه مدیریت خشکسالی کشاورزی استان اصفهان در گفت و گو با CHN با اعلام این خبر گفت: «نتایج حاکی از آن است که حدود 71 درصد از مساحت ایران در سال آبی 90-91 بارشی کمتر از میانگین درازمدت دریافت کرده است، اگرچه در مقایسه با سال آبی گذشته (مهرماه 1389 تا شهریورماه 1390) از وسعت خشکسالی کاسته شده، اما خشکسالی بر بیشتر گستره ایران زمین خصوصاً در نیمه جنوبی با شدت زیاد بروز کرده است.»

خداقلی در توضیح شرایط سال آبی گذشته گفت: «شروع سال آبی 90-91 در ایران با بارش‌های قابل ملاحظه‌ای آغاز شد، به طوری که در پایان پاییز در حدود 45 درصد از مساحت کشور بارشی بیش از میانگین درازمدت داشته و بارش دریافتی در این فصل 50 درصد بارش دراز مدت بوده است.»


اگرچه در مقایسه با سال آبی گذشته (مهرماه 1389 تا شهریورماه 1390) از وسعت خشکسالی کاسته شده، اما خشکسالی بر بیشتر گستره ایران زمین خصوصاً در نیمه جنوبی با شدت زیاد بروز کرده است

در مورد ویژگی‌های این بارش می‌توان به توزیع نابرابر آن در گستره ایران زمین اشاره کرد با این توضیح که: «در حالی که مناطق شمال شرقی تا بخش‌های مرکزی شاهد بارش بیش از چند برابر میانگین خود بودند، در برخی از نقاط کشور به ویژه نیمه جنوبی، خشکسالی تهدید کننده بوده‌است.»

به علاوه، در فصل زمستان برخلاف آن‌چه انتظار می‌رفت مقدار میانگین بارش دریافتی در نیمی از کشور خصوصا نیمه جنوبی کمتر از میانگین درازمدت آن در همین بازه زمانی بود. در بهار نیز بارش‌های پراکنده نتوانست کاهش بارش‌های فصول قبل را جبران کند. در ماه‌های فصل تابستان نیز متناسب با رژیم کلی بارش کشور در اکثر ایستگاه‌های هواشناسی بارشی ثبت نشد.

خشکسالی بسیار شدید در 12.7 مساحت ایران

رییس پایگاه مدیریت خشکسالی کشاورزی استان اصفهان در مورد درجه‌های خشکسالی در نقاط مختلف ایران گفت: ‌«تجزیه و تحلیل نقشه‌های بارش در سال آبی گذشته نشان می‌دهد که خشکسالی بسیار شدید با وسعتی در حدود 12.7 درصد از جنوب غربی کشور آغاز و در امتداد کرانه‌های دریای عمان ادامه می‌یابد، به علاوه بخش‌هایی از استان یزد (بافق و مروست) و بخش شمالی کرمان را نیز درگیر کرده‌است.»

خشکسالی شدید

این درجه از خشکسالی نیز بخش قابل توجهی از مساحت ایران را به خود اختصاص داده است. این درجه از خشکسالی در 20.3 درصد از وسعت کشور مشاهده شده است. این خشکسالی به صورت نواری خشکسالی بسیار شدید را در برگرفته و از ناحیه غرب آغاز شده و پس از در برگرفتن بخش‌های وسیعی از استان خوزستان، بوشهر و بخش جنوبی استان فارس، شمال هرمزگان و بخش اعظمی از استان کرمان، در استان سیستان و بلوچستان در گوشه جنوب شرقی خاتمه یافته‌است.


خشکسالی بسیار شدید با وسعتی در حدود 12.7 درصد از جنوب غربی کشور آغاز و در امتداد کرانه‌های دریای عمان ادامه می‌یابد، به علاوه بخش‌هایی از استان یزد (بافق و مروست) و بخش شمالی کرمان را نیز درگیر کرده است

خشکسالی متوسط، بیشترین وسعت

خشکسالی متوسط، که به معنای کاهش 20 تا 45 درصد بارش نرمال است، با وسعتی در حدود 25.4 درصد، بیشترین وسعت را به خود اختصاص داده و از شمال غربی کشور شروع و در قسمت شمال شرقی پایان می‌گیرد.

خشکسالی خفیف

این خشکسالی با اشغال 12.74 درصد مساحت، بخش‌هایی از استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، کردستان، همدان، اراک، حاشیه استان اصفهان، بخش شمالی استان یزد و بخش‌هایی از استان خراسان رضوی را شامل می‌شود.

مناطقی که بارشی بیش از میانگین دراز مدت دریافت کرده‌اند، محدود به نیمه شمالی ایران و استان اصفهان است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد در مجموع نزولات جوی در این بازه زمانی در 29 درصد از مساحت کشور از آمار درازمدت پیشی گرفته است.


دمای متوسط بالاتر از میانگین درازمدت

به گفته رییس پایگاه مدیریت خشکسالی کشاورزی استان اصفهان، تجزیه و تحلیل نقشه توزیع اختلاف دما و مقایسه میانگین دما از ابتدای مهرماه تا پایان شهریورماه 1391 نسبت به میانگین درازمدت آن نشان می‌دهد که در بیش از 55 درصد از مساحت ایران دمای متوسط سالانه سال آبی گذشته نسبت به متوسط دراز مدت آن افزایش یافته‌است.

به گفته او، همچنین نتایج بررسی‌ها حاکی از آن است که در لکه کوچکی در بخش شمال شرقی کشور کاهشی بیش از یک درجه سانتی‌گراد مشاهده شده‌است. در نواحی کوچکی از استان خراسان جنوبی، خراسان رضوی، نیمه شرقی استان سمنان و بخشی از استان یزد نیز درجه حرارت از نیم تا یک درجه سانتی‌گراد کاهش داشته‌است.

از ابتدای مهرماه تا پایان شهریورماه 1391 نسبت به میانگین درازمدت آن نشان می‌دهد که در بیش از 55 درصد از مساحت ایران دمای متوسط سالانه سال آبی گذشته نسبت به متوسط دراز مدت آن افزایش یافته‌است.

بخش‌های شمالی استان کرمان، بخش اعظمی از استان اصفهان، سمنان، قم و تهران شاهد کاهش از صفر تا نیم درجه سانتی‌گراد بوده و افزایش از صفر تا نیم درجه سانتی‌گراد از کرانه‌های دریای خزر آغاز و به صورت نواری در نیمه جنوب شرقی کشور خاتمه می‌یابد. افزایش از نیم تا یک درجه سانتی‌گراد در حاشیه ایران، از شمال غربی شروع شده و در امتداد کرانه‌های دریای عمان و خلیج فارس دیده می‌شود و افزایش بیش از یک درجه سانتی‌گراد به صورت سه لکه در بخش‌های غربی، شرقی و جنوبی کشور ملاحظه می‌شود.


خداقلی اضافه کرد: «با توجه به آمار ایستگاه‌های سینوپتیک بیشترین افزایش دما به زابل با افزایش 5.8 درجه سانتی‌گراد و بالاترین کاهش دما به قوچان با کاهش 3.4 درجه‌ای تعلق دارد.»

در مجموع در سال آبی گذشته اگرچه از نظر آماری نزولات جوی تنها 33 میلیمتر از آمار دراز مدت آن در همین بازه کمتر بوده و خشکسالی‌ها عمدتاً در گروه خفیف تا متوسط بروز یافته است، اما کاهش بارش و وقوع خشکسالی‌های پی در پی در سال‌های اخیر به کاهش مستمر و نگران کننده ذخایر آبی کشور شامل دریاچه‌ها، مخازن سدها، برکه‌ها و تالاب‌ها و همچنین افت سطح آب‌های زیرزمینی منجر شده است.

همچنین کاهش درصدبارش‌های زمستانه که از تبخیر کمتری نسبت به فصول دیگر برخوردار بوده و کاهش برف که نقشی تعیین کننده در رژیم آبی متعادل رودخانه‌ها دارد، بحران منابع آبی را تشدید کرده است. به علاوه مدیریت نه چندان موفق تقسیم آب بدون توجه به اصول اولیه مدیریت یکپارچه حوضه‌های آبخیز باعث محدودیت بیش از پیش در مصرف آب در بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعت و شرب شده است. در این میان با توجه به اینکه مصرف کننده عمده با بیش از 90 درصد بخش کشاورزی است، ضرورت توجه به تحقیقات گسترده و بنیادی در بخش‌های مختلف کشاورزی بیشتر آشکار می‌شود.

منبع : ایرن

عکس امروز ...

سه نماد کاغذین توسعه نیافتگی

سه نماد کاغذین توسعه نیافتگی

در جنوب، کارخانه ای مثل کاغذپارس، که از یک ماده دور ریختنی یعنی ملاس نیشکر کاغذ می سازد در معرص تعطیلی و ورشکستگی بوده آن وقت آمده اند در قلب یکی از زیباترین جتگلهای ایران کارخانه ای ساخته اند که درخت می خورد و از آن طرف کاغذ بیرون می دهد. چطور فکر کرده بودند ما در ایران مزیت کاغذسازی داریم؟ چطور به این نتیجه رسیده بودند که در کشوری با کمتر از یازده درصد مساحت نواحی جنگلی توجیهی برای استقرار صنایع آلاینده در قلب جنگل وجود دارد؟ چرا فکر کرده بودند زادآوری جنگلهای ایران برای بهره برداری صنعتی کافی است؟ چطور متوجه نشده بودند واردات مواد اولیه همین کارخانه و یا اصلا واردات کاغذ از بهای واقعی درختانی که دارد به کام آن می رود برای کشور ما خیلی کمتر است؟

بعد: مسئول آموزش دانشگاه فهرستی به من داده به عنوان مدارک لازم برای تکمیل پرونده من در جهت اخذ حق التدریس. می گویم دو سوم این مدارک هیچ ربطی به دانشگاه، درسی که میدهم و کاری که دارم برای شما میکنم ندارد، و اصلا چرا از هر مدرک دوتا؟ سردرگم و بی حوصله می گوید: روال سالهاست  که همین طور بوده، یک دسته مدارک می رود برای امور مالی و یک دسته هم میماند اینجا پیش ما. به هر حال مقررات دانشگاه است که باید همه این مدارک و کپی های شان را بدهید. میگویم: چرا به نظرتان نرسیده که فایل این مدارک را بخواهید و نه کپی کاغذی آنها را؟ میگوید: فکر خوبی است، اما باید اول مصوب بشود.

سرانجام: مدیر یک سازمان ماه پیش تلفنی نظر من را در باره کاری پرسیده بود. گفتم موضوع مفصل است و اجازه بدهید مکتوب کرده و برایتان ایمیل میکنم. شماره فکسش را داد! گفتم فکس نه، ایمیل. گفت به منشی ام می گویم به شما ایمیلش را بدهد. بله، واقعا منشی اش زنگ زد و ایمیل شخصی اش را داد. تصورش را بکنید، شما می خواهید یک نامه قدری محرمانه به رئیس بدهید اما آدرس ایمیلی که در اختیار شما گذاشته اند چیزی است شبیه نایس رد اپل ات یاهو دات کام! هفته بعد به قرار حضوری رفته بودم با آن مدیر. داشت داد سخن میداد در باره طرحهای مشعشعش برای تحول مدیریت در آن سازمان. و تمام مدت من به ایمیلم که نایس رد اپل برایش پرینت گرفته و روی میزش گذاشته بود نگاه می کردم!

ناصر کرمی

منبع:iren.ir

کاهش سطح آب دریاها به واسطه افزایش بارش باران در خشکی

کاهش سطح آب دریاها به واسطه افزایش بارش باران در خشکی

بنابر مطالعه‌ای که در نشریه "ژئوفیزیکال ریسرچ لترز" به چاپ رسیده، روند کاهشی سطح آب دریاها به واسطه افزایش چشمگیر بارش باران در استرالیا، شمال آمریکای جنوبی و جنوب شرق آسیا رخ داده است.

---

مشاهدات اخیر از روند تغییرات آب و هوایی موجب شده تا موضوع افزایش سطح آب دریاها، بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. گرمایش جهانی و ذوب شدن یخ‌ها به ویژه در قطب‌های شمال و جنوب، عامل اصلی در این زمینه محسوب می شود. با این وجود، از ابتدای سال 2010 تا اواسط 2011، جهان شاهد پدیده‌ای غیر معمول و کاهش سطح آب دریاها به میزان 0.2 اینچ (5 میلیمتر) بوده است.

بنابر مطالعه‌ای که در نشریه "ژئوفیزیکال ریسرچ لترز" به چاپ رسیده، روند کاهشی سطح آب دریاها به واسطه افزایش چشمگیر بارش باران در استرالیا، شمال آمریکای جنوبی و جنوب شرق آسیا رخ داده است. این افزایش سطح بارش باران نیز به ایجاد پدیده "لا نینا"، الگوی آب و هوایی که با دمای کمتر سطح آب در اقیانوس آرام شناخته می شود، و تاثیرگذاری آن بر الگوهای آب و هوایی مرتبط بوده است.

به گفته "کارمن بوئنینگ"، پژوهشگر "آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا" و مولف مطالعه اخیر، بخش اعظم بارش باران‌های جهان بر فراز اقیانوس‌ها رخ داده و با بخار شدن آب، بار دیگر به آسمان باز می گردد. اما پدیده لا نینا اخیر، موجب انتقال بخش قابل توجه‌ای از این بارش‌ها به خشکی شده است.

البته، بررسی‌ها نشان می دهند این یک پدیده لا نینا نرمال نبوده و قویترین نمونه طی شش دهه گذشته محسوب می شود. دلیل یا دلایل دقیق این مساله برای دانشمندان نامشخص بوده، اما پیامدهای آن مانند تاثیراتی که بر الگوهای آب و هوایی آمریکا و یا سطح جهانی آب دریاها داشته، مشهود بوده‌اند.  

در این میان، کاهش موقتی سطح آب دریاها، هواشناسان و دانشمندان را با این پرسش که آیا افزایش سطح آب دریا می تواند عاملی نگران کننده برای جهان باشد یا خیر، به چالش کشیده است. اما نتایج مطالعه اخیر، صراحتا کاهش ایجاد شده را موقتی دانسته و به تداوم افزایش سطح آب دریاها اشاره دارد.

با این وجود، این کاهش موقتی و میزان پنج میلیمتری آن موجب شگفتی دانشمندان شده است. همچنین، این مساله می تواند به پژوهشگران در درک بهتر از تغییرات موقتی سطح آب دریاها و میزان بارش باران در خشکی کمک کند.

اگه میتونی پیدام کن! (استتار موجودات زنده)

چه برای فرار از دست شکارچیان و چه برای شکار طعمه، حیوانات از ویژگی‌ها و شیوه‌های مبتکرانه‌ای برای همسانی با محیط اطراف خود بهره می برند. پس خود را آماده کنید تا در ادامه این مطلب عملکرد موفقی در کشف موجودات استتار کرده داشته باشید!

---

چه برای فرار از دست شکارچیان و چه برای شکار طعمه، حیوانات از ویژگی‌ها و شیوه‌های مبتکرانه‌ای برای همسانی با محیط اطراف خود بهره می برند. برخی، استاد مسلم استتار بوده و برای مشاهده و تشخیص آنها در طبیعت نیازمند نگاهی تیزبین هستیم.

به ترتیب از بالا به پایین:

یک کرم صدپا روی برگ درخت

جگوار در میان خزان برگ‌ها

پرنده چیف‌چاف در میان برگ‌های خشک

ملخ سبز در میان گیاه همیشه بهار

سنجاقک امپراتور در برکه

قورباغه بر دیوار

خرچنگ در میان شن‌ها

گل یا عنکبوت!  

مارمولک پرنده که به نام اژدهای پرنده نیز شناخته می شود روی تنه درخت

گرمایش جهانی دریاچه های جهان را تهدید می کند

بسیاری از دریاچه های مرکز اروپا در قرن بیستم با سطح بسیار بالای ورود فاضلاب و مناسب تر شدن محیط برای رشد جلبک ها مواجه بوده اند. از این رو، جلبک ها به سرعت رشد کرده و به ویژه شاهد پدیدار شدن ناگهانی "سیانوباکتری" ها بوده ایم. برخی از این ارگانیسم ها سمومی را تولید می کنند که سلامت آب دریاچه ها را به خطر انداخته و با کاهش سطح اکسیژن، حیات گونه های آبزی را تحت تاثیر قرار می دهند.

---

مطالعه انجام شده از سوی محققان دانشگاه "زوریخ" نشان می دهد که طی فصل زمستان گردش کافی بین آب سطحی و عمقی دریاچه "زوریخ" انجام نشده و این مساله رشد فزاینده یک نوع باکتری گیاهی به نام جلبک "بورگاندی" را در پی داشته است.

بسیاری از دریاچه های مرکز اروپا در قرن بیستم با سطح بسیار بالای ورود فاضلاب و مناسب تر شدن محیط برای رشد جلبک ها مواجه بوده اند. از این رو، جلبک ها به سرعت رشد کرده و به ویژه شاهد پدیدار شدن ناگهانی "سیانوباکتری" ها بوده ایم. برخی از این ارگانیسم ها سمومی را تولید می کنند که سلامت آب دریاچه ها را به خطر انداخته و با کاهش سطح اکسیژن، حیات گونه های آبزی را تحت تاثیر قرار می دهند.

به گفته "توماس پوش" زیست شناس جانواران آب شیرین از دانشگاه زوریخ، چالش بزرگ امروز این است که انسان در حال تغییر دو ویژگی بسیار مهم دریاچه ها به صورت همزمان است. یکی از آنها نسبت مواد مغذی و دیگری که با گرمایش جهانی مرتبط است، دمای آب دریاچه ها است.

ارزیابی داده های موجود درباره دریاچه زوریخ نشان می دهد که میزان جلبک بورگاندی طی 40 سال گذشته از افزایش چشمگیری برخوردار بوده است. همانند دیگر سیانوباکتری ها، "پلانکتوتریکس" حاوی مواد سمی برای محافظت از خود در برابر موجودات شکارچی است.

این در شرایطی است که اصلی ترین عامل طبیعی برای کنترل افزایش سیانوباکتری ها در فصل بهار رخ می دهد. زمانی که آب دریاچه در فصل زمستان با کاهش دما مواجه شده، بادهای شدید بهاری موجب گردش آب سطحی و عمقی دریاچه ها می شود. اما با توجه به روند گرمایش جهانی، دما در فصل زمستان افزایش یافته و آب دریاچه به واسطه اختلاف دمای بین سطح و عمق که همانند یک مانع عمل می کند، به طور کامل گردش نمی یابد.

به اعتقاد آقای پوش، ما بار دیگر به زمستان هایی سرد و بادهای قوی بهاری برای نجات دریاچه های جهان نیازمند هستیم.

در همین رابطه :

جهان همچنان گرمتر می شود

اثر گلخانه ای و گرمایش جهانی

ژوئن 2012 گرمترین ماه قرن گذشته

سدها؛ متهمان جدید گرمایش جهانی

تداوم ذوب چشمگیر یخ های قطب شمال

زمین و چالش افزایش دما (گزارش تصویری)

تداوم افزایش سطح آب دریاها به واسطه گرمایش جهانی

تداوم واپس نشینی یخها در قطب شمال

جهان همچنان گرمتر می شود

بنابر اعلام "سازمان جهانی هواشناسی"، میانگین دمای ماه ژوئن سال جاری میلادی از زمان ثبت رکوردها در سال 1880 تاکنون، در رده چهارم گرمترین ماه ها در این بازه زمانی قرار گرفته است.میانگین دمای ترکیبی خشکی و سطح آب جهان در ماه ژوئن برابر با 16.12 درجه سانتیگراد بوده که 0.63 درجه سانتیگراد بیشتر از میانگین دمای قرن بیستم محسوب می شود.

---

میانگین دمای ترکیبی خشکی و سطح آب جهان در ماه ژوئن برابر با 16.12 درجه سانتیگراد بوده که 0.63 درجه سانتیگراد بیشتر از میانگین دمای قرن بیستم محسوب می شود. همچنین، به گفته سازمان جهانی هواشناسی، با استناد به آمار "سازمان ملی مطالعات اقیانوس شناسی و اتمسفری آمریکا" بیشتر نواحی جهان میانگین دمای ماهیانه بیشتری را در ماه ژوئن تجربه کرده اند.

با وجود این، میانگین دمای ماهیانه انگلیس در این ماه کمتر از میانگین بازه زمانی 1971 تا 2000 بوده که آن را به خنک ترین ماه ژوئن از سال 1991 تاکنون، مبدل کرده است.

از سوی دیگر، بر اساس گزارش جداگانه ای که از سوی محققان دانشگاه "دلاور" منتشر شده، جزیره ای یخی با اندازه ای دو برابر منطقه منهتن از یخچال طبیعی "پیترمن" در گرینلد جدا شده است. پیترمن یکی از دو یخچال طبیعی بزرگ باقی مانده در گرینلد محسوب می شود که از طریق یخ های شناور، لایه های یخ گرینلند را به اقیانوس مرتبط می کند. با توجه به مساحت 120 کیلومتر مربعی، اندازه بخش جدا شده اخیر تقریبا نصف جزیره یخی است که در سال 2010 از یخچال طیعی پیترمن جدا شده بود.

بنابر اعلام محققان دانشگاه دلاور، میزان یخ های گرینلند به واسطه تغییرات دمای اقیانوسی و هوایی و تغییر در الگوهای گردش در اقیانوس و اتمسفر، در مجموع با تسریع روند ذوب و کاهش اندازه خود مواجه هستند. محققان به این نکته اشاره داشته اند که گرینلند از سال 1987 تاکنون، افزایش دمای سالانه به میزان 0.11 درجه سانتیگراد را تجربه کرده است.

اثر گلخانه ای و گرمایش جهانی

منظور از گرمایش جهانی افزایش طبیعی یا انسان گسیخته متوسط دمای اتمسفر در نزدیک سطح زمین است. دمای نزدیک سطح زمین تحت تاثیر عوامل متعددی است

---

اثر گلخانه ای ( The Greenhouse Effect) ٬ یک پدیده طبیعی است که میلیونها سال در زمین و سایر کرات منظومه شمسی در حال انجام بوده است ٬اما تعادل این روند طبیعی با فعالیت های انسانی(anthropogenic)به هم خورده ٬ و امروزه به عنوان یک مشکل زیست محیطی که منجر به گرمایش جهانیست تلقی میشود.

طی دو میلیون سال گذشته متوسط دمای سالانه زمین چندین درجه سانتیگراد بالا و پایین رفته که این روند سرد و گرم شدن و این تغیرات آثار عمده ای بر انسان  گذاشته است . در این مورد که آیا گرمایش جهانی ( ناشی از انتشار گاز های گلخانه ای ) یا سرمایش جهانی ( ناشی از ذرات معلق)  در حال وقوع است ٬ هنوز بین دانشمندان اختلاف نظر است

 .

اثرات گرمایش جهانی بر کره زمین

منظور از گرمایش جهانی افزایش طبیعی یا انسان گسیخته متوسط دمای اتمسفر در نزدیک سطح زمین است. دمای نزدیک سطح زمین تحت تاثیر عوامل متعددی است از جمله : مقدار آفتابی که زمین دریافت میکند و مقدار آفتابی که زمین منعکس میکند ٬ نگهداشت گرما بر اثر هواسپهر ٬ تبخیر و چگالش  بخار آب

.

نور خورشید که به زمین میرسد ٬ اتمسفر و سطح زمین را گرم میکند . بنابراین اتمسفر زمین حرارت آن را به صورت تابش های مادون قرمز با میتاباند.این بازتاب ها توسط گازهای متعددی از جمله گاز کربنیک ٬ متان٬ و انواع کلرو فلورو کربن ها(CFCs) مجددآ جذب شده و اتمسفر را گرم میکند . این به دام اندازی گرما شبیه به کار گلخانه است به همان دلیل به این فر ایند اثر گلخانه ای میگویند . اما فر ایند اصلی گرم کننده در گلخانه محدودیت سرد شدن آن از طریق محدودیت چرخش هوا (باد) به علت بسته بودن محفظه شیشه ای است  و با آنچه در اتمسفر رخ میدهد متفاوت است ٬ به همین دلیل بهتر است پدیده گلخانه ای را اثر هواسپهری بنامند. زمانی تصور میشد که دمای زیاد درون گلخانه در اثر صافی عمل نمودن یک طرفه شیشه است  اما امروزه دریافته اند که درون گلخانه عامل اصلی جلوگیری از سرد شدن همان همرفتی ( انتقال هوا به طرف بالا یا پایین در اثر حرارت ) است

.

حدود ۸۵٪ از کل گرمایش گلخانه ای در سطح زمین مربوط به بخار آب در اتمسفر است ٬ و ۱۲٪ گاز های گلخانه ای. نگرانی در باره افزایش بخار آب نیست ٬ نگرانی اصلی در باره انتشارات گاز های گلخانه ای مخصوصآ گاز کربنیک است که در اثر فعالیت های انسانی حاصل میشود

.

گاز های گلخانه ای : گاز کربنیک ٬ متان ٬ CFCs ٬ اکسید های ازت و ازن در لایه پایینی تروپسفر است. که همگی در سال های اخیر به شدت افزایش یافته و مقدار زیادی از تابش های مادون قرمز منتشر شده از زمین را جذب میکند.از راههای کاهش این گاز ها ٬ استفاده از انرژی های تجدید پذیر به جای سوخت های فسیلی است

.

گاز کربنیک از راههای متعددی وارد اتمسفر میشود که در راس آنها سوزاندن سوخت های فسیلی توسط انسان است. ۵۰-۶۰٪ اثر گلخانه ای مربود به گاز کربنیک است که در ارتباط با مسئله گرمایش جهانی توجه بسیاری را به خود جلب کرده است

.

تراکم گاز کربنیک در اتمسفر روند رو به رشدی داشته به طوری که در حدود ۱۳۰ سال پیش در آغاز انقلاب صنعتی حدود ۲۸۰ppm بوده ٬ در حال حاظر ۳۵۰ppm  است و انتظار میروند تا سال ۲۰۵۰ به ۴۵۰ppm برسد. انسان با قطع درختان ٬ سوزاندن سوخت های فسلی و تبدیل سنگ آهک به سیمان مو جب بر هم زدن چرخه کربن و در نتیجه افزایش Co2 شده است

.

در رابطه با متان مشخص شده که تالاب ها ( تجزیه مواد گیاهی توسط باکتری های بی هوازی در تالاب های آب شیرین ) ٬ موریانه ها ( طی مراحل فر آوری چوب) و باز دم نشخوار کنندگان پس از گوارش سهم عمدهای در رها سازی این گاز دارد. در بین فعالیت های انسانی میتوان به شالیکاری ( فعالیت های بی هوازی شالیزارهای غرقاب آزاد) ٬ سوزاندن هیزم و پرورش گاو اشاره نمود.

اگر به انتشار گاز های گلخانه ای به خصوص گاز کربنیک همچنان ادامه دهیم انظار میرود که میانگین دمای زمین تا سال ۲۰۳۰ ٬ ۱ تا ۲ درجه سانتیگراد افزایش یابد به طوری که تغیرات نواحی قطبی به طور عمده ای بیش از این خواهد بود و پس از ذوب شدن یخهای قطبی و افزایش سطح آب اقیانوس ها ٬ مناطق ساحلی و زمین های کشاورزی زیادی زیر آب فرو روند. همچنین پیش بینی میشود بسیاری از مناطق هندوستان و بنگلادش و برخی کشور های اروپایی که در اطراف ساحل وجود دارند از بین بروند.

ژوئن 2012 گرمترین ماه قرن گذشته

سازمان جهانی هواشناسی اعلام کرد

ژوئن 2012 گرمترین ماه قرن گذشته

---

سازمان جهانی هواشناسی(WMO) اعلام کرد ژوئن 2012 (خرداد - تیر) چهارمین ماه گرم از سال 1880 تاکنون بوده است.

---

میانگین دمای جهانی در این ماهها در سراسر سطوح خشکی و سطوح اقیانوسی جهان 12/62 درجه سلسیوس است که در واقع از میانگین گرما در قرن بیستم 63 صدم درجه بیشتر شده است.

به نقل از مهر، سازمان جهانی هواشناسی با اشاره به آمارهای منتشر شده توسط اداره ملی جو و اقیانوس آمریکا اعلام کرد: طی ماه ژوئن اغلب مناطق روی کره زمین، دمایی بالاتر از میانگین ماهانه را تجربه کرده اند. این مناطق شامل آمریکای شمالی، اوراسیا و شمال آفریقا می شوند

سدها؛ متهمان جدید گرمایش جهانی

پژوهش اخیر محققان، نقش سدها در گرمایش جهانی و افزایش انتشار گازهای گلخانه ای به واسطه بالا و پایین رفتن آب پشت آنها را تایید کرده است. تنها در آمریکا حدود 80 هزار سد وجود دارد که نقششان در انتشار گازهای گلخانه ای نادیده گرفته شده است.

---

"برجیت دیمر" دانشجوی دکترا در دانشگاه ایالتی واشنگتن، مقدار گازهای محلول در آب دریاچه "لاکاماس" در کلارک کانتی را اندازه گیری کرده و به این نتیجه رسیده است هنگامی که سطح آب این دریاچه پایین می رود، انتشار گاز متان به میزان 20 برابر افزایش می یابد.

از سوی دیگر، "ماریا گلاوین" یکی دیگر از دانشجویان دکترا در دانشگاه ایالتی واشنگتن، نمونه حباب هایی که از عمق به سطح دریاچه می آیند را مورد بررسی قرار داده و بر همین اساس مشخص شده است که در هنگام پایین رفتن سطح آب دریاچه لاکاماس، انتشار متان 36 برابر افزایش می یابد.  

این در شرایطی است که متان در به دام انداختن گرما در اتمسفر 25 برابر کارآمدتر از دی اکسید کربن عمل می کند. با توجه به نتایج پژوهش انجام شده، می توان نتیجه گیری کرد در حالی که سدها و ذخایر آب پشت آنها تنها بخش کوچکی از سطح سیاره زمین را پوشش می دهند، اما می توانند نقش چشمگیری در تولید مقادیر قابل توجهی از گازهای گلخانه ای ایفا کنند.

تنها در آمریکا حدود 80 هزار سد وجود دارد و به گفته دیمر در شرایطی که آنها یکی از منابع انرژی سبز در نظر گرفته می شوند، نقششان در انتشار گازهای گلخانه ای نادیده گرفته شده است.

یافته های دیمر و گلاوین قرار است در نشست ملی "انجمن بوم‌شناختی آمریکا" ارائه شوند. در واقع، پژوهش آنها بخشی از پژوهش گسترده‌تری در راستای بررسی نقش دریاچه ها، دریاچه پشت سدها و رودخانه ها در انتشار گازهای گلخانه ای بوده است.

به گفته "جان هریسون" مشاور دیمر و گلاوین و استادیار دانشگاه ایالتی واشنگتن، این پژوهش اولین نمونه در زمینه بررسی ارتباط سطح آب و انتشار گازهای گلخانه ای محسوب می شود.

شایان ذکر است، بر اساس نتایج پژوهشی که سال گذشته در نشریه "ساینس" به چاپ رسید، توانایی زیست‌بوم های خشکی به عنوان جاذب کربن و محل ذخیره گازهای گلخانه ای در صورتی که انتشار از ذخایر آبی در نظر گرفته شوند، یک چهارم کمتر از برآورده های صورت گرفته، اعلام شده بود.